«جام‌جم» از آخرین دستاوردهای فناوران در دومین رویداد فناورانه خودروهای آینده گزارش می‌دهد
توسعه خودروهای آینده از مسیر دانش‌بنیان‌ها
این روزها طراحی خودروها فراتر از صرفا طرحی صنعتی رفته و مهندسان نرم‌افزار، سخت‌افزار و فناوری اطلاعات نیز همگام با متخصصان و طراحان خودرو نقش پررنگی در توسعه فناوری‌های روز برای ارتقای تجربه کاربر از خودرو به چیزی فراتر از یک وسیله نقلیه ساده ایفا می‌کنند. به نظر می‌رسد استفاده از ظرفیت‌های فناورانه کشور که این روزها در شرکت‌های دانش‌بنیان به خوبی تجلی یافته است، می‌تواند نقطه عطف مهمی برای ایجاد تحول در صنعت خودروسازی کشور نیز باشد که با وجود دهه‌ها قدمت، هنوز فاصله زیادی تا استانداردهای بین‌المللی خودروسازی جهانی دارد. در همین راستا ستاد توسعه فناوری‌های حوزه فضایی، حمل و نقل پیشرفته معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با همکاری مرکز تحقیقات و نوآوری صنایع خودرو سایپا در 25و 26مهر1401 اقدام به برگزاری «رویداد فناورانه خودروهای آینده2» کرد. این رویداد با حضور معاون صنایع حمل و نقل وزارت صمت، مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا، مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو، مدیران ارشد صنعت خودرو و 32 شرکت دانش‌بنیان داخلی در مرکز تحقیقات و نوآوری صنایع خودرو سایپا برگزار شد. در گفت‌وگو با مسئولان برگزاری این رویداد و مدیران برخی از شرکت‌های دانش‌بنیان اثربخشی چنین رویدادهایی در تحول صنعت خودروسازی کشور را بررسی کرده‌ایم.
مدیر گروه توسعه فناوری‌های نوین خودرویی ستاد‌توسعه فناوری‌های فضایی و حمل و نقل پیشرفته معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، درخصوص اهمیت دومین رویداد فناورانه خودروهای آینده به جام‌جم می‌گوید: «این رویداد به منظور حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و ایجاد فضایی برای ارائه آخرین اقدامات و توانمندی و فعالیت‌هایی که در عرصه خودروهای برقی، هیبریدی و متصل داشتند، برگزار شده است. این رویداد در حقیقت فرصتی برای مجموعه‌های دانش‌بنیان است که بتوانند با خودروسازان بزرگ کشور ارتباط برقرار کنند.» دکتر‌سید شهریار زینی می‌افزاید: «در کنار ارائه غرفه رایگان به 32شرکت دانش‌بنیان برای ارائه محصولات‌شان جلسات ارائه توانمندی و نیازمندی برای ارائه توانمندی‌ها از سوی دانش‌بنیان‌ها و ارائه نیازهای خاص از سوی خودروسازان در زمینه فناوری‌های پیشرفته هم برگزار شده است.» به گفته دکتر زینی از محورهای دیگر این رویداد ارائه زیرساخت‌های تست و آزمون است؛ وی در این رابطه توضیح می‌دهد: «ما‌زیرساخت‌های اساسی را در صنعت خودروسازی به عنوان نقص مراکز آزمون داریم که امیدواریم با یاری شرکت‌های دانش‌بنیان این زیرساخت‌های اساسی در صنعت خودروسازی ایجاد شود.»
