رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در گفت‌وگو با ما از نقش آلودگی هوا در شدت گرفتن کرونا می‌گوید
افزایش 8 درصدی ابتلا به کرونا در هوای آلوده
«تا سه‌شنبه منتظر کاهش آلودگی هوا نباشید»، این را کارشناسان هواشناسی گوشزد می‌کنند. آنها امیدوارند با وزش باد شهروندان اندکی مجال تنفس پیدا کنند. واقعیت این است که مدت‌هاست کنترل هوای کلانشهرها به دست باد و باران سپرده شده است، زیرا بسیاری از مدیران اراده‌ای برای اجرای قانون هوای پاک ندارند. محیط‌زیست می‌گوید زورش به متخلفان نمی‌رسد، خودروسازان و صنایع می‌گویند دست‌شان به دلیل تحریم‌ها بسته است و نمی‌توانند محصولات و دستگاه‌های آلاینده‌شان را به‌روز کنند، وزارت بهداشت نیز می‌گوید برای برخورد با متخلفان نامه‌نگاری می‌کند. همه این موارد ثابت می‌کند که مدیران کنترل آلودگی هوا را به دست باد و باران سپرده‌اند. اما در شرایطی که خبری از باد و باران نیست شهروندان باید بسازند و بسوزند. در ادامه با عباس شاهسونی، رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت درباره این مسائل صحبت می‌کنیم، او مدیری است که علت آلودگی هوای کلانشهرها را ناهماهنگی بین دستگاهی و نیز تحریم‌هایی که علیه کشور در نظر گرفته شده است می‌داند. با این حال او تایید می‌کند که وقتی چتر آلودگی روی سر کلانشهرها پهن می‌شود، احتمال ابتلا به کرونا حدود 8درصد بیشتر می‌شود.
آلودگی هوا چقدر روی افزایش تعداد ابتلا به ویروس کرونا تاثیرگذار است؟
براساس تحقیقاتی که در دنیا انجام شده است و شواهدی که در این تحقیقات وجود دارد، آلودگی هوا بر شدت بیماری و نیز افزایش ابتلا تاثیرگذار است. در مطالعه‌ای که در دانشگاه هاروارد انجام شده است، با افزایش غلظت آلودگی، حدود 8درصد احتمال ابتلا به بیماری کرونا افزایش پیدا می‌کند.
این درحالی است که براساس اعلام اورژانس مراجعه بیماران قلبی و تنفسی در روزهای آلوده به بیمارستان‌ها حدود 15 درصد بیشتر شده است، کلانشهرهایی مانند اصفهان، کرج و اراک با این مساله بیشتر رو‌به‌رو هستند.
پس باید منتظر افزایش ابتلا به کرونا باشیم؟
کاهش آمار ابتلا در این روزها، به دلیل استفاده مردم از ماسک است. استفاده از ماسک، باعث می‌شود مردم کمتر در معرض آلاینده‌ها قرار داشته باشند اما این بدان معنا نیست که ما شاهد افزایش ابتلا نخواهیم بود. ممکن است، دو هفته دیگر یا حتی بیشتر، آمار ابتلا و حتی مرگ و میر ناشی از بیماری کرونا افزایش پیدا کند.
دلایل افزایش آلودگی هوا سال‌هاست مشخص است، چرا برای کنترل شرایط اقدامی انجام نمی‌شود؟
بله دلایل اصلی به وجود آمدن آلودگی هوا را می‌دانیم اما باید بدانید که بحث آلودگی هوا، به دستگاه‌های مختلف کشور مربوط می‌شود. خودروهای فرسوده، سوخت غیراستاندارد صنایع و نیز موتورسیکلت‌ها از دلایل افزایش آلودگی هوا هستند. اما بخش عمده‌ای از این مشکلات به دلیل تحریم‌های شدیدی است که علیه کشور در‌نظر گرفته شده است. سیستم نیروگاه‌های کشور، باید به روز شود، اما چون این مهم انجام نشده به آلودگی هوا دامن می‌زند. نکته اینجاست که گاهی به‌روز‌رسانی سیستم کنترل آلاینده‌های یک نیروگاه، از هزینه ساخت یک نیروگاه بیشتر است و در شرایطی که در تحریم به سر می‌بریم، نمی‌توانیم دستگاه‌ها را به روز کنیم.
