تلویزیون و روزه‌داری نسل جدید

مروری بر برنامه‌های مناسبتی تلویزیون در ماه رمضان برای کودکان و نوجوانان

تلویزیون و روزه‌داری نسل جدید

این که دنیای کودکان و نوجوانان با دنیای بزرگسالان متفاوت است، برای همه‌مان خیلی بدیهی است. همان‌قدر بدیهی که اگر جمله کلیشه «آینده از آن جوانان است» را به ما عرضه کنند هرچند ممکن است از تکراری بودنش خوش‌مان نیاید اما تصدیق می‌کنیم گزاره حاوی حرف درستی است. این گزاره‌های بدیهی و صادق قاعدتا باید سبب شوند ما در جهت تربیت نسل جدید با زبان و اقتضائات و نیازهای خودشان، گام‌های جدی برداریم و هر ابزار موثری چون سینما و تلویزیون را در صدر ارتباط گرفتن با مخاطبان رده‌های سنی پایین‌تر قرار دهیم و بر تنوع آثار و جزئی کردن موضوعات بیفزاییم. خصوصا حالا که انواع و اقسام سبک زندگی‌ها ذیل ایدئولوژی‌های مهاجم، پیشنهادهای بسیاری را به نوجوانان عرضه می‌کنند حضور در ایام ماه‌مبارک رمضان می‌توان مغتنم‌ترین فرصت برای برداشتن گام‌های بلندتر و سریع‌تر به سمت تهیه محتوای مناسب رسانه‌ای برای این سنین باشد. با این همه، راستش را بخواهید دست‌مان خیلی هم پر نیست. شاید کسی هم چندان دغدغه و ضرورتی برای حرکت به سمت این اهداف نمی‌بیند و قالب‌ها و موضوعات هم روز به روز، کهنه‌تر و مستعمل‌تر می‌شوند. هرچند شاید باید همین مقدار موجود را هم قدر بدانیم و با جدی گرفتن‌شان راه را برای افزایش کمی و کیفی آنها باز کنیم. بر همین اساس، نگاهی انداخته‌ایم به دو ویژه‌برنامه رمضانی در سحرها و افطارهای ماه‌رمضان امسال که برای مخاطبان نوجوان تدارک دیده شده‌اند.

رفیق
زمان پخش: هر روز یک ساعت پیش از اذان مغرب و اذان صبح
مجری: حجت‌الاسلام رضوانی
تهیه‌کننده: محمدحسن حیدری
نام برنامه متناسب با فضای ماه‌رمضان، بیش از هر چیز یادآور فراز زیبا و مشهور «یا رفیق من لارفیق له» در دعای جوشن کبیر است. اما رفاقت همیشه و خصوصا این روزها مساله اصلی نوجوانان هم هست. مساله‌ای که شاید به بهانه ماه‌رمضان بشود بحث آن را گشود و ماجرا را از رفاقت با خدا شروع کرد و اصول انتخاب رفیق را از همان جا بنا گذاشت و آموزش داد. شاید به همین دلیل باشد که موضوع این فصل برنامه «رفیق» را «مهاجرت» انتخاب کرده‌اند. انتخاب دوست برای نوجوانانی که به هر دلیل به شهر یا کشور دیگری مهاجرت می‌کنند، می‌تواند از بزرگ‌ترین چالش‌های فرهنگی و اجتماعی باشد. موضوعی که مستقیما با جامعه‌پذیری نوجوانان و به طور غیرمستقیم با مسائل روان‌شناختی ، روحیات ، شیوه تربیت و بلوغ آنها مرتبط است.
بر این اساس این فصل از برنامه رفیق مهمانان مختلفی از دانش‌آموختگان خارج از کشور فعالان اقتصادی پژوهشگران و غیره در بخش گفت‌وگو حضور دارند که به دلایل مختلف از خارج به کشور خود بازگشته‌اند و مجری برنامه نیز خانم خورشیدی اهل ترکیه هستند که به ایران مهاجرت کرده‌اند و اینجا سکونت دارند که با مهمانان در خصوص مهاجرت گفت‌وگو می‌کنند. محمدحسن حیدری، تهیه‌کننده برنامه درباره تفاوت موضوع برنامه رفیق هنگام سحر و افطار ادامه داد: لحظات افطار در برنامه بیشتر به تجربیات زیسته در خارج از کشور می‌پردازیم ولی در برنامه‌های سحرگاهی که با حضور حجت الاسلام و المسلمین رضوانی به عنوان مجری برنامه روی آنتن می‌رود، بحث تبلیغ دین در خارج از کشور موضوع اصلی است. دوربین مخفی از دیگر بخش‌های ثابت این برنامه است. برنامه رفیق هرچند به موضوعی بسیار خرد و جزئی و مرتبط با دغدغه‌های قشری خاص می‌پردازد اما می‌تواند درباره اختلاف سبک زندگی‌ها در زمانی که هر نوجوان در محیطی نامتناجنس قرار می‌گیرد، حاوی اطلاعات و آموزش‌های مفیدی باشد. حفظ اخلاقیات و اصالت خانوادگی و قومی و ملیتی در محیط مقصد هنگام مهاجرت، می‌تواند مساله اصلی همه نوجوانانی باشد که در طول زندگی خود دست‌کم یک بار با چنین بستر و موضوعی مواجه می‌شود و از این حیث برنامه‌های سحر و افطار نوجوانانه «رفیق» می‌تواند در ایام ماه‌مبارک انتخابی جالب و متفاوت برای بینندگان نوجوان تلویزیون باشد.