خودروی برقی در انتظار حمایت جدی
از مدیر گروه توسعه فناوری‌های نوین خودرویی ستاد‌توسعه فناوری‌های فضایی و حمل و نقل پیشرفته پرسیدیم چرا با وجود برنامه‌ها و رویدادهای مختلف و اقداماتی که در سال‌های اخیر در زمینه توسعه خودروهای برقی در کشور صورت گرفته، هنوز شاهد خودروهای برقی در خیابان‌ها نیستیم. دکتر زینی در پاسخ می‌گوید: «در این زمینه هم دولت و هم مجلس باید کمک کنند. ما قوانین خاص توسعه و تولید انبوه خودروهای برقی در کشور را نداریم. یعنی قانونی نداریم که به ما کمک کند و منجر به این شود که خودروساز ما ترغیب شود تا خودروی برقی تولید کند و مصرف‌کننده نهایی هم به خرید آن ترغیب شود.»
دکتر زینی با اشاره به این که «خودروهای متصل» یکی از محورهای اصلی این رویداد است که می‌تواند به کاهش سوانح جاده‌ای و تسهیل امدادهای جاده‌ای کمک کند، تصریح می‌کند: « بنابراین ما از نظر فناوری چالشی نداریم اما مساله حمایتی داریم و قانونی که بتواند کمک کند که این فناوری‌های روز اجرایی شود. امیدواریم صحبت دانش‌بنیان‌ها به گوش مسوولان برسد و شاهد استفاده از فناوری‌های نو در صنعت خودرو باشیم.»
خودروی متصل آماده ورود به بازار
از مهم‌ترین دستاوردهایی که در این رویداد از آن رونمایی شد، خودروی «شاهین متصل» بود که به عنوان جدیدترین محصول شرکت سایپا از سرویس «خودروی متصل» ایرانسل بهره‌مند شده است. این خودرو که روز دوشنبه 25 مهر از آن رونمایی شد، دارای ویژگی‌هایی مانند ارسال اطلاعات مکان‌یابی، ارتباط با مراکز خدماتی و امدادی در مواقع اضطراری، ارسال گزارش دیاگ خودرو به سرور پایش اطلاعات و اعلام نتیجه به کاربر و… است.
مهندس حامد سامانی، معاون طراحی بدنه و تزئینات خودروی مرکز تحقیقات و نوآوری صنایع خودروی سایپا در خصوص ویژگی‌های این خودرو به جام‌جم می‌گوید: «این خودرو می‌تواند به اینترنت متصل شود و برخی ویژگی‌ها را در اختیار مشتری قرار دهد که شامل ای‌کال یا تماس الکترونیکی است و از سوی دیگر با اتصال به اینترنت و سرویس‌های خدماتی، می‌تواند رفتار رانندگی راننده را پایش کند. چنین ویژگی‌هایی در صورتی که قوانین و مقرراتی مورد نیاز در مورد آن ایجاد شود می‌تواند در ارائه خدماتی مانند بیمه تأثیرگذار باشد. علاوه‌بر این، خودروی رونمایی‌شده به ویژگی تماس اضطراری نیز مجهز است و هنگامی که تصادفی اتفاق می‌افتد، می‌تواند به مرکز امدادی متصل شود و اطلاع‌رسانی کند.» به گفته مهندس سامانی ویژگی خودروی متصل قرار است از سال آینده به عنوان ویژگی پیشرفته و جدید به مشتریان خانواده خودروی شاهین عرضه شود.
برقی دو نفره، سریع و کم‌مصرف
از دیگر دستاوردهای دانش‌بنیان ارائه‌شده در این رویداد، خودروی برقی جمع و جوری بود که با ظرفیت دو سرنشین، توانایی پیمودن 300کیلومتر را داشت. مهندس مهدی امینی، مدیر تضمین کیفیت و استاندارد این مجموعه درخصوص ویژگی‌های این خودرو به جام‌جم می‌گوید: «این خودروی دونفره برقی است و عملا بنزین در آن استفاده نمی‌شود. نیروی مورد نیاز خودرو با سه پک باتری 30 کیلوواتی تأمین می‌شود که البته تا 500 کیلووات قابل ارتقا است.»