اما برای افزایش کیفیت خودروهای ساخت داخل نیز تلاش نشده است.
قرار بود خودروهای دیزلی، به فیلتر دوده تجهیز شوند، در سال ۹۶ تجهیز این خودروها به فیلتر دوده ده تا 15 میلیون تومان هزینه داشت، حالا که قیمت دلار افزایش پیدا کرده و قدرت خرید هم پایین‌تر آمده است، امکان تجهیز وجود ندارد، بنابراین تحریم بخش مهمی از دلایل آلودگی هواست.
اما تا پیش از تشدید تحریم‌ها نیز اراده‌ای برای بهبود این شرایط نبود.
بله. مشکل از هماهنگی بین بخشی و نبود نظارت بین دستگاهی هم است. نکته اینجاست که تعامل بین دستگاهی برای از بین رفتن آلودگی هوا وجود ندارد و مشکلات مالی ناشی از تحریم هم دست به دست هم داده است تا مدیریت درستی برای از بین رفتن آلودگی هوا ایجاد نشود.
اما خسارتی که آلودگی هوا به کشور تحمیل می‌کند قابل توجه است.
صدمه به اقتصاد یک طرف ماجراست، بیماری‌ها و مرگ ناشی از آلودگی هوا از آن ناگوارتر است.
گفته می‌شود هر سال حدود 4000 تهرانی به خاطر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند.
بله متاسفانه، بعد از تصویب قانون هوای پاک، آیین‌نامه خوبی برای مهار آلودگی هوا در‌نظر گرفته شد اما خودروسازها و صنایع با‌نفوذی که دارند، اجرا شدن آیین‌نامه را مدام لغو می‌کنند یا به تاخیر می‌اندازند.
چرا وزارت بهداشت و درمان به عنوان متولی سلامت مردم، برای جلوگیری از این تخلفات وارد عمل نمی‌شود؟
متولی سلامت، وزارت بهداشت و درمان است، اما برخورد با متخلفان این حوزه مانند صنایع آلاینده، سوخت غیر استاندارد و نظارت بر اجرای قانون هوای پاک، وظیفه سازمان حفاظت محیط‌زیست است. ما در کارگروه‌هایی که برای آلودگی هوا تشکیل می‌شود شرکت و نظراتمان را اعلام می‌کنیم اما مثلا سازندگان موتورسیکلت‌ها مهلت می‌خواهند تا قانون هوای پاک را اجرا نکنند چرا که می‌گویند، پول ندارند و کارکنان‌شان بیکار می‌شوند. در شرکت‌های خودروسازی هم اکنون باید تولید خودرو براساس استانداردهای یورو پنج باشد اما معضلات اقتصادی و تحریم‌ها و نبود مدیریت مناسب در بعضی از سیستم‌ها و بروکراسی اداری این اجازه را نمی‌دهد.
اینها بهانه آنهاست. چرا شکایت نمی‌کنید؟
مجوز پلاک خودرو و مورتورسیکلت‌ها را محیط‌زیست می‌دهد و اعداد و ارقام آلودگی هوا هم دست آنهاست. محیط‌زیست نیز تا به حال اقداماتی انجام داده اما بهانه خودروسازان بیکاری و اخراج نیروی کار است و با این بهانه‌ها، وارد عمل می‌شوند و قانون را زیرپا می‌گذارند.
شما چرا به عنوان متولی سلامت دست‌روی دست گذاشته‌اید؟
در مواردی که تخلفات را ببینیم، نامه‌نگاری می‌کنیم از دستگاه‌های متخلف می‌خواهیم طبق قانون عمل کنند وزارت بهداشت و درمان در موضوع آلودگی هوا نقش مطالبه‌گری دارد.
