جهانیان چند سالی است که متوجه شده‌اند ایتام و کودکان یتیم باید موردتوجه قرار گیرند، نیازهای آنان شناسایی و برآورده شده و آسیب‌هایی که آنان را ناکارآمد و اذیت می‌کند، واکاوی شده و برطرف شود و به همین دلیل روز 8نوامبر را روز جهانی کودکان یتیم نامگذاری کرده‌اند. فرهنگ ایرانی ـــ اسلامی ما از قدیم و از زمان‌های کهن به ایتام توجه خاصی داشته و نوازش و توجه به کودکان یتیم یکی از آدابی است که هم اندیشمندان و حکیمان قدیمی و هم بزرگان دین از پیامبر (ص) بگیر تا ائمه معصوم (ع) توصیه اکید می‌کردند یتیم‌نوازی را به رفتار روزانه و همیشگی خود تبدیل کنیم. پیامبر اسلام (ص) خودش یتیم بوده و یتیم‌نوازی یکی از شاخص‌هایی است که ایشان را از دیگر پیامبران ابراهیمی متمایز می‌کند.امیرالمؤمنین(ع) نیز در یتیم‌نوازی و توجه به آنان سرآمد و الگو بوده و هستند. حضرت علی(ع) نگاه جامع و کاملی به موضوع ایتام داشته و می‌دانستند کودک یتیم بیشتر از نیاز اقتصادی، نیاز عاطفی دارد برای همین با یتیمان بازی می‌کردند و حتی خم می‌شدند تا ایتام بر پشت ایشان بنشینند و بازی کنند. همین رفتارها کافی است تا همه ما راه و رسم رفتار با ایتام را یاد بگیریم و توجه به آنان را به سبک زندگی‌مان وارد کنیم.
 شکنندگی روحیه ایتام
دکتر سیدحسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران درباره تعریف یتیم می‌گوید: بر اساس قانون و شرع پذیرفته شده در کشورمان به هر فرد زیر 18سال که پدرش فوت شده باشد، یتیم می‌گوییم. در قرآن نیز به کودکی یتیم گفته می‌شود که پدر خود را از دست داده باشد. پدر در این موضوع اهمیت دارد به دو دلیل: اول، نسبت خونی و دوم، این‌که پدر گرداننده اقتصاد خانواده است و در دین و قانون اسلامی اوست که باید هزینه و مخارج خانواده،همسر و فرزندان خود را تأمین کند اما جامعه و شرایط زیستی تغییر کرده و تعاریف نیز عوض و گسترده‌تر شده است.براساس رویکردهای اجتماعی و روانشناختی جدید فرد زمانی که مادر خود را از دست می‌دهد هم یتیم شده و به مراقبت‌های اجتماعی نیازمند است. در تعریف جامعه‌شناختی کودک حتی اگر پدر و مادر مؤثری یا بی‌صلاحیتی داشته باشد و آنها را از دست بدهد، باز هم یتیم می‌شود و باید از او به‌عنوان یتیم مراقبت و حمایت کرد. برای کودک مهم نیست پدر و مادرش چقدر خوب یا بد هستند  یا حتی نمی‌توانند و نباید از او مراقبت کنند.کودک به پدر و مادر وابستگی عاطفی و روانی دارد
و از دست دادن آنها به او لطمه وارد می‌کند، کودک یتیم در هر شرایط اجتماعی و خانوادگی که باشد، به حمایت نیاز دارد. در دین اسلام توجه ویژه‌ای به ایتام شده و دستورالعمل‌های کاربردی زیادی برای آنها در نظر گرفته‌شده، هم ازنظر عاطفی و هم اقتصادی. چنان‌که باید بخشی از خمس و زکات به ایتام اختصاص یابد.
 نشان‌دار کردن یتیم ظلم است
دکتر چلک می‌گوید، کودکان یتیمی که بدون سرپرست می‌مانند و به مراکز نگهد‌اری دولتی یا خیریه‌ها برده می‌شوند، بیشترین آسیب را می‌بینند. تأکید و توصیه می‌کنیم اگر قرار است به این کودکان کمکی کنید، آنها را به خانه ببرید و اجازه بدهید در داخل خانواده و تحت حمایت این نهاد قدرتمند رشد کرده، بزرگ شوند و از حقوق انسانی و شهروندی بهره‌مند شوند، حقوقی مانند تحصیل، تفریح، کار و حقوق شهروندی که همه از آنها برخوردار هستند. این‌که کودکی چه در محل‌های نگهداری و چه در خانواده به‌عنوان یتیم نشان‌دار شود، بدترین و ظالمانه‌ترین کاری است که می‌توان در حق او کرد. یتیم به ترحم نیاز ندارد. رفتاری که بسیار مرسوم است و ما با دیدن یک یتیم اولین کاری که برای او انجام می‌دهیم، دلسوزی و استفاده از واژه‌های ترحم برانگیزی است که او را رنجور و افسرده می‌کند. کودک یتیم فردی است که پدر یا مادر  یا هردوی آنها را ازدست‌داده و ازنظر عاطفی دچار چالش شده و پشتوانه و حامی اصلی خود را در زندگی ازدست‌داده اما این چیزی از توانمندی او کم نمی‌کند. نباید با برچسب یتیم، روحیه او را ضعیف کرده  یا وی را به فردی ناتوان تبدیل کرد. برچسب‌ها معمولا بازدارنده هستند و باید همه تلاش خود را بکنیم تا این بازدارندگی‌ها به ایتام منتقل نشود و اتفاقا دسترسی‌های او را به حقوقی که هر انسانی در اجتماع دارد برایش آسان‌تر و ساده‌تر کنیم که یتیمی برایش مساوی با ناکارآمدی نشود و او تصور نکند، نمی‌تواند ترقی کرده و به جایگاه‌های بالای اجتماعی برسد. ایتام به عدالت اجتماعی نیازمندند، نه به ترحم‌های بازدارنده و ذلیل‌کننده. اگر می‌خواهیم به ایتام کمک کنیم چه ازنظر عاطفی و چه اقتصادی برای آنها پشتوانه‌های قوی خانوادگی و اجتماعی فراهم کنیم.