وی می‌افزاید: «طراحی و تولید این خودرو کاملا بومی است. دو موتور سر چرخ‌های جلو متصل می‌شود که هرکدام 15 کیلووات ساعت قدرت دارند. باتری مورد استفاده در داخل کشور تولید می‌شود. هاب‌موتور داخلی این خودرو در حال طراحی و تولید است که اگر به نتیجه برسد، فقط آهن‌ربای دائمی موتور و مدارها و قطعات الکترونیکی نیاز به واردات خواهند داشت. شارژ سریع خودرو نیم‌ساعت و شارژ معمولی آن که با برق منزل هم انجام می‌شود 5 تا 6 ساعت طول می‌کشد.» به گفته مهندس امینی نمونه ارائه‌شده در نمایشگاه نسخه اولیه این خودرو است که اگر با استقبال خوبی مواجه شود، تا سال آینده امکان تولید تجاری آن فراهم خواهد شد. وی تصریح می‌کند: «این خودرو در نمایشگاه‌هایی در ازبکستان و ترکیه نیز معرفی شده است. اگر در داخل کشور نتوانیم بازار خوبی برای محصول به دست بیاوریم، قطعا به فکر صادر کردن آن در بازارهای منطقه خواهیم بود.»
مهندس رحیم‌زاده، رئیس‌هیات‌مدیره این شرکت می‌افزاید: «این خودرو با حداقل باتری که به صورت پیش‌فرض روی خودرو قرار می‌گیرد، 120 کیلومتر پیمایش و با حداکثر افزایش ظرفیت باتری، حدود 380کیلومتر قابلیت طی مسیر دارد و به عنوان هدف‌گذاری در تجاری‌سازی، قیمت این خودرو هم‌قیمت خودروی پراید درنظر گرفته شده است.»
موتورهای پرشتاب برقی
محدثه سپهوند، کارشناس مکانیک شرکت دانش‌بنیانی که در زمینه تولید موتورهای برقی برای خودروها و اتوبوس‌های برقی فعالیت می‌کنند، درخصوص موتورهای تولیدشده در این مجموعه توضیح می‌دهد: «محصولاتی که این در نمایشگاه ارائه‌شده، شامل دو‌موتور است؛ موتور RTM 3050 که برای اتوبوس طراحی شده و با همکاری معاونت علمی ریاست جمهوری ساخته شده است. موتور دیگر، RTM 2644 است که براساس سفارش یکی از شرکت‌ها برای خودروی تارا برقی تولید شده است.»
وی درخصوص ویژگی‌های این موتورها می‌گوید: «ما از دو موتور مربوط به شرکت‌های زیمنس و تسلا برای ساخت این موتورها الگوبرداری و با تغییراتی آنها را بومی‌سازی کرده‌ایم که در نهایت موتورهای ما مزیت‌هایی نسبت به موتورهای خارجی دارند. این موتورها هزینه تولیدشان نسبت به نمونه خارجی و چیزی که قرار است در انتها روی خودرو سوار شود خیلی کمتر است. چگالی گشتاور موتورهای خارجی بیشتر بوده و موتورهای بومی‌سازی‌شده ضمن این‌که دارای فناوری آب‌خنک هستند، با آب و هوای ایران نیز سازگار شده‌اند و بیشتر از 80درصد فناوری به کار رفته در این موتورها داخلی است.» هر دوی این موتورها در مرحله تست‌گیری روی خودرو هستند که البته به گفته کارشناس مکانیک این مجموعه دانش‌بنیان بیشتر تست‌های روی خودرو را هم پاس کرده‌اند. سپهوند تصریح می‌کند: «در صورتی که زیرساخت‌های کشور و تامین انرژی با ایستگاه‌های شارژ حل شود، تولید این موتورها به سمت تولید انبوه پیش خواهد رفت.»
