گفتوگو با تهیهكننده فیلم «شبی كه ماه كامل شد»؛ فیلمی با یك سوژه جذاب كه زندگی شخصی یك تروریست را به تصویر كشیده است
عشق در برابر تکفیر؟
زنها هیچوقت نباید ناامید باشند، اینكه بخواهند از خواستههای شان بگذرند، اشتباه ترین كار ممكن است. آنها باید توانایی خود را در تثبیت جایگاه و هر چه بهتر شدن به لحاظ دانش و آگاهی نشان بدهند و خیلی هم درست نشان بدهند. نرگس آبیار دقیقا یكی از همین زنان است كه هرگز عقب ننشست، پله پله بالا آمد و اكنون در جدیدترین تجربه سینمایی اش «شبی كه ماه كامل شد» به استحكام و بلوغی رسیده كه ستودنی است. «شبی كه ماه كامل شد» متفاوت ترین ساخته آبیار در مقام كارگردان است كه براساس داستان واقعی از زندگی تروریست معدوم عبدالمالك ریگی ساخته شده. در این داستان جوانی اهل سیستان و بلوچستان دل به دختری تهرانی میبندد كه با وجود مخالفت خانوادهاش بالاخره باهم ازدواج میكنند، اما در ادامه اتفاقاتی پیش میآید كه عشق رنگ دیگری به خود میگیرد. فیلم یك داستان سخت و امنیتی را از دریچه نگاه یك زن روایت میكند. زنی كه ناخواسته وارد یك داستان پیچیده شده است و حالا باید تك و تنها برای نجات زندگیاش قیام كند. جذاب و مهیج آنكه این روایت نعل به نعل واقعیت است و تهیهكننده و كارگردان آن را بر مبنای یك ماجرای واقعی ساختهاند. فیلم نماها و تجارب جدید و جذابی هم نصیب تماشاگر ایرانی میكند. تماشاگری كه تاكنون به فیلمهای ساده آپارتمانی عادت كرده است حالا با نماهای جذاب لانگشاتی روبهرو میشود كه هر كدامشان برای هیجانزده كردن یك سالن سینما كافی است. به همین جهت هم فرآیند دشواری را برای تولید پیش رو داشته است. از اینرو سراغ محمدحسین قاسمی رفتیم. كسی كه تهیهكنندگی دشوار این فیلم را بهعهده داشته است. قاسمی در تمام لحظات ساخت (و البته زندگی) كنار آبیار بوده و هست. او البته درد دلهایی از حواشی سینما و برخی شرایط پیش آمده برای این فیلم دارد كه مثل همیشه با آرامش از آنها سخن میگوید. این فیلم امروز (روز پنجم جشنواره) در كاخ رسانه جشنواره فیلم فجر به اكران عمومی درمیآید.
فیلم ما هیچ بودجهای از هیچ نهاد دولتی نگرفته و كاملا در بخش خصوصی سرمایهگذاری شده كه البته از همان سرمایهگذاران خصوصی هم در ذیل موسسه خودمان «هفت هنر ماندگار» استفاده كردیم، اما این به آن معنا نیست هر فیلمی كه با حمایت بخش دولتی ساخته شود كاملا وابسته است. یك فیلم میتواند از ارگانهای دولتی بودجه بگیرد، اما نگاه حرفهای و مستقلی داشته باشد. من به هیچ وجه نمیتوانم بپذیرم چنین فیلمهایی لزوما با قواعدی خاص و از پیش تعیین شده ساخته شدهاند، اما خاصه در مورد فیلم شبی كه ماه كامل شد باید بگویم من میخواستم نهادی پشت كار باشد و از آن حمایت كند ولی آنها نیامدند. از اینرو، فیلم كاملا در بخش خصوصی ساخته شده.
دقیقا كدام سرمایهگذاران در ذیل موسسه شما
هفت هنر ماندگار كار كردند؟
من با دو سرمایهگذار خصوصی كار كردم كه البته بخش عمده سرمایهگذاری متعلق به شخص خودم هست و فیلم متعلق به موسسه هفت هنر ماندگار است.
