ذوب یخهای قطبی و برهمخوردن معادلات بینالمللی
ابرچالش تغییر اقلیم تغییرات بسیاری را برای نقاط مختلف جهان در پی خواهد داشت. این مسأله به صورتهای مختلف میتواند وضعیت کرهزمین و شرایط زیست بسیاری از زیستمندان را تحتالشعاع قرار دهد. علاوه بر بسیاری از پیامدهای محسوس آن، افزایش دما در اثر گرمایش زمین حجم قابلتوجهی از یخچالها و یخهای قطبی را در تابستان ذوب کرده و کاهش بارش برف در فصول سرد سال را در پی خواهد داشت؛ به نحوی که اکنون شاهد کاهش 10درصدی حجم یخهای قطبی در 50 سال گذشته بودهایم.
تغییرات فوقالذکر تعادل میان تبخیر سطحی آبها و حجم روانآب رودها را برهمزده و به افزایش سطح آب دریاها میانجامد. هرچند دادههای علمی محوشدن یخهای قطبی تا سال ۲۰۳۵ را پیشبینی میکنند. مسأله ذوب سریع علاوه بر یخهای قطبی و یخچالهای طبیعی برای ورقههای عظیم قطب جنوب هم مطرح است. ذوب یخها در فصل بهار در زمانی زودتر از موعد مرسوم و تأخیر زمانی فرآیند انجماد در پاییز و ... به معنای ناپدید شدن میدانهای عظیم یخی در آینده است. افزایش دما و ذوب یخها در سده اخیر سبب افزایش حجم دریاها و افزایش دمای اقیانوسها شده است. تغییر دمای اقیانوسها بر شرایط کوتاهمدت جوی تاثیر میگذارند، زیرا اقیانوسها حدود 30درصد کربندیاکسید ناشی از اقدامات اقلیمی انسانی را جذب میکنند. این نکته به نوبه خود نقش بارزی در افزایش میانگین سطح جهانی دریا داشته است و مخاطراتی مانند تخریب زیستگاههای ساحلی، فرسایش مخرب ساحل و سیلابی شدن تالابها، نفوذ آب شور به ذخایر زیرزمینی آبشیرین و شور شدن خاک و باتلاقی شدن بسیاری شهرها و رسیدن امواج توفانی قوی به ساحل را در پی دارد. همچنین احتمال زیر آب رفتن مناطق زیادی وجود دارد. بدون شک صدمات جبرانناپذیری از این مسأله متوجه کشورهای آسیبپذیر و کمدرآمد خواهد شد.این پیامد از تغییر اقلیم معادلات و مرزبندیهای بینالمللی را برهم خواهد زد. مسائل بسیاری در سیاست بینالملل بر سر حاکمیت سرزمینهای قطبی و منابع ذخیرهشده انرژی شکل خواهد گرفت. این مسأله میتواند نقطه آغاز تنشهای بینالمللی نوین باشد.
سپیده رحمنپور - پژوهشگر حوزه تغییر اقلیم
سپیده رحمنپور - پژوهشگر حوزه تغییر اقلیم