مهدی یکه‌سادات - گروه دانش و سلامت
خودروی برقی در انتظار حمایت جدی
از مدیر گروه توسعه فناوری‌های نوین خودرویی ستاد‌توسعه فناوری‌های فضایی و حمل و نقل پیشرفته پرسیدیم چرا با وجود برنامه‌ها و رویدادهای مختلف و اقداماتی که در سال‌های اخیر در زمینه توسعه خودروهای برقی در کشور صورت گرفته، هنوز شاهد خودروهای برقی در خیابان‌ها نیستیم. دکتر زینی در پاسخ می‌گوید: «در این زمینه هم دولت و هم مجلس باید کمک کنند. ما قوانین خاص توسعه و تولید انبوه خودروهای برقی در کشور را نداریم. یعنی قانونی نداریم که به ما کمک کند و منجر به این شود که خودروساز ما ترغیب شود تا خودروی برقی تولید کند و مصرف‌کننده نهایی هم به خرید آن ترغیب شود.»
دکتر زینی با اشاره به این که «خودروهای متصل» یکی از محورهای اصلی این رویداد است که می‌تواند به کاهش سوانح جاده‌ای و تسهیل امدادهای جاده‌ای کمک کند، تصریح می‌کند: « بنابراین ما از نظر فناوری چالشی نداریم اما مساله حمایتی داریم و قانونی که بتواند کمک کند که این فناوری‌های روز اجرایی شود. امیدواریم صحبت دانش‌بنیان‌ها به گوش مسوولان برسد و شاهد استفاده از فناوری‌های نو در صنعت خودرو باشیم.»
خودروی متصل آماده ورود به بازار
از مهم‌ترین دستاوردهایی که در این رویداد از آن رونمایی شد، خودروی «شاهین متصل» بود که به عنوان جدیدترین محصول شرکت سایپا از سرویس «خودروی متصل» ایرانسل بهره‌مند شده است. این خودرو که روز دوشنبه 25 مهر از آن رونمایی شد، دارای ویژگی‌هایی مانند ارسال اطلاعات مکان‌یابی، ارتباط با مراکز خدماتی و امدادی در مواقع اضطراری، ارسال گزارش دیاگ خودرو به سرور پایش اطلاعات و اعلام نتیجه به کاربر و… است.
مهندس حامد سامانی، معاون طراحی بدنه و تزئینات خودروی مرکز تحقیقات و نوآوری صنایع خودروی سایپا در خصوص ویژگی‌های این خودرو به جام‌جم می‌گوید: «این خودرو می‌تواند به اینترنت متصل شود و برخی ویژگی‌ها را در اختیار مشتری قرار دهد که شامل ای‌کال یا تماس الکترونیکی است و از سوی دیگر با اتصال به اینترنت و سرویس‌های خدماتی، می‌تواند رفتار رانندگی راننده را پایش کند. چنین ویژگی‌هایی در صورتی که قوانین و مقرراتی مورد نیاز در مورد آن ایجاد شود می‌تواند در ارائه خدماتی مانند بیمه تأثیرگذار باشد. علاوه‌بر این، خودروی رونمایی‌شده به ویژگی تماس اضطراری نیز مجهز است و هنگامی که تصادفی اتفاق می‌افتد، می‌تواند به مرکز امدادی متصل شود و اطلاع‌رسانی کند.» به گفته مهندس سامانی ویژگی خودروی متصل قرار است از سال آینده به عنوان ویژگی پیشرفته و جدید به مشتریان خانواده خودروی شاهین عرضه شود.
برقی دو نفره، سریع و کم‌مصرف
از دیگر دستاوردهای دانش‌بنیان ارائه‌شده در این رویداد، خودروی برقی جمع و جوری بود که با ظرفیت دو سرنشین، توانایی پیمودن 300کیلومتر را داشت. مهندس مهدی امینی، مدیر تضمین کیفیت و استاندارد این مجموعه درخصوص ویژگی‌های این خودرو به جام‌جم می‌گوید: «این خودروی دونفره برقی است و عملا بنزین در آن استفاده نمی‌شود. نیروی مورد نیاز خودرو با سه پک باتری 30 کیلوواتی تأمین می‌شود که البته تا 500 کیلووات قابل ارتقا است.»