آیا میتوان شبی كه ماه كامل شد را ادامهای بر فیلمهای قبلی خانم آبیار دانست؟
این سوال را باید منتقدان و كارشناسان سینما جواب بدهند، اما فارغ از مضمون و اتفاقات فیلم، محور شبی كه ماه كامل شد یك زن است. زنی كه با مشكلات زیاد و سختیهای عدیدهای دست و پنجه نرم میكند و در عین حال میكوشد خانوادهاش را حفظ كند. او با وجود تمام دردهایی كه ناباورانه سر راهش قرار میگیرد، اما همچنان امیدوار است بتواند خود و فرزندانش را نجات دهد.
فیلمتان به اخلاق گرایی هم توجه ویژهای دارد و قهرمان فیلم را در شرایطی بحرانی قرار میدهد كه مجبور به انتخاب شود. شرایطی كه بی شك هر یك از ما كموبیش در زندگی با آن مواجه میشویم!
اصل فیلم مبتنی بر انسان است و انسان را به صرف انسانبودنش نگاه میكند. در واقع تقابلی است بین عشق و اخلاقیات با یك ایدئولوژی تند و افراطی. بنابراین وقتی فیلمی مبتنی بر نگاهی انسانی است، اخلاقیات هم از اركان اصلیاش میشود.
اخلاقیات از ضروریات زندگی است كه بدون آن زندگی در اجتماع سخت و زجرآور خواهد شد و در این باره فیلم و سینما نقش مهمی در شكلگیری احساسات و آگاهیهای اجتماعی دارد.
فیلم مکانهای جذابی دارد. كجا تصویربرداری و تولید شده است؟
بخشهای عمده فیلم كه در سیستان و بلوچستان خودمان تصویربرداری شده است. بخشهایی از داستان فیلم كه مربوط به پاكستان است هم در كویته پاكستان تصویربرداری شده. در نهایت برای تصویربرداری بخشهای دیگری از كار هم كه باز مربوط به پاكستان میشد به بنگلادش رفتیم و در محله پاكستانیها تصویربرداری كردیم.
طبعا تصویربرداری در چنین مكانهایی خالی از دشواری نیست.
وقتی قرار است فیلمی در خارج از كشور تهیه و تولید شود قطعا سختیهای خاص خودش را دارد. حالا اگر آن كشور، كشوری مثل پاكستان باشد كه سختیهایش مضاعف میشود. به این خاطر كه این كشور بهصورت سیستماتیك اداره نمیشود و شما با كشوری منظم و تعریفشده مواجه نیستید. همین مساله باعث پدید آمدن مشكلات بیشتر و نامنظمیهای بسیاری میشود. بنابراین من بیشتر نیروهای بومی همان منطقه را درگیر كار كرده و سعی كردم از آنها استفاده كنم تا كار جلو برود، اما متاسفانه خود سیستم دولتی پاكستان به شكلی كه باید با ما همراهی
نكرد.
با این مشكلات در سیستان و بلوچستان هم مواجه بودید؟
به هر حال مركز تجهیزات سینمایی و امكانات تهران است و از همین جا از مسؤولان سینمایی تقاضا دارم كه از این حیث توجه بیشتری به استانها داشته باشند علیالخصوص سیستان و بلوچستان كه هنرمندان بسیار خوبی هم دارد.
سیستم دولتی پاكستان به چه دلیل با شما همراهی نكرد؟ به دلیل محتوا و مضمون فیلم؟
خیر. شما خودتان پاكستان بروید متوجه میشوید. سیستم اداری آنها هنوز كه هنوز است كاغذی است و هیچ اتوماسیونی ندارند. وقتی شما مثلا یك نامه میزنید برای اینكه از یك اتاق به اتاقی دیگر برود سه هفته طول میكشد. البته این را هم بگویم مناطقی هم كه در آنجا فیلمبرداری میكردیم به لحاظ امنیتی برای ما خطرناك بود و همین مساله به مشكلات ما میافزود.
