تحلیل بازی رضا یزدانی در سریال «از یادها رفته»؛ خوانندهای که حالا باید به بازیهایش عادت کنیم
آقا رضا آکتور تلویزیون
آوردن نام رضا یزدانی در فهرست بازیگران سریال مناسبتی «از یادها رفته» به كارگردانی بهرام بهرامیان، آن هم در نقش اصلی كار، به خودی خود جذاب و كنجكاویبرانگیز به نظر میرسید. هر چند در سالهای اخیر خبرهای زیادی درباره روی آوردن هنرمندان بهخصوص خوانندگان به قالبهای دیگر هنری برای مزمزه كردن و تجربهاندوزی شنیدهایم، ولی دیدن ستاره عرصه خوانندگی در جلد یك نقش تلویزیونی جذابیتی دو چندان بهویژه برای هوادارانش داشت. این قبیل آمد و شدها همواره از سوی برخی از كارشناسان مورد انتقاد است و از جانب دستهای دیگر مخصوصا مردم با اقبال مواجه میشود. بازی یزدانی در نقشی چندوجهی و چالشبرانگیز علیرغم همه كم و كاستیهای ظهورش به عنوان یك بازیگر تازهوارد كنار هنرمندان امتحان پس داده، قابل قبول بوده و مورد رضایت مخاطبان واقع شده است. در این مطلب تجربه تازه یزدانی را از ابعاد مختلف مورد تحلیل و برسی قرار دادهایم:
رضا یزدانی با بیش از دو دهه فعالیت مستمر در اوج موسیقی ایران، به عنوان خواننده پاپ راك شهرت و محبوبیت دارد، ولی مانند شماری از خوانندگان، فعالیت در دیگر عرصههای هنری بهویژه سینما را هم امتحان كرده است. یزدانی اولین بار با مسعود كیمیایی و فیلم «حكم» او در قالب بازیگر پایش به سینما باز شد و پس از آن در دیگر كارهای كیمیایی چون «رئیس»، «محاكمه در خیابان» و «متروپل» هم حضور داشت.
وی در نزدیك به 20 فیلم سینمایی حضور داشته و به همین دلیل با كارگردانهای سرشناس زیادی همكاری داشته است. این میزان از حضور در سینما به علاوه فضای سینمایی كه در لابهلای قطعات موسیقی غالب آلبومهایش موج میزند، نشان از گرایش شدید او به این عرصه هنری دارد.خودش در جایی این موضوع را تایید كرده و گفته به سینما و تماشای فیلم همیشه علاقه داشته و فیلم دیدن جزو برنامههای ثابت زندگی اوست. یزدانی آرشیو بسیار مفصلی از فیلمهای مطرح دنیا دارد و معمولا فیلمها را در سبك و سیاقهای مختلف دنبال میكند و به قول خودش تماشاگر قهار فیلم است.
این علاقهمندی و پیگیری خود زمینه آشنایی وی با عالم هنر هفتم را مساعد كرد و از طرفی هم دیدن از نزدیك بازی هنرمندان نامآشنای بازیگری به بهانه آهنگسازی و خوانندگی برای كارهای سینمایی، بخشی از شخصیتش را شكل داد. اما جدیترین حضورش در این حوزه به سال 94 و فیلم سینمایی «تیكآف» احسان عبدیپور برمیگردد كه بازخوردهای خوبی از سوی مخاطبان و بهخصوص اهالی حرفهای هنر برایش در پی داشت و نظرش را برای پیگیری حرفهای این هنر تغییر داد.
گریم غافلگیركننده
در اولین لحظات ظاهر شدن یزدانی بر صفحه تلویزیون، آنچه كه پیش از هر عاملی به چشم بیننده میآمد، كوتاه شدن موهای بلندش بود؛ بخشی از حالت ظاهری یزدانی كه به شخصیت هنریاش گره خورده بود. نكته مثبتی كه به تفكیك شخصیت واقعیاش به عنوان یك خواننده از مهراد به عنوان یك بوكسور در ذهن تماشاگران و پذیرش او كمك كرد.