وی می‌افزاید: «طراحی و تولید این خودرو کاملا بومی است. دو موتور سر چرخ‌های جلو متصل می‌شود که هرکدام 15 کیلووات ساعت قدرت دارند. باتری مورد استفاده در داخل کشور تولید می‌شود. هاب‌موتور داخلی این خودرو در حال طراحی و تولید است که اگر به نتیجه برسد، فقط آهن‌ربای دائمی موتور و مدارها و قطعات الکترونیکی نیاز به واردات خواهند داشت. شارژ سریع خودرو نیم‌ساعت و شارژ معمولی آن که با برق منزل هم انجام می‌شود 5 تا 6 ساعت طول می‌کشد.» به گفته مهندس امینی نمونه ارائه‌شده در نمایشگاه نسخه اولیه این خودرو است که اگر با استقبال خوبی مواجه شود، تا سال آینده امکان تولید تجاری آن فراهم خواهد شد. وی تصریح می‌کند: «این خودرو در نمایشگاه‌هایی در ازبکستان و ترکیه نیز معرفی شده است. اگر در داخل کشور نتوانیم بازار خوبی برای محصول به دست بیاوریم، قطعا به فکر صادر کردن آن در بازارهای منطقه خواهیم بود.»
مهندس رحیم‌زاده، رئیس‌هیات‌مدیره این شرکت می‌افزاید: «این خودرو با حداقل باتری که به صورت پیش‌فرض روی خودرو قرار می‌گیرد، 120 کیلومتر پیمایش و با حداکثر افزایش ظرفیت باتری، حدود 380کیلومتر قابلیت طی مسیر دارد و به عنوان هدف‌گذاری در تجاری‌سازی، قیمت این خودرو هم‌قیمت خودروی پراید درنظر گرفته شده است.»
موتورهای پرشتاب برقی
محدثه سپهوند، کارشناس مکانیک شرکت دانش‌بنیانی که در زمینه تولید موتورهای برقی برای خودروها و اتوبوس‌های برقی فعالیت می‌کنند، درخصوص موتورهای تولیدشده در این مجموعه توضیح می‌دهد: «محصولاتی که این در نمایشگاه ارائه‌شده، شامل دو‌موتور است؛ موتور RTM 3050 که برای اتوبوس طراحی شده و با همکاری معاونت علمی ریاست جمهوری ساخته شده است. موتور دیگر، RTM 2644 است که براساس سفارش یکی از شرکت‌ها برای خودروی تارا برقی تولید شده است.»
وی درخصوص ویژگی‌های این موتورها می‌گوید: «ما از دو موتور مربوط به شرکت‌های زیمنس و تسلا برای ساخت این موتورها الگوبرداری و با تغییراتی آنها را بومی‌سازی کرده‌ایم که در نهایت موتورهای ما مزیت‌هایی نسبت به موتورهای خارجی دارند. این موتورها هزینه تولیدشان نسبت به نمونه خارجی و چیزی که قرار است در انتها روی خودرو سوار شود خیلی کمتر است. چگالی گشتاور موتورهای خارجی بیشتر بوده و موتورهای بومی‌سازی‌شده ضمن این‌که دارای فناوری آب‌خنک هستند، با آب و هوای ایران نیز سازگار شده‌اند و بیشتر از 80درصد فناوری به کار رفته در این موتورها داخلی است.» هر دوی این موتورها در مرحله تست‌گیری روی خودرو هستند که البته به گفته کارشناس مکانیک این مجموعه دانش‌بنیان بیشتر تست‌های روی خودرو را هم پاس کرده‌اند. سپهوند تصریح می‌کند: «در صورتی که زیرساخت‌های کشور و تامین انرژی با ایستگاه‌های شارژ حل شود، تولید این موتورها به سمت تولید انبوه پیش خواهد رفت.»
مهدی یکه‌سادات - گروه دانش و سلامت
