احترام به قهرمان

درباره 3 فیلم یدو، تک‌تیرانداز و مهران که پیش از اکران عمومی در سینماها در ایام نوروز از رسانه ملی پخش شدند

احترام به قهرمان

هر سه فیلم یدو، تک‌تیرانداز و مهران، قهرمان‌محور هستند. تاکید و احترامی که این آثار برای قهرمان قائل هستند، حتی از نامگذاری آنها پیداست. باوجود برخی ضعف‌ها و کم و کاستی‌ها در فیلمنامه و اجرا، آنچه این سه اثر را دارای اهمیت و ارزش می‌کند، همین میزان اعتبار و تشخصی است که آنها به قهرمان می‌دهند. اساسا سینمای جنگ و دفاع مقدس، یکی از بسترهای جولان قهرمان است و به ویژه در دهه‌های 60 و 70، به سهم و بضاعت خود، خلاء وجود قهرمان در سینمای ایران را پرمی‌کرد و نقش بسزایی در جذب مخاطبان پرشمار به سینما داشت. اما سینمای ایران مدتهاست که به بهانه پرداختن به سینمای موسوم به اجتماعی، از قهرمان پردازی گریزان است و طبعا در سینمایی که اصرار بیش از حدی برای روایت‌های مدرن و خرده پیرنگ‌های بی‌قصه و کم قصه وجود دارد، جای چندانی برای قهرمان و قهرمان بازی نیست. از همین رو، اگر قدر و قیمت یدو، تک تیرانداز و مهران را تنها منحصر به احیای عنصر قهرمانی، فارغ از هر کیفیتی بدانیم هم دستاورد کمی نیست.


یدو به کارگردانی مهدی جعفری، قصه نوجوانی به نام یدو (مخفف یدالله) با بازی میلاد صویلاوی را روایت می‌کند که کنجکاوانه در آبادانِ جنگ زده پرسه می‌زند و با مادرش بر سر ماندن و ترک نکردن خانه و شهری ویران و در خطر سقوط، مجادله می‌کند و در پایان، تصمیم قهرمانانه‌ای می‌گیرد. فیلم یدو یکی از نمونه‌ای ترین آثار کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است و یادآور برخی قهرمان‌های کودک و نوجوان آثار شاخص این نهاد در سال‌های دور.
این فیلم در سی و نهمین جشنواره فیلم فجر، موفق به دریافت 6 جایزه شد از جمله بهترین فیلم و بهترین کارگردانی.
تک تیرانداز به کارگردانی علی غفاری که جایزه بهترین فیلم از نگاه ملی و بهترین جلوه‌های ویژه میدانی (ایمان کرمیان) را در سی و نهمین جشنواره فیلم فجر به دست آورد، آن عنصر قهرمانی را بیشتر به رخ می‌کشد و ما با قهرمانی شسته رفته و کلاسیک روبه‌روییم. مسوولیت شخصیت اصلی فیلم، یعنی تک تیرانداز بودن هم به این وجوه قهرمانی دامن می‌زند و رویکرد قهرمانانه کاراکتر و وجوه دراماتیک قصه را تقویت می‌کند. بازی کامبیز دیرباز در نقش شهید عبدالرسول زرین، از نقاط قوت فیلم است و اگر فیلم، فیلمنامه و اجرای بهتری داشت، شمایل قهرمانانه او بیشتر از اینها هم به چشم می‌آمد.
فیلم مهران به کارگردانی رقیه توکلی هم که در سی و سومین جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان، پروانه زرین شهید بهنام محمدی و جایزه ویژه دبیر برای توجه به فرهنگ مقاومت و برداشت ملموس مردمی و قابل فهم برای نسل امروز ایران اسلامی را به دست آورد و از فیلم‌های متقاضی سی و نهمین جشنواره فیلم فجر هم بود، قصه پسر 12 ساله‌ای به نام مهران (سجاد اسماعیلی) را روایت می‌کند که تابستان 65، میزبان یک خانواده مهاجر و جنگزده می‌شود. قهرمان بازی‌های مهران از جنس کودکانه است و شیطنت‌ها و بازیگوشی‌های اوست که قصه را پیش می‌برد و مخاطب را با خود همراه می‌کند.