قبول دارید که دستگاه‌های متخلف به حرفتان گوش نمی‌کنند؟
ما مکاتبات‌مان را انجام می‌دهیم، موضوع اینجاست که هماهنگی بین بخشی وجود ندارد و بعضی از تصمیمات به علت شرایط تحریم گرفته می‌شود.
اما حالا که آلودگی هوا باعث افزایش تعداد مبتلایان به کرونا می‌شود باید اقدام کنید.
ما راهکارهایمان را به ستاد ملی مبارزه با کرونا ارائه دادیم؛ منع تردد شبانه و ممنوعیت سوخت مازوت در صنایع از این راهکارها‌ست. مثلا درخصوص ممنوعیت سوخت مازوت، کارخانه‌ای در اراک هم تعطیل شد.
ممنوعیت تردد و حتی دورکاری کارمندان پیش از شیوع کرونا برای مهار آلودگی هوا اعمال می‌شد، این روزها اما به نظر می‌رسد این تصمیم‌ها دیگر راهگشا نیستند.
اگر ممنوعیت تردد و دورکاری وجود نداشت، وضعیت آلودگی هوا از این خطرناک‌تر و بحرانی‌تر می‌شد. اثرات این راهکارها باعث شده است که امروز آلودگی هوای شهرها به مرحله خطرناک نرسد. مصرف سوخت افزایش پیدا کرده است و برخی صنایع از سوخت نامناسب مانند مازوت استفاده می‌کنند. به‌جز این، به نظر می‌آید آماری که درباره تردد خودروها عنوان می‌شود
نادرست است.
اگر شرایط بحرانی شد آیا کلانشهرهای آلوده تعطیل می‌شوند؟
کمیته اضطرار آلودگی هوا دراین خصوص تصمیم می‌گیرد، تعطیلی و طرح زوج یا فرد از در منزل یکی از راه‌های کوتاه‌مدت است.
راهکار بلندمدت چیست؟
اجرا شدن قانون هوای پاک.
که البته اجرا نمی‌شود.
بله، متاسفانه اجرا نمی‌شود و اراده مناسبی هم برای اجرا شدن این قانون وجود ندارد.
به نظر می‌رسد، شیوع کرونا سبب شده وزارت بهداشت آن طور که باید به مسائل دیگر مانند آلودگی هوا نپردازد.
هر چه که مربوط به سلامت باشد، جزو اولویت‌های وزارت بهداشت و درمان است و ما همزمان هر دو را انجام می‌دهیم. ما هر روز نمونه‌برداری و غربالگری افراد مبتلا را در کشور انجام می‌دهیم و بیمارانی را که به دلیل آلودگی هوا به بیمارستان‌ها مراجعه می‌کنند، درمان می‌کنیم. هر زمانی که هوا آلوده شد، اعلام عمومی می‌کنیم تا مردم مراقب سلامت خود باشند. وزارت بهداشت باید هزینه درمان بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا و درمان بیماران مبتلا به کووید-۱۹ را بپردازد.
براساس تحقیقاتی که در دنیا انجام شده است و شواهدی که در این تحقیقات وجود دارد، آلودگی هوا بر شدت بیماری و نیز افزایش ابتلا تاثیرگذار است. در مطالعه‌ای که در دانشگاه هاروارد انجام شده است، با افزایش غلظت آلودگی، حدود 8درصد احتمال ابتلا به بیماری کرونا افزایش پیدا می‌کند.
این درحالی است که براساس اعلام اورژانس مراجعه بیماران قلبی و تنفسی در روزهای آلوده به بیمارستان‌ها حدود 15 درصد بیشتر شده است، کلانشهرهایی مانند اصفهان، کرج و اراک با این مساله بیشتر رو‌به‌رو هستند.
پس باید منتظر افزایش ابتلا به کرونا باشیم؟
کاهش آمار ابتلا در این روزها، به دلیل استفاده مردم از ماسک است. استفاده از ماسک، باعث می‌شود مردم کمتر در معرض آلاینده‌ها قرار داشته باشند اما این بدان معنا نیست که ما شاهد افزایش ابتلا نخواهیم بود. ممکن است، دو هفته دیگر یا حتی بیشتر، آمار ابتلا و حتی مرگ و میر ناشی از بیماری کرونا افزایش پیدا کند.
