گفتوگوی پایان سال با دکتر مهدی زارع، استاد زلزلهشناسی برنده جایزه ترویج علم ایران و دانشگر برگزیده جایزه چراغ در سال 99
احتمالا در نوروز، 2 هفته وقت کم میآورم!
دکتر مهدی زارع، استاد پژوهشگاه زلزلهشناسی و مهندسی زلزله، سالهاست چهره نامآشنایی برای ما ایرانیان است . انجمن ترویج علم ایران، امسال دکتر زارع را شایسته جایزه سالانه خود اعلام کرد. کمی پیش از این انجمن نیز بانیان جایزه ترویج علم چراغ، جایزه دانشگر مروج علم سال 99 را به این محقق برجسته و مردمدار تقدیم کرده بودند. دکتر مهدی زارع با مرتبه دانشگاهی «استاد» تنها محقق کارکشته در حوزه تخصصی خود نیست؛ با نگاهی به پستهای صفحه اینستاگرام او خواهید دید چقدر اهل ورزش، مطالعه و صرف وقت در کنار اعضای خانواده است. اینها سبب شد برای گفتوگوی ویژه پایان سال با این پژوهشگر نمونه گپ و گفت کوتاهی داشته باشیم.
اتفاقات سال 99 اکثرا طوری بودهاند که یافتن رویداد خوب و بهتر یا بهترین را مشکل میکند. ولی فارغ التحصیل شدن سه نفر از دانشجویان دکتری من که آنها را راهنمایی میکردم و تهیه نقشه پهنهبندی ریسک زلزله در شهر تهران از بهترین اتفاقهای سال 1399 در حوزه کاری من بوده است.
چه اتفاقی اگر امسال میافتاد، فکر میکنید تحمل رنج مشکلات را آسانتر میکرد؟
به باور من اگر تهیه و ارائه واکسن و واکسیناسیون مردم در برابر کووید-19 سریعتر در کشور انجام میشد، موجب میشد هم تلفات و خسارت کرونا کمتر شود و هم امنیت روانی مردم برای عادیسازی زندگی شخصیشان سریعتر حاصل شود.
تلخترین اتفاق امسال برای شما چه بود؟
برای من فوت مظلومانه برادر خانمم ، مرحوم مهندس محمد مشایخی در 49 سالگی که مانند برادرم بود و در اثر یک حادثه در محیط کار دچار ضربه مغزی شد، تلخترین رخداد بود. او در دوم مرداد 99 در محل کارش در باغ گیاهشناسی دچار حادثه (ظاهرا سقوط از بلندی) شد و هفت ماه در کما بود و در پنجم اسفند هنگامی که همسرش، من و خانمم بر بالینش بودیم درگذشت. خدایش بیامرزاد.
فکر میکنید در حوزه تخصصی شما که زلزلهشناسی است، در سال 1400 چه اتفاق خاص و امیدوارکنندهای ممکن است رخ دهد؟
فکر میکنم و البته امیدوارم در سال 1400 بتوانیم کارهای مهمی را شروع کنیم که در زلزله شناسی ایران مدتهاست پیگیری کردهایم: شروع پایش دقیق محدوده تهران از دید زلزلهشناسی، راهاندازی سامانه هشدار پیشهنگام زلزله در تهران و سپس کل ایران، برخطشدن سامانه شتابنگاری ایران و شروع مجدد مطالعات بنیادین پیشبینی زلزله که مدتی است دچار رخوت شده است. امیدوارم این کارها در سال 1400 حداقل آغاز شود و در این امیدواری خوشبین هم هستم.
بهعنوان یک استاد برجسته دانشگاه، برای تعطیلات نوروز چه برنامهای دارید؟
برنامه دائمی و البته نوروزی من، مطالعه است. چند کتاب که در سال 99 نرسیدم تمامشان کنم را برای نوروز کنار گذاشتهام تا خواندنشان را تکمیل کنم. منظورم کتابهای تخصصی رشته خودم نیست. من به تاریخ، به ویژه تاریخ معاصر و تاریخ ادیان بسیار علاقهمندم و مدام در حال مطالعه کتاب (معمولا دو یا سه کتاب به موازات هم!) در این زمینه ها هستم. ضمنا بخشی از وقت را نیز به کارهای حوزه تخصصی خودم می پردازم که معمولا فهرست بلندی وجود دارد که باید تکمیل شوند! کتابهای خودم که باید بازخوانی و تصحیح یا تکمیل شوند (سه کتاب) و ... خلاصه اگر همه این برنامه ها را که برای نوروز ریخته ام انجام دهم، احتمالا دو هفته وقت کم خواهد بود و بخشی از آنها تا پایان تابستان 1400 طول خواهد کشید!
جای چه چیزی را در تعطیلات نوروز خالی میبینید؟
جای عزیزانم ، مادرم، برادرم و برادر خانمم در این نوروز خالی است و تا زندهام برای من و خانواده جایشان خالی خواهد ماند و البته جایگاهشان در قلب ماست. جای همه شهروندان و همه انسانهایی که در اثر همهگیری کرونا درگذشتند برای ما و همه مردم خالی است. البته جای نوروزی که دل همه مردم با اجرای کامل همه رسمهای با ارزش نوروزی شاد شود خالی است. مشکلات مردم ایران در زمینههای مختلف فراوان است و دل بسیاری از مردم نیز خوش نیست. جای دلخوشی هم خالی است. ولی یادمان باشد که نوروز، در پیچ و خم تاریخ از این تلخیها و جاهای خالی و دلهای ناخوش فراوان دیده و در جان و ذهن همین مردم تا به امروز پیش آمده است. هرچه پیشتر رفته و دانش و آگاهی بیشتر شده، دلبستگی مردم ایران و همه مردمان در حوزه تمدنی ایران به نوروز بیشتر هم شده است. بنابراین خود نوروز است که نماد امید به آینده و مایه دلخوشی همه جانهایی است که در این نوروز و در زمانهای مختلف ناخوش بودهاند. بنابراین نوروز را با یاد همه عزیزانمان و با امید میگذرانیم. امیدوارم که مشکل کرونا و سایر معضلات مردم بهتدریج برطرف شود.