روستای لیموترش

اشتغال در گلخانه‌های کوچک روستای خرماکلا به بار نشسته است

روستای لیموترش

بیکاری،‌ مهم‌ترین مشکل جوانان کشور است. شاید به همین دلیل است که شعار سال 1400، «سال تولید، پشتیبانی‎ها، مانع‏زدایی‌ها» انتخاب شد. در چهار سال گذشته اما در کانون فرهنگی هنری شهید گرائیلی روستای خرماکلا شهرستان قائمشهر استان مازندران سعی شده‌است تا مشکلات اشتغال جوانان روستا حل شود. کمک به راه‎اندازی یک کسب و کار در قالب، ارائه تسهیلات، آموزش برای راه‏‎اندازی کسب و کار و ضمانت برای فروش محصولات باعث شده است که همه جوانان روستای خرماکلا کسب و کاری برای خودشان داشته باشند و هیچ بیکاری در روستا دیده نشود. روستایی که این روزها در هر خانه‌ای یک گلخانه دارد و جوانان و زنان خانه‎دار آن، لیموترش و گل‏های تزئینی پرورش می‌دهند اما شاید آنچه که در این روستا بیشتر از گلخانه و لیموترش به چشم بیاید کمک به اشتغال‌زایی در روستاهای دیگر منطقه باشد. به گفته ولی‌ا... نادعلی‌‎زاده، رئیس کانون فرهنگی هنری شهید گرائیلی و کسی که ایده راه‎اندازی کشت گلخانه‎ای لیموترش را داد، در چهار سال گذشته حدود 400 گلخانه در روستا احداث شده و مجوز 250 گلخانه برای روستاهای دیگر گرفته شده‌‌است،‌ حالا جوانان خرماکلا که روزی مهاجرت کرده بودند به خانه بازگشتند و در روستای خودشان لیموترش و گیاهان تزئینی پرورش می‌دهند و بسیاری از محصولات خود را به کشورهای همسایه صادر می‌کنند.