یزدانی با گذاشتن ویدئویی كوتاه در فضای مجازی از روند كوتاه كردن موهایش برای مجموعه از یادها رفته خطاب به طرفدارانش این طور نوشت: موهام رو بعد از ٢٠ سال برای یكی از نقشهای اصلی سریال بهرام بهرامیان كوتاه كردم. البته غیر از این تصمیم درست و با وجود اجرای گریم سه ساعته روی چهره یزدانی، بینندگان تغییر دیگری را در سیمای او احساس نمیكردند.
ظاهر رسمی
آقای چرمپوش دنیای موسیقی، در مجموعه از یادها رفته با ظاهر یك شازده متمول، معمولا با ظاهر رسمی شامل كت و شلوار، جلیقه و كلاهشاپو ظاهر میشد، چون به حساب داستان، جوانی بهروز، فرنگدیده و ورزشكار بود. در این بخش از كار، شاهد طراحی لباس خاصی برای نقش مهراد نبودیم. اتفاقا در بخشهایی كه او به عنوان بوكسور ظاهر میشد، این كمبود بیشتر رخ مینمود و جز یك لباس رنگ و رو پریده و گشاد و شلوارك، ایده دیگری برای پوشش مهراد مستوفی در نظر گرفته نشده بود تا به هیمنه یك بوكسور اضافه كند و نقش او را برجستهتر نشان دهد.
قواعد بازی در زمین تازه
رضا یزدانی پیش از بازیگری در تلویزیون، بارها خواننده تیتراژ سریالها بوده است. اما برای اولین بار در نقش خودش جلوی دوربین سریال «تعطیلات رویایی» رفت. حضور یزدانی در آثار سینمایی بیشتر در نقش خودش و به عنوان خواننده خلاصه میشود. اما باید حضور وی در مجموعه «از یادها رفته» بهرام بهرامیان را اولین و مهمترین نقَشآفرینی یزدانی در تلویزیون دانست؛ چرا كه در نقش مهراد، جوان اول كار ظاهر میشود.
درخصوص تحلیل یك بازی لازم است پیش از هر حرفی فضای حاكم بر آن را در نظر گرفت تا كم و كیف آن بیشتر آشكار شود. درست است كه یزدانی بارها بازیگری را تجربه كرده ولی در بیشتر كارها نقش خودش را ایفا كرده است. ظاهر شدن در نقش اصلی مجموعهای ویژه ماه رمضان كه میزان مخاطبان به شكل قابل ملاحظهای افزایش مییابد و از آب درآوردن نقشی پراُفت و خیز و پرچالش كه برخی از قسمتهای آن محدودیت سنی دارد و چنین صحنههایی كمتر در تلویزیون ما دیده شده، دشواریهای خاص خودش را برای یك بازیگر تازهوارد دارد. از همه اینها گذشته، قرار گرفتن و دیده شدن كنار جمعی از هنرمندان پیشكسوت و نامداری در این عرصه چون بیتا فرهی، حبیب دهقاننسب، رسول نجفیان، حسین یاری، میترا حجار و سیما تیرانداز كار را سختتر هم میكند.
بیتردید دیدن سختی یك كار از بیرون گود با انجام دادن آن دو ساحت مختلف است. موضوعی كه یزدانی هم به آن معترف بوده و گفته: یك سال كار كردن در گرما و سرمای شدید برای حضور جلوی دوربین سریال از یادها رفته بسیار سخت بود. همین طور تحمل چند ساعت گریم، اجرای سه مسابقه بوكس در كنار روند طولانی و طاقتفرسای فیلمبرداری. به اینها شكستن دندانم در روزهای آخر كار را هم اضافه كنید. خدا را شكر كه توانستم این نقش سخت را به كمك كارگردان و عوامل حرفهای پشت سر بگذارم.
با در نظر گرفتن عوامل مذكور میتوان با نگاهی منصفانهتر رأی به شكست و یا موفقیت یك بازی داد.
