سدسازی مقابل سیل اخبار نادرست

سدسازی مقابل سیل اخبار نادرست

حادثه خبر نمی‌کند. این جمله ای است که در فرهنگ ما ایرانی‌ها زیاد تکرار می‌شود. این جمله واقعیتی غیر قابل انکار را در مقابل رویمان قرار می‌دهد و به ما می‌گوید حادثه، ناگهانی بر سرمان وارد خواهد شد. حادثه، پدیده‌ای خارجی است که ناگهان و بدون اطلاع قبلی رخ خواهد داد. آنچه اهمیت دارد، یک واقعیت دیگر است که باز در فرهنگ ما به صورت یک ضرب‌المثل رواج دارد: علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد. این گزاره به ما می‌گوید باید عقل و تدبیر به کار برده شود و برای حوادث آماده شد. چون وقتی پدیده‌ای رخ می‌دهد، باید از قبل برای آن برنامه‌ریزی کرد. سیل می‌آید و آسیب می‌زند و تخریب می‌کند. این ذات آن است و ما هستیم که باید از قبل به فکرش باشیم و اقدامات لازم را برای به حداقل رساندن آسیب‌هایش انجام بدهیم. در مواجهه با چنین مواردی باید از قبل مقدمات را فراهم کرد و بعد خیلی زود در علاج آن برآمد.
گفته می‌شود رودخانه، خانه رود است و اگر آن را خراب کنید رود، خانه شما را خراب خواهد کرد. این جمله تامل برانگیزی است که لزوم آماده شدن برای بلایای طبیعی چون سیل را به ما گوشزد می‌کند. با این حال و با وجود همه پیشگیری‌ها، به دلیل این‌که حادثه ناگهان رخ می‌‌دهد، انبوهی از مشکلات را هم به همراه می‌آورد. اولا کسانی که در معرض حادثه قرار می‌گیرند باید صبور باشند و با مسوولان همراهی کنند. از سوی دیگر مسوولان و کارگزاران که فلسفه وجودی‌شان برای چنین روزها و مواجهه با چنین حوادثی است، باید همه تدابیر را از قبل در نظر بگیرند و بلافاصله بر اوضاع مسلط شوند. در این میان، اطلاع‌رسانی و خبردادن بسیار مهم است؛ چرا که ذهن‌ها مشغول است و هرگونه خبر و اطلاعی که در اختیار حادثه‌دیدگان قرار می‌گیرد، می‌تواند در تصمیم‌گیری‌هایشان تاثیرگذار باشد. گاه این اطلاع‌رسانی‌ها اشتباه است ومردم را به سمت خطر سوق می‌دهد و گاه با درست بودن این اطلاع‌رسانی‌ها، جلوی ضرر بیشتر گرفته می‌شود.
گمان می‌کنم رسانه ملی در واقعه اخیر، وظیفه خطیری بر دوش داشت که به خوبی انجام داد. خبررسانی می‌تواند هماهنگی دستگاه‌ها را افزایش دهد. ما آسیب‌ها و خطرات احتمالی را به مردم گفتیم و در بحث پاسخ به