داستان روستای خرماکلا به حدود ده سال پیش برمی‌گردد. به زمانی که ولی‌ا... نادعلی‌زاده در کنار مسجد روستای محل زندگی‌اش یک کانون فرهنگی راه انداخت و اسمش را گذاشت کانون فرهنگی هنری شهید گرائیلی. کانونی که وابسته به مسجد روستا بود و کارهای فرهنگی و مذهبی در آن انجام می‌شد.
راه‌اندازی موکب‌های زیارتی در سوریه و در مراسم پیاده‌روی اربعین و برگزاری کلاس‌های آموزشی در مسجد از کارهایی بود که او در کانونش انجام می‌داد اما نادعلی‏زاده همیشه جوان‎هایی را می‎دید که به‌ دلیل نداشتن شغل از روستا مهاجرت می‏کردند. زندگی او مانند تمام اهالی روستا با کشاورزی، باغداری و کشت و برداشت مرکبات می‌گذرد. نقطه عطف داستان نادعلی‎زاده و هم‌روستایی‎هایش هم در کشاورزی اتفاق افتاد.
لیموترش گلخانه‎ای
 نادعلی‎زاده می‌گوید در یکی از روزهای سرد زمستان 1396 در باغش مشغول کار بود که یک ایده بکر به ذهنش رسید. او توضیح می‌دهد در حال رسیدگی به مرکبات باغش بود که‌ سؤال در ذهنش نقش بست: «چرا مرکبات را در گلخانه نمی‌کارند؟» سؤالی که در ذهن او به وجود آمده بود، ماند و پاک نشد و مانند خوره افتاد به جان این باغدار.
 ولی‎ا... ادامه می‌دهد: «پیش از این، هیچ کسی مرکبات را به صورت گلخانه‌ای پرورش نداده بود، به همین دلیل‌ به این فکر کردم که چه خوب می‎شود یکی از مرکبات را به صورت گلخانه‏ای پرورش دهم.» به همین دلیل مرد باغدار به صورت آزمایشی، بوته‌های لیموترش را در نایلون پیچید و در گوشه باغش، برای خودش یک گلخانه کوچک درست کرد. او می‎گوید خیلی زود محصولات گلخانه‎اش به بار نشست و همین جا بود که طرح کاربردی‌اش را به همه اهالی روستا یاد داد.
 کار اما خیلی ساده نبود و مشکلات زیادی جلوی پایش بود. او می‎گوید مجوز یک گلخانه گرفتن، کار سختی است. دوندگی زیادی می‎خواهد و هر روز، افراد باید بروند به این اداره و آن اداره تا شاید مجوز احداث گلخانه را از مراکز و ارگان‌های ذی‎ربط دریافت کنند. به همین دلیل نادعلی‏زاده و اهالی روستا زیرنظر کانون، یک شرکت تعاونی راه انداختند تا مشکلات احداث و بهره‎برداری گلخانه راحت‎تر انجام شود.
شرکتی برای همه اهالی روستا
 روند مجوز گرفتن طولانی است و در حالت عادی، 10ماه تا یک‌سال زمان می‎برد. روندی که سبب می‌شود برخی به قول معروف عطای مجوز را به لقایش ببخشند. به همین دلیل نادعلی‎زاده به کمک بزرگان مسجد سراغ نماینده‌های مجلس، مدیران دولتی استان مانند استانداران و فرمانداری‌ها رفت و از آنها خواست تا کمک‌شان کنند. او می‎گوید با درخواست اهالی روستا و ریش‌سفیدان ده، حالا در مدت زمان 10روز، مجوز احداث یک گلخانه در روستا داده می‎شود.
به این ترتیب آنها قدم‌های بعدی را برای اشتغال‌زایی جوانان برداشتند. نادعلی‎زاده می‌گوید که ویژگی‌های خاص روستا مانند آب و هوا هم به کمک‌شان آمد و در همان روزهای اول، مجوز احداث 250 گلخانه در روستا صادر شد.
باغدار کار‌آفرین می‌افزاید: «ما هیچ پولی از کسانی که می‎خواهند کسب و کار خود را راه بیندازند، نمی‎گیریم. تنها کافی است افراد در سامانه ما ثبت‏نام کنند و مدارک لازم مانند کپی شناسنامه و عکس را در اختیار ما بگذارند، بعد از 10روز می‌توانند دوباره مراجعه کنند تا مجوز احداث گلخانه را دریافت کنند.» احداث یک گلخانه اما سخت است و بدون آموزش و تنها با داشتن یک مجوز نمی‌توان کاری از پیش برد.
 به همین دلیل است که در شرکت تعاونی همه کارهای دیگر مانند آموزش کاشت، داشت و برداشت ارائه می‌شود. در شرکت تعاونی نهال‌های لیموترش و گلدان‌های گیاهان تزئینی هم در اختیار متقاضیان قرار می‌گیرد. در این شرکت تعاونی حتی بستری به‌وجود آمده‌است تا محصولات بعد از برداشت به فروش برسد.
مهاجرت معکوس و اشتغال‌زایی
 روستای خرماکلا اما یک مشکل بزرگ دارد. روستا زمین‌های کشاورزی اندکی دارد و به همین دلیل بسیاری از روستاییان زمین کشاورزی در اختیار ندارند تا کشاورزی را که عمده‎ترین شغل روستاست، انجام دهند. همین مشکل بزرگ باعث شده‌است تا بسیاری از جوانان روستا به فکر مهاجرت بیفتند و دل از روستای آبا و اجدادی‌‎شان بکنند و آواره شهرها شوند. با اشتغال‌زایی سراسری اما خبر به گوش بسیاری از جوانانی که به دلیل نداشتن شغل، کوچ را انتخاب کرده بودند، ‌رسید و به همین دلیل، دوباره به روستا برگشتند.
نادعلی‌زاده می‌گوید که تا دو سال پیش جمعیت روستایشان هزار نفر بود و حالا با مهاجرت معکوس جوانان به ده، جمعیت افزایش و به نزدیک 1300نفر رسیده‌است. او می‌گوید که جوانان ده به روستا بازگشته‌اند، گلخانه تاسیس کرده‌اند و به قول معروف سر و سامان گرفته‌اند.
آن‌طور که او توضیح می‌دهد حالا سرشان شلوغ است.
بعد از موفقیت در طرح اشتغال‌زایی گلخانه، استانداری و فرمانداری وارد عمل شدند و از این شرکت تعاونی خواستند تا دست دیگر قشرها را بگیرند و این بار نه در روستای خودشان که در روستاهای دیگر هم اشتغال‌زایی کنند.
نادعلی‏زاده اما در برابر این درخواست یک شرط گذاشت. او می‎گوید به‌طور معمول احداث یک گلخانه 10میلیون تومان هزینه دارد با تسهیلاتی که شرکت تعاونی به جوانان ده داده است اما می‌توان با دو میلیون تومان هم کسب و کار خود را راه بیندازند. شرط نادعلی‏زاده اما اختصاص وام به متقاضیان است. هر شخصی که سرمایه‎ای هم ندارد، می‌تواند با کمک شرکت تعاونی وام بگیرد و با دست خالی، مشغول به کار شود.
باغدار کار‌آفرین می‎گوید با صندوق اشتغال‌زایی بسیج سازندگی، بنیاد علوی و بنیاد برکت وارد مذاکره شدند و از آنها خواستند به هر کسی که آنها معرفی می‌کنند، وام اشتغال‌زایی دهند.
به گفته او سال گذشته، حدود 200 میلیارد تومان تسهیلات بانکی برای احداث گلخانه‌ها دریافت شده است. مرد باغدار می‎گوید: «حالا هر کسی که بخواهد، مدارکش را در اختیار ما می‎گذارد و ما به او مجوز و وام می‎دهیم.» طرح نادعلی‏زاده این قدر به‌مذاق صنعتگران خوش‌آمد که حالا در روستاهای دیگر در حال انجام است.
او می‎گوید: «براساس برنامه بلندمدت شرکت تعاونی امسال باید تسهیلات احداث حدود هزار گلخانه را ایجاد کنیم.» تابه‌حال شرکت تعاونی او و اهالی روستای خرماکلا مجوز 400 گلخانه را گرفته‎اند و به‌زودی مجوز 250 گلخانه در مناطق دیگر هم گرفته می‎شود. به‌جز روستای خرماکلا، حالا در 50 روستای دیگر هم با کمک نادعلی‎زاده و دوستانش کسب‌وکار ایجاد شده‌است. روستاهایی مانند سوادکوه، جویبار و تمام روستاهای شهرستان قائمشهر حالا پر از گلخانه شده‌اند.
 طرح بعدی آنها احداث گلخانه در استان‌ها و شهرهای اطراف است. در یک سال گذشته، تنها حدود 150تن لیموترش از گلخانه‌ها برداشت گردید که بخشی از آنها به کشورهای روسیه، عراق، قطر، امارات و افغانستان صادر شد.



