در سال‌های اخیر که هر روز داده‌های بی‌شماری در حوزه‌های گوناگون در سراسر دنیا در حال تولید است، توانمندی در پردازش اطلاعات و تحلیل داده‌های موجود می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در تعیین قدرت‌های نرم دنیا، تصمیمات استراتژیک و اقدامات منطقی کشورها در حوزه‌های گوناگون ایفا کند. به همین دلیل تولید ابررایانه‌ها یا همان سوپرکامپیوترها که رایانه‌هایی با توان پردازشی بسیار قوی‌تر از رایانه‌های معمول هستند، به عنوان یکی از نشانه‌های استقلال کشورها در نظر گرفته می‌شود.
ابررایانه‌ها، سهم بزرگی در پردازش سریع حجم وسیعی از داده‌ها در زمینه‌های مختلفی از جمله مکانیک کوآنتومی، هوش‌مصنوعی، پیش‌بینی وضع آب‌وهوا، پیش‌بینی تغییرات آب‌وهوایی و اقلیمی، استخراج نفت و گاز، شبیه‌سازی مولکولی مولکول‌های زیستی و شیمیایی، تولید انیمیشن‌های باکیفیت، تحلیل داده‌های رمزگذاری‌شده و... دارند؛ بنابراین هرچه سرعت پردازش ابررایانه‌ها که با واحد فلاپس (عملیات ممیز شناور در ثانیه) اندازه‌گیری می‌شود، بالاتر باشد ابررایانه قدرتمندتر و کارایی آن در حوزه‌های استراتژیک بیشتر خواهد بود.
این موضوع به قدری اهمیت دارد که هر سال ۵۰۰ ابررایانه بزرگ دنیا، رده‌بندی و اعلام می‌شوند. در حال حاضر ابررایانه فوگاکوی شرکت فوجیتسوی ژاپن یا توان پردازشی 442پتافلاپس (یک میلیون میلیارد عملیات ممیز شناور 64بیتی در ثانیه) در صدر این فهرست قرار دارد.
با توجه به اهمیت دستیابی به دانش‌فنی تولید ابررایانه در داخل کشور، از سال‌های پیش اقداماتی در جهت بومی‌سازی دانش‌فنی تولید ابررایانه‌ها از سوی متخصصان صورت گرفت. 10سال پیش اولین ابررایانه کشور با نام ارم با ظرفیتی زیر ترافلاپس در دانشگاه صنعتی امیرکبیر به بهره‌برداری رسید که از ظرفیت پردازشی این ابررایانه برای پیش‌بینی شرایط جوی و وضعیت آب‌وهوا استفاده شده است.
با وجود این، به دلیل اهمیت توسعه ابررایانه‌هایی با قدرت پردازشی به‌مراتب بالاتر، پروژه مشترکی با عنوان ابررایانه سیمرغ از حدود 18ماه پیش در دانشگاه امیرکبیر و پژوهشگاه ارتباطات و اطلاعات شکل گرفت. پروژه‌ای که روز گذشته اولین مرحله بهره‌برداری از آن به‌صورت رسمی آغاز شد.
 زیرساخت‌های راه‌اندازی سیمرغ
به‌گفته رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر، فاز اول ابررایانه سیمرغ حدود 12برابر از ارم که سال۱۳۹0 توسط همین تیم افتتاح شده بود، سریع‌تر عمل می‌کند. معتمدی در خصوص زیرساخت‌های این ابررایانه توضیح داد: «زیرساخت ابررایانه در فضایی به مساحت تقریبی 250مترمربع با قابلیت گسترش به 400مترمربع ساخته شده است. این ابررایانه با ظرفیت 42رک (واحد پردازش) قابل گسترش به ظرفیت 84 رک، بر مبنای سطح سوم استاندارد TIA-942 ساخته شده است. سیمرغ که در حال حاضر خدمات خود را با توان پردازشی 500ترافلاپس آغاز کرده است، می‌تواند از توان پردازشی پنج پتافلاپس (قابل گسترش به 10پتافلاپس در فاز بعدی) پشتیبانی کند.»
مرکز ارائه خدمات جدید برای استفاده از خدمات ابررایانه سیمرغ به مساحت تقریبی 180مترمربع در دانشگاه صنعتی امیرکبیر احداث شده است.
معتمدی در ادامه در خصوص چگونگی تأمین سرمایه مورد نیاز این طرح تصریح کرد: «مجموع سرمایه‌گذاری این طرح حدود 1000میلیارد ریال (100میلیارد تومان) است که از سوی وزارت ارتباطات، معاونت علمی و فناوری، وزارت علوم و دانشگاه صنعتی امیرکبیر حمایت شده است.»
 قوی‌ترین ابررایانه ایرانی
رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر و مجری طرح ابررایانه سیمرغ، با بیان این‌که این ابررایانه، قوی‌ترین ابررایانه کشور است، تصریح کرد: «در ساخت ابررایانه سیمرغ، از آخرین فناوری‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری استفاده شده است.» دکتر سیداحمد معتمدی، درخصوص توان پردازشی این ابررایانه بیان کرد: «توان پردازشی فعلی این ابررایانه بیش از یک پتافلاپس است که فعالیت آزمایشی‌اش را با ظرفیت 500ترافلاپس (معادل نیم پتافلاپس) آغاز کرده است. پیش‌بینی می‌شود طی دو ماه آتی (در پایان مرحله اول)، بتوانیم به ظرفیت یک پتافلاپسی برای ارائه خدمات پردازش داده برسیم.»