چطور شد به بنگلادش رفتید؟
همین چند ماه پیش بود كه در پاكستان به انتخابات ریاستجمهوری پاكستان برخوردیم و به ما گفتند كه باید اینجا را ترك كنید. به همین خاطر مجبور شدیم كه به بنگلادش برویم و بخش دیگر فیلممان را در محله پاكستانیها در داكار (پایتخت بنگلادش) فیلمبرداری كنیم و نكته اینجاست كه خود پاكستان و محله پاكستانیها در بنگلادش، مردمان خوب و همراهی داشت كه بسیار به ما كمك كردند.
كمك از چه لحاظ؟
از هر لحاظی كه فكرش را بكنید. به شخصه از مردم سیستان و بلوچستان بسیار ممنونم. ما برای این پروژه در بخشهای مختلف سیستان و بلوچستان فیلمبرداری داشتیم و مردم این منطقه از هر جهت به ما لطف داشتند. آنها همه جوره به ما كمك كردند و امیدوارم توانسته باشیم حتی به قدری اندك با این فیلم جبران زحماتشان را كرده باشیم.
چطور شد كه از مرتضی اصفهانی برای نگارش مشترك این فیلمنامه با خانم آبیار بهره بردید؟ اصفهانی در بسیاری از پروژههای سینمایی امنیتی حضور پررنگ و مشاورهگونه دارد.
طرح اولیه متعلق به آقای اصفهانی بود و از آنجا كه به موضوع اشراف داشتند، تصمیم گرفتیم فیلمی در بخش خصوصی و با محوریت یك زن بسازیم. آقای اصفهانی قصههای زیادی با نگاهی شفاف در مورد ایران دارند كه به اعتقاد من میتوان به تناوب از آن بهره برد.
بازیگران و عوامل فیلم ترسی از پرداختن به این موضوع نداشتند؟ حتی خاطرم هست كه در همان ابتدای كار هومن سیدی كه بهعنوان بازیگر نقش عبدالحمید ریگی انتخاب شده به دلایلی كه خودش آنها را مشكلات شخصی غیرمترقبه دانست از این پروژه جدا شد!
انصراف آقای سیدی اصلا بهدلیلی كه شما فكر میكنید، نبود. در مجموع اما این فیلم موضوع حساسیت برانگیزی دارد و چون در منطقه اصلی و حقیقی این ماجرا، فیلمبرداری انجام میشد شاید در ابتدا كمی نگرانی وجود داشت، اما بعد از اولین سفر به آن منطقه و دیدن همراهی و محبت مردم اندك نگرانی هم كه وجود داشت از بین رفت. ضمن اینكه این فیلم نگاهی كاملا مستقل به اصل ماجرا دارد و همین نگاه مستقل هرگونه شائبهای را
از بین میبرد.
سال گذشته نمایش فیلم «شعله ور» به كارگردانی حمید نعمتا... نارضایتی مردم و اهالی فرهنگ استان سیستان و بلوچستان را در پی داشت با این توضیح كه این فیلم چهرهای غیرواقعی و سیاه از این استان را به نمایش درآورد. آیا بزرگان و معتمدان و ریشسفیدان منطقه فیلم را دیدهاند كه در آینده دچار مشكل نشود؟
فیلم كه در جشنواره رونمایی میشود، اما در خلال تولید آن از كارشناسان فرهنگی، بومی و مذهبی منطقه خیلی مشاوره گرفتیم و فكر میكنم در فیلم با توجه به جزئیات و ظرائفی كه در آن آورده شده این مشاورهها مشهود است. ما در این فیلم سعی كردیم شرافت مردم سیستان و بلوچستان به شایستگی دیده شود.
نظر نهاییشان چه بود؟
فیلم را دیدند و نظرشان مثبت بود.
سازمانهای امنیتی چطور؟ با توجه به اینكه در بخشی از داستان فیلم بخشی از دستگاه امنیتی كشور حضور دارد و ایفای نقش میكند.
فیلم را پیش از جشنواره ندیدند و قرار است رونمایی فیلم در همین ایام جشنواره باشد كه البته امیدوارم در پایان نظر مثبتی روی آن داشته باشند.