دلایل افزایش آلودگی هوا سال‌هاست مشخص است، چرا برای کنترل شرایط اقدامی انجام نمی‌شود؟
بله دلایل اصلی به وجود آمدن آلودگی هوا را می‌دانیم اما باید بدانید که بحث آلودگی هوا، به دستگاه‌های مختلف کشور مربوط می‌شود. خودروهای فرسوده، سوخت غیراستاندارد صنایع و نیز موتورسیکلت‌ها از دلایل افزایش آلودگی هوا هستند. اما بخش عمده‌ای از این مشکلات به دلیل تحریم‌های شدیدی است که علیه کشور در‌نظر گرفته شده است. سیستم نیروگاه‌های کشور، باید به روز شود، اما چون این مهم انجام نشده به آلودگی هوا دامن می‌زند. نکته اینجاست که گاهی به‌روز‌رسانی سیستم کنترل آلاینده‌های یک نیروگاه، از هزینه ساخت یک نیروگاه بیشتر است و در شرایطی که در تحریم به سر می‌بریم، نمی‌توانیم دستگاه‌ها را به روز کنیم.
اما برای افزایش کیفیت خودروهای ساخت داخل نیز تلاش نشده است.
قرار بود خودروهای دیزلی، به فیلتر دوده تجهیز شوند، در سال ۹۶ تجهیز این خودروها به فیلتر دوده ده تا 15 میلیون تومان هزینه داشت، حالا که قیمت دلار افزایش پیدا کرده و قدرت خرید هم پایین‌تر آمده است، امکان تجهیز وجود ندارد، بنابراین تحریم بخش مهمی از دلایل آلودگی هواست.
اما تا پیش از تشدید تحریم‌ها نیز اراده‌ای برای بهبود این شرایط نبود.
بله. مشکل از هماهنگی بین بخشی و نبود نظارت بین دستگاهی هم است. نکته اینجاست که تعامل بین دستگاهی برای از بین رفتن آلودگی هوا وجود ندارد و مشکلات مالی ناشی از تحریم هم دست به دست هم داده است تا مدیریت درستی برای از بین رفتن آلودگی هوا ایجاد نشود.
اما خسارتی که آلودگی هوا به کشور تحمیل می‌کند قابل توجه است.
صدمه به اقتصاد یک طرف ماجراست، بیماری‌ها و مرگ ناشی از آلودگی هوا از آن ناگوارتر است.
گفته می‌شود هر سال حدود 4000 تهرانی به خاطر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند.
بله متاسفانه، بعد از تصویب قانون هوای پاک، آیین‌نامه خوبی برای مهار آلودگی هوا در‌نظر گرفته شد اما خودروسازها و صنایع با‌نفوذی که دارند، اجرا شدن آیین‌نامه را مدام لغو می‌کنند یا به تاخیر می‌اندازند.
چرا وزارت بهداشت و درمان به عنوان متولی سلامت مردم، برای جلوگیری از این تخلفات وارد عمل نمی‌شود؟
متولی سلامت، وزارت بهداشت و درمان است، اما برخورد با متخلفان این حوزه مانند صنایع آلاینده، سوخت غیر استاندارد و نظارت بر اجرای قانون هوای پاک، وظیفه سازمان حفاظت محیط‌زیست است. ما در کارگروه‌هایی که برای آلودگی هوا تشکیل می‌شود شرکت و نظراتمان را اعلام می‌کنیم اما مثلا سازندگان موتورسیکلت‌ها مهلت می‌خواهند تا قانون هوای پاک را اجرا نکنند چرا که می‌گویند، پول ندارند و کارکنان‌شان بیکار می‌شوند. در شرکت‌های خودروسازی هم اکنون باید تولید خودرو براساس استانداردهای یورو پنج باشد اما معضلات اقتصادی و تحریم‌ها و نبود مدیریت مناسب در بعضی از سیستم‌ها و بروکراسی اداری این اجازه را نمی‌دهد.