گرفتن نمره قبولی
یزدانی در سریال از یادها رفته، بازیگر نقش مهراد، شیفته مهربانو، دختری از طبقه متوسط است كه در خانواده آنها بزرگ شده اما مهربانو دلباخته فردی دیگری به نام خسرو میشود و مهراد در این مثلث عشقی، رقیب خسروست كه از میدان به در میشود. یزدانی در این سریال جوانی ذینفوذ، سركش و عاشقپیشه را به تصویر میكشد كه بین دنیای پر زرق و برق شاهزادگی و دنیای دختری جسور، متجدد و روزنامهنگار كه وقتی برای عشق و عاشقی ندارد، گیر افتاده.
درامی تاریخی و ماجراجویانه كه ابعاد مختلفی دارد و از شخصیت مهراد مستوفی كار زیادی میكشد. بازی یزدانی در صحنههای دراماتیك مواجهه با مهربانو و مقاومت او برای پس زدن مهراد بیش از دیگر ابعاد این مجموعه درست و قابل باور شده. وی تا حد زیادی توانسته فراز و فرودهای احساسی شخصیت مهراد را گاه با دلبری و كوتاه آمدنها و گاه تند شدن و فریاد كشیدنها ملموس كند.
البته پخش قطعات مختلف موسیقی با صدای یزدانی روی برخی صحنههای حساس و كلیدی، به یاری اثرگذاری نقش او در كلیت كار آمده است. حتی در بعضی سكانسها مخصوصا آن جاهایی كه جلوی مهربانو كم میآورد و برای نرم كردن دلش، صدایش دو رگه و چشمانش خیس میشود، عاشقی رویایی به نظر میرسد.
اما بازی او در دیگر وجوه این نقش چنگی به دل نمیزند. علیرغم مشهود بودن كمتجربگی و كم و زیاد بازی یزدانی در كنار نقشآفرینیهای پخته و زیرپوستی استادان این حرفه که همبازی وی هستند، میتوان اولین بازی او را در رسانهای ملی قابل قبول ارزیابی كرد.
شمایل ورزشكاری
از بحث كیفیت بازی و استعداد بازیگری كه بگذریم، یك وجه شخصیت یزدانی اندام درشت و ورزشكاری اوست كه حتما در انتخاب بهرامیان نقش داشته. امتیاز فیزیكیای كه به سابقه ورزشی یزدانی ارتباط پیدا میكند. از آنجا كه ایام نوجوانی وی با دوران جنگ مقارن شده بود و یزدانی برای دنبال كردن عشق و علاقهاش به موسیقی شرایط مناسبی نداشت، وقتش را با ورزش بهویژه فوتبال پر میكرد. او با بهرهمندی از این جثه، در زمین فوتبال دروازهبان میایستاد و سالها دروازهبان بود. البته یزدانی پس از ورود به عالم هنر، ورزش را رها نكرد و گاه و بیگاه این علاقهمندی را در قالب عضویت در تیم هنرمندان و شركت در بازیهای دوستانه ادامه داده است.
این پیشینه در قابل باور كردن نقش یك بوكسور نمایان شد، بهخصوص سكانسهای تمرینی سریال واقعی از آب درآمده بود. این پذیرش باید از سوی مخاطبان اتفاق بیفتد كه رصد آرای آنها در فضای مجازی نشان از تایید آن دارد. كاربری با تمجید از ایفای نقش باورپذیر یزدانی نوشته: بازیتون خیلی خوب بود. من دوبار دیدمش، آدم حس میكرد از بچگی بوكس كار كردید.
در این بخش هم ذكر این مورد لازم است كه با همه ضعف و قوتهای بازی یزدانی در نقشی متفاوت از تجربه زیستهاش، آنچه كه در سكانسهای رقابتی بوكس این سریال توی ذوق میزد و از نتیجه تلاش یزدانی میكاهد، انتخاب حریفهای غولپیكر و تنومند در مقابل او بود. شاید دلیل كارگردان، پررنگتر جلوه دادن موفقیت مهراد در رقابت نابرابر با رقبا بوده، اما در عمل به ضد كاركرد خود بدل شده و مسابقات را تصنعی و غیرواقعی كرده است.