ماه‌طلایی
زمان پخش: سحرهای ماه‌رمضان ساعت 3 و 30دقیقه
مجری: شهرام شکیبا و احسان مهدی
تهیه‌کننده: میثم فکری
کمی مانده تا آغاز ماه‌مبارک رمضان بود که محمدسرشار مدیر شبکه پویا در کانال تلگرامی خود نوشت: «به لطف خدا، امسال
شبکه کودک با برنامه سحرگاهی جدید «ماه‌طلایی» همراه خانواده‌های ایرانی است». به این ترتیب ماه‌طلایی مهمان خانه‌هایی شد که نوجوانان روزه‌اولی در آن بیداری و همراه شدن با برنامه‌های تلویزیونی را برای نخستین بار تجربه می‌کردند. برنامه‌هایی که مخصوص خودشان باشد و به زبان آنها در مورد دغدغه‌ها و مسائل آنها در سحرهای پربرکت ماه‌رمضان سخن بگوید. سرشار البته در همان نوشته این نکته را هم متذکر شده بود که «با توجه به همزمانی ماه‌مبارک رمضان با ایام تحصیلی، پخش برنامه‌های شبکه در ساعت ۲۲ پایان می‌یابد تا کودکان فرصت کافی برای استراحت شبانه داشته‌باشند و بتوانند روزها با نشاط کافی در کلاس‌های آنلاین یا حضوری، شرکت کنند». بنابراین ساعت همراهی با برنامه‌های مخصوص نوجوانان هم مانند محتوا و لحن و ادبیات آن با سبک زندگی مخاطبان نوجوان تنظیم شده تا با استراحت کافی از درس و کلاس خود هم عقب نمانند. سرشار می‌افزاید: «پیشنهادها و نقدهای شما همیشه راهنمای شبکه‌کودک بوده تا دستیار رسانه‌ای بهتری برای خانواده‌ها باشد. اکنون هم نظرات شما می‌تواند به بهبود برنامه ماه‌طلایی کمک کند». در ماه‌طلایی بخش‌های مختلف نمایشی و غیرنمایشی با وله‌های گوناگون تدارک دیده شده‌اند اما مهم‌ترین ویژگی آن را باید توجه وله‌ها و حتی بخش‌های گفت‌وگوی حضوری برنامه به شرکت دادن نوجوانان پسر و دختر از سراسر کشور دانست. در بخش نمایشی هر قسمت از برنامه، قطعاتی در ارتباط با موضوع آن قسمت اجرا می‌شود و بعد از آن شهرام‌شکیبا در بخش گفت‌وگو به صحبت با یکی از چهره‌های سرشناس مرتبط با موضوع روز می‌پردازد درحالی که آن چهره یا خود نوجوان است یا با فرزندش در استودیو حاضر شده است. تنوع موضوعی برنامه هم بسیار گسترده انتخاب شده و مسائلی چون ورزش، راهنمایی‌های پزشکی و سایر موضعات مرتبط یا حتی غیرمرتبط با ماه‌رمضان در گفت‌وگوها طرح و بررسی می‌شود. در توضیحات شبکه‌نهال برای ماه‌طلایی نوشته شده‌است: «این برنامه با توضیح ویژگی‌های قهرمان و قهرمان واقعی سعی می‌کند تا با زبان طنز و نمایش همذات‌پنداری کودک با قهرمانان ملی و مذهبی را بیشتر کرده و کمکی باشد در راه ترسیم آینده موفق‌تر برای کودکان.»