 معتمدی همچنین در مراسم رونمایی خاطر نشان کرد: «ظرفیت پردازشی این ابررایانه تا پنج پتافلاپس با استفاده از زیرساخت فعلی (در مرحله دوم) و تا 10پتافلاپس در مراحل بعدی قابل ارتقا بوده که چند هزار برابر سریع‌تر از پرقدرت‌ترین رایانه‌های رومیزی رایج است.» مجری طرح ابررایانه سیمرغ، با اشاره به کاربری‌های متفاوت این ابررایانه افزود: «توان پردازشی فعلی ابررایانه در کاربردهای فوق‌سریعی که نیاز به دقت محاسبات 64 بیتی ندارد (مانند هوش‌مصنوعی و یادگیری عمیق) تا انتهای مرحله اول برابر با 30پتافلاپس (30میلیون میلیارد عملیات ممیز شناور 16بیتی تنک در ثانیه) است.
 سیمرغ، به‌زودی در فهرست 200ابررایانه برتر دنیا
رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر با بیان این‌که در این ابررایانه از آخرین نسل پردازنده‌های گرافیکی استفاده شده است، بیان کرد: «استفاده از این نسل پردازنده‌ها، این امکان را می‌دهد تا بتوان کاربردهای هوش مصنوعی، یادگیری عمیق و تحلیل کلان‌داده را با سرعت بسیار بالا و در مقیاس زمانی منطقی اجرا کرد.»  
معتمدی با اشاره به ویژگی‌های ابررایانه سیمرغ خاطرنشان کرد: «بستر محاسباتی ابررایانه سیمرغ بر مبنای فناوری مجازی‌سازی و رایانش ابری طراحی شده است. مجازی‌سازی باعث افزایش بهره‌وری از منابع موجود و انعطاف‌پذیری در ارائه خدمات متنوع شده و همچنین امنیت داده‌ها را دوچندان می‌کند.»  وی با بیان این‌که در حال حاضر، تمام 500‌ابررایانه برتر دنیا ظرفیت پردازش نامی بالاتر از 5/2پتافلاپس دارند، تصریح کرد: «با توجه به این‌که زیرساخت ایجاد شده در دانشگاه صنعتی امیرکبیر اکنون قابلیت پشتیبانی از توان پردازشی پنج پتافلاپس را دارد، انتظار می‌رود با به‌روزرسانی بستر پردازشی و افزایش توان پردازشی تا پنج پتافلاپس در فاز آتی، ابررایانه سیمرغ در جایگاهی بین 150 تا 200 ابررایانه برتر دنیا قرار گیرد.»
 برای رفع نیاز کشور به ابررایانه‌های پرقدرت‌تری نیاز داریم
دکتر یزدانیان در پاسخ به پرسش جام‌جم در خصوص نیازهایی از کشور که قرار است با سیمرغ برطرف شود، می‌گوید: «بدون شک نیاز کنونی کشور در حال حاضر بیش از ظرفیت پردازشی سیمرغ است. پیش از این که طرح تولید ابررایانه و میزان ظرفیت پردازشی مورد انتظار میان پژوهشگاه فناوری اطلاعات و ارتباطات و دانشگاه امیرکبیر نهایی شود، برای رصد نیاز فناوران کشور، سلسله جلساتی را با فعالان خصوصی حوزه فناوری اطلاعات و هوش مصنوعی کشور برگزار کردیم. واقعیت این است در همین لحظه که ابررایانه سیمرغ با توان پردازشی یک پتافلاپس تولید شده و طی ماه‌های آتی به این ظرفیت پردازشی خواهد رسید، شاید توان پاسخگویی به یک دهم از نیازهای پردازشی کشور به‌ویژه در بخش دانشگاهی و خصوصی را داشته باشد. بنابراین باید از همین حالا به فکر ارتقای این دانش‌فنی به ظرفیت 100تا 1000برابری ظرفیت پردازش سیمرغ باشیم.»  رئیس پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات با اشاره به این موضوع که معمولا برای پردازش داده‌ها به ظرفیت‌های پردازشی بالای ترافلاپس و پتافلاپس نیاز خواهد بود، افزود: «اگر بخواهیم در میان کشورهای دارای این فناوری حرفی برای گفتن داشته باشیم باید به فکر تولید ابررایانه‌هایی با ظرفیت پردازشی هگزافلاپس باشیم.»  
دکتر یزدانیان در خصوص نحوه تولید این ابررایانه در داخل کشور بیان کرد: «بخشی از سخت‌افزار این ابررایانه از خارج از کشور از شرکت‌های سخت‌افزاری مطرح تأمین شده است. نکته کلیدی در تولید یک ابررایانه، دانش فنی مورد نیاز برای طراحی و سرهم‌سازی درست قطعات و آماده‌سازی زیرساخت ارائه خدمات است که در حال حاضر این دانش فنی در کشور بومی‌سازی‌شده است. بنابراین اگر به‌تلاش خود ادامه دهیم در یکی دو سال آینده امکان دستیابی به دانش‌فنی تولید ابررایانه‌ای با ظرفیت پردازش 100تا 1000برابری سیمرغ یا همان هگزافلاپس را خواهیم داشت.»