اینها بهانه آنهاست. چرا شکایت نمی‌کنید؟
مجوز پلاک خودرو و مورتورسیکلت‌ها را محیط‌زیست می‌دهد و اعداد و ارقام آلودگی هوا هم دست آنهاست. محیط‌زیست نیز تا به حال اقداماتی انجام داده اما بهانه خودروسازان بیکاری و اخراج نیروی کار است و با این بهانه‌ها، وارد عمل می‌شوند و قانون را زیرپا می‌گذارند.
شما چرا به عنوان متولی سلامت دست‌روی دست گذاشته‌اید؟
در مواردی که تخلفات را ببینیم، نامه‌نگاری می‌کنیم از دستگاه‌های متخلف می‌خواهیم طبق قانون عمل کنند وزارت بهداشت و درمان در موضوع آلودگی هوا نقش مطالبه‌گری دارد.
قبول دارید که دستگاه‌های متخلف به حرفتان گوش نمی‌کنند؟
ما مکاتبات‌مان را انجام می‌دهیم، موضوع اینجاست که هماهنگی بین بخشی وجود ندارد و بعضی از تصمیمات به علت شرایط تحریم گرفته می‌شود.
اما حالا که آلودگی هوا باعث افزایش تعداد مبتلایان به کرونا می‌شود باید اقدام کنید.
ما راهکارهایمان را به ستاد ملی مبارزه با کرونا ارائه دادیم؛ منع تردد شبانه و ممنوعیت سوخت مازوت در صنایع از این راهکارها‌ست. مثلا درخصوص ممنوعیت سوخت مازوت، کارخانه‌ای در اراک هم تعطیل شد.
ممنوعیت تردد و حتی دورکاری کارمندان پیش از شیوع کرونا برای مهار آلودگی هوا اعمال می‌شد، این روزها اما به نظر می‌رسد این تصمیم‌ها دیگر راهگشا نیستند.
اگر ممنوعیت تردد و دورکاری وجود نداشت، وضعیت آلودگی هوا از این خطرناک‌تر و بحرانی‌تر می‌شد. اثرات این راهکارها باعث شده است که امروز آلودگی هوای شهرها به مرحله خطرناک نرسد. مصرف سوخت افزایش پیدا کرده است و برخی صنایع از سوخت نامناسب مانند مازوت استفاده می‌کنند. به‌جز این، به نظر می‌آید آماری که درباره تردد خودروها عنوان می‌شود
نادرست است.
اگر شرایط بحرانی شد آیا کلانشهرهای آلوده تعطیل می‌شوند؟
کمیته اضطرار آلودگی هوا دراین خصوص تصمیم می‌گیرد، تعطیلی و طرح زوج یا فرد از در منزل یکی از راه‌های کوتاه‌مدت است.
راهکار بلندمدت چیست؟
اجرا شدن قانون هوای پاک.
که البته اجرا نمی‌شود.
بله، متاسفانه اجرا نمی‌شود و اراده مناسبی هم برای اجرا شدن این قانون وجود ندارد.
به نظر می‌رسد، شیوع کرونا سبب شده وزارت بهداشت آن طور که باید به مسائل دیگر مانند آلودگی هوا نپردازد.
هر چه که مربوط به سلامت باشد، جزو اولویت‌های وزارت بهداشت و درمان است و ما همزمان هر دو را انجام می‌دهیم. ما هر روز نمونه‌برداری و غربالگری افراد مبتلا را در کشور انجام می‌دهیم و بیمارانی را که به دلیل آلودگی هوا به بیمارستان‌ها مراجعه می‌کنند، درمان می‌کنیم. هر زمانی که هوا آلوده شد، اعلام عمومی می‌کنیم تا مردم مراقب سلامت خود باشند. وزارت بهداشت باید هزینه درمان بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا و درمان بیماران مبتلا به کووید-۱۹ را بپردازد.