هزینه تولید «شبی كه ماه كامل شد» حدودا چقدر شد؟
این سوالی است كه شاید الان برای جواب دادن به آن زود باشد. به دلیل اینكه یك فیلم پروندهاش تا زمان اكران عمومی بسته نمیشود.
فكر میكنید فیلمتان در كدامیك از بخشهای جشنواره كاندید سیمرغ شود؟
قطعا دروغ است كه كسی بگوید سیمرغ و تقدیر شدن و مورد تشویق قرار گرفتن برای من مهم نیست. چون تقدیر شدن برای همه مهم و دوست داشتنی است، اما خوشحالم كه تمام بچههای تیممان هر آنچه در توان داشتند برای این فیلم گذاشتند و بهترین نتیجه براساس شرایط موجود حاصل شد. ما مثل یك خانواده بودیم و من همینجا از همگی آنها تشکر میکنم.
شبی كه ماه كامل شد و داستان سرمایهگذاریاش
چند روز قبل از شروع جشنواره، با توجه به حواشی برگزاری دادگاه متهمان بانك سرمایه و حواشی ایجاد شده در مورد سیدمحمد امامی كه در پروژههای سینمایی متعدد سرمایهگذاری كرده، حرف و حدیثها و شایعاتی هم در مورد فیلم «شبی كه ماه كامل شد» نرگس آبیار منتشر شد مبنی بر اینكه سرمایه بخشی از این فیلم توسط محمد امامی تامین شده است. در جریان دادگاه مدیران سابق بانك سرمایه، نمایندگان دادستان و سازمان بازرسی كل كشور به بخشی از اتهامات او درباره دریافت تسهیلات چند صد میلیاردی از این بانك و تسویه این بدهی با «گران نمایی» چند ملك اشاره كردند و به این ترتیب حرف و حدیث درباره فیلمها و سریالهایی كه با سرمایه امامی طی سالهای اخیر تولید شده، بار دیگر مورد توجه قرار گرفت. چندی پیش محمدحسین قاسمی، تهیهكننده شبی که ماه کامل شد ارتباط تولید این فیلم با محمد امامی را تكذیب كرد.
بر این اساس، روابط عمومی فیلم شبی كه ماه كامل شد در توضیح درباره سرمایهگذاران این فیلم اعلام كرد: تمامی حقوق و مالكیت این محصول فرهنگی در اختیار محمدحسین قاسمی (تهیهكننده) و نیز سرمایهگذاران بخش خصوصی و بومی سیستان و بلوچستان است و تاكید میشود كه سرمایه تولید فیلم توسط ایشان تامین و این امر در تیتراژ فیلم تصریح شده است. لازم به توضیح است مستندات سرمایهگذاری و تامین هزینه تولید فیلم در زمان ارائه پروانه مالكیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و در صورت رضایت سرمایهگذاران توسط صاحبان پروژه یا سازمان سینمایی، قابل انعكاس و شفافسازی است. روابط عمومی این فیلم همچنین تاكید كرده: تولید شبی كه ماه كامل شد بهعهده موسسه هفت هنر ماندگار است كه تامین سرمایه تولید اثر را از چند ماه گذشته بهعهده گرفته است كه این امر به دلیل حساسیت موضوع پروژه و ضرورت تولید آن در سكوت خبری،
-
عشق در برابر تکفیر؟
-
استقلالچگونه«توزیع درآمد» را بهبود داد؟
-
مورد عجیب کلاهبرداری با طناب دار
-
اقتدار آسمانی
-
یك روز تــو زرد!
-
سیمای 40سالگی فجر
-
تنور جنگ سرد، داغ شد
-
دستگیری سارقان فراری در جشن تولد
-
ایران -كیروش؛ یك برد - برد واقعی
-
افزایش ضریب جینی با نگاه به خارج
-
هدف انتقامجویی آمریکا قرار گرفتم
-
هدف ما از ابتدا روشن و مقدس بوده و خوشحالیم در این راه دشوار تنها نیستیم
-
تجربه برجام، مانع استقبال گسترده از ساز و کار مالی اروپا
-
منطقه «جازان» در جنوب عربستان موشکباران شد
-
جوانگرایی در دستور