آلودگی هوا فارغ از علت و چراییاش، عوارض متعددی برای انسان دارد؛ عوارضی كه گاهی حاد است و گاهی مزمن. سوزش چشم، خارش گلو، سرفه، تنگی نفس و... علائمی هستند كه در مواردی حاد و باعث تشدید و ایجاد بیماریهای زمینهای مانند آسم، برونشیت و... میشوند؛ عوارضی كه گاهی آنقدر پیش میرود كه بر قلب و عروق هم تاثیر میگذارد. آنقدر كه در روزهای آلوده، تعداد سكتههای قلبی هم افزایش قابلتوجهی پیدا میكند. ضمن اینكه عوارض نورولوژیك مثل سردرد، سرگیجه و علائم روحی و روانی مثل بیخوابی، نبود تمركز، پرخاشگری، افسردگی و... هم از دیگر پیامدهای این روزهای آلوده شهر برای همه ما است. شاید بپرسید آلودگی هوا چطور میتواند چنین عوارضی را در بدن به وجود بیاورد؟ اگر بخواهیم به زبان ساده توضیح دهیم، باید بگوییم زمانی كه مواد آلاینده وارد بدن میشود، ریه، قلب و... به این مواد عكسالعمل نشان میدهند كه این عكسالعمل به صورت التهاب بروز پیدا میكند و این التهاب، باعث تخریب بافتهای بدن مثل بافت ریه میشود. طبیعی است اگر انسان به صورت طولانیمدت در مواجهه با عوامل محرك كه میتواند اثر حاد داشته باشند، قرار بگیرد، با ایجاد و تشدید بیماری روبهرو میشود و در نهایت مجبور به مراجعه به بیمارستان است. در واقع در مواجهه طولانیمدت با آلودگی هوا، یك التهاب مزمن در تمام بدن ایجاد میشود و متاسفانه باید بگوییم كه هیچ سیستم و ارگانی از بدن نیست كه تحتتاثیر این عوارض مزمن قرار نگیرد. نكته مهم این است كه میتوان تنفس در هوای آلوده را از جهاتی به سیگار كشیدن هم تشبیه كرد؛ البته كه در آلودگی هوا موادی وجود دارد كه در سیگار نیست و بالعكس، اما از این نظر كه تنفس در هوای آلوده و سیگار كشیدن، فرد را مستعد بیماریهای قلبی و ریوی میكند، به همدیگر شبیه هستند و اثراتی خطرناك بر سلامت انسان دارند. اما تغذیه در این میان چه اهمیتی دارد؟ در مواجهه با آلودگی هوا، ما با یك استرس اكسیداتیو، یعنی آزاد شدن رادیكالهای آزاد اكسیژن روبهرو هستیم. بنابراین یك رژیم غذایی حاوی مواد آنتیاكسیدان، میتواند به بهبود وضعیت جسمیمان كمك كند؛ اگر رژیمی غذایی شامل سبزیجات و میوههای تازه كه ویتامینهای E، D و C دارند، باشد. البته در این میان، گرچه شیر جزو رژیم غذایی سالم طبقهبندی میشود، اما این تصور كه در هوای آلوده به مركز شهر برویم و بعد با خوردن یك لیوان شیر، اثرات آن را از بین ببریم، درست نیست. واقعیت این است كه مهمترین راه جلوگیری از عوارض آلودگی هوا، در درجه اول ترك كردن شهر در ایام آلوده است. اگر این امكان نبود، باید سعی كنیم ساعات خروج از خانه را به حداقل زمان ممكن برسانیم. در نهایت باید بگوییم این روزها همزمانی پدیده آلودگی هوا و شیوع ویروس كرونا، باعث شده است در مواردی كه آلودگی هوا تشدید پیدا میكند، مرگ و میر ناشی از كرونا هم افزایش پیدا كند؛ البته كه افزایش مرگ و میر ناشی از كووید-19 دلایل مختلفی دارد اما در اینكه آلودگی هوا عواقب ابتلا به كرونا را وخیمتر میكند، جای شكی نیست.