نقد و نظرات
نیم نگاهی به صفحه اینستاگرامی رضا یزدانی به خوبی روشن میكند 90 درصد نظرات مثبت و موافق ادامه فعالیت هنریاش در قالب بازیگر است. نظراتی از این دست؛ آقای یزدانی شما فقط سریال بازی كن/هرقدر هم شخصیت مهراد منفی بود بازم دوسش داشتیم. نمیدونم چرا عجیب بود ولی شما عالی بودید. ادامه بدید/ بازیتون هم مثل صداتون قشنگ بود/ امیدوارم در بازیگری هم بدرخشید... البته برخی هم ضمن نقد فیلمنامه بیان میكردند از بازی یزدانی در این سریال خوششان نیامده بود.
اما در این بین، نظر اهالی حرفهای رسانه چیز دیگری میگوید: رضا یزدانی بیشك در عرصه فعالیت خود، هنرمند صاحبنامی است و تواناییاش را به اثبات رسانده، اما از پس بازی در نقش اصلی سریالی با این موقعیت برنیامده. او تصویری سطحی از مهراد برجای میگذارد و در ارائه بسیاری از واكنشها و رفتارهای این شخصیت منفعل عمل میكند.
و اما دیگر خوانندگان
این تجربهگرایی و جستوجوی شهرت و محبوبیت به رضا یزدانی محدود نمیشود. در سالهای اخیر شاهد آن هستیم خوانندگان پرتعدادی بخت خود را برای بازی در فیلم و سریالهای مختلف امتحان كردهاند. اما همین كه باید برای به یاد آوردن نقش آنها در یك اثر كلی به ذهنمان فشار بیاویم، نشان از میزان موفقیتشان در این مسیر تازه دارد. از میان خوانندگان حمید عسكری، عماد طالبزاده، مازیار فلاحی، حمید خندان، امیر تاجیك و امید حاجیلی به این سمت و سو روی آوردهاند، اما تجربیات پررنگتر حضور خوانندگان در عرصه سینما به بازی فرزاد فرزین، رضا صادقی، بنیامین بهادری و زانیار خسروی برمیگردد.
اجرای حرفهای در كنسرتهای فرزاد فرزین نشانگر گرایشهای نمایشی و بازیگری او دارد. وی در دو فیلم سینمایی «پسران آجری» مجید قاریزاده و پس از آن در «كنسرت روی آب» از جهانگیر جهانگیری، بازی در نقش خودش را تجربه میكند. «سگهای پوشالی» به كارگردانی رضا توكلی تجربه موفقترسینمایی فرزین بود. فرزین تجربه بازی در سریال نمایش خانگی پرطرفدار «عاشقانه» از منوچهر هادی را هم پشت سر گذاشته است. مجموع كارهای فرزین هم با داشتن اُفت و خیز، موفقیت چشمگیری برای او در پی نداشته اما او همچنان علاقهمند به ادامه بازیگری است.
رضا صادقی هم سال 90 در فیلمی به نام «بیخداحافظی» از احمد امینی در نقش خودش بازی كرد كه سر و صدای زیادی راه انداخت، ولی برخلاف پیش بینیها چندان در گیشه موفق نشد و به اولین و آخرین تجربهاش بدل شد.
اما زانیار خسروی سال 90 با فیلم موفق «برف روی كاجها» پیمان معادی دیده شد. وی سه سال بعد در سریال ویژه نمایش خانگی «عشق تعطیل نیست» به كارگردانی بیژن بیرنگ مقابل دوربین رفت كه كاملا با شكست مواجه شد و بازی خسروی جز ادای طوطیوار دیالوگهای آهنگین حرفی برای گفتن نداشت. بعید به نظر میرسد وی دوباره به عرصه بازیگری روی بیاورد.
بنیامین بهادری، اخیرا با فیلم پرفروش و جنجالی «سلام بمبئی» روی پرده سینماها ظاهر شد. فیلمی كه بهجز موفقیت در گیشه به خاطر حضور چهرههایی چون رضا گلزار و بازیگر هنری، دیا میرزا و بنیامین بهادری بعد دیگری نداشت. با این حساب بازی بهادری به عنوان یك نقش مكمل كمرنگ جایی برای بحث و بررسی نمیگذارد. با وجود این بنیامین در صورت داشتن پیشنهاد مناسب برای حضور مجدد خود به عنوان بازیگر اصرار دارد.