کانون برتر
 نادعلی‎زاده می‎گوید حالا که همه جوانان روستا شاغلند و دیگر کسی در روستا بیکار نیست و طرح «هر خانه یک گلخانه» را راه‌انداخته‌اند. طرحی که مخصوص زنان خانواده است و این‌بار گلخانه با دستان پرتوان بانوان راه‌اندازی می‌کنند تا به اقتصاد خانواده‌شان کمک کنند. گلخانه بانوان اما متفاوت است و به خانم‎ها تنها مجوز احداث گلخانه گل‎های تزئینی و صیفی‌جات داده می‌شود. گلخانه‌ای که می‎تواند در مقیاس کوچک و حتی در گوشه حیاط خانه هم راه‎اندازی ‎شود. تمام بذرها و گلدان‌های گلخانه خانم‎ها را شرکت تعاونی تامین می‌کند؛ این اما تنها اشتغال‌زایی آنها نیست. پرورش ماهی در زمین پنج‌هکتاری از اقدامات اهالی این روستاست که باعث اشتغال‌زایی شده. در استخرهای پرورش‌ماهی این روستا، ماهی‌سفید و کپور ارگانیک تولید می‌شود. احداث اردوگاه گردشگری در منطقه سوادکوه از دیگر کارهای کانون است. در این اردوگاه گردشگری، 150تخت و 12سوئیت با امکانات تفریحی و ورزشی وجود دارد و سالانه بیش از 30هزار نفر از این اردوگاه استفاده می‎کنند. نادعلی‏زاده می‎گوید که احداث این اردوگاه باعث اشتغال‌زایی برای خانواده‌ها در زمینه گردشگری شده است. در کنار راه‌اندازی گلخانه، کانون یک کتابخانه 22هزار جلدی هم ایجاده کرده‌است تا روستای خرماکلا به عنوان روستای دوستدار کتاب انتخاب شود. به همین دلیل است که در سال گذشته، کانون فرهنگی-هنری شهید گرائیلی، در حوزه کارآفرینی در طرح ملی ایران قوی به‌عنوان کانون برتر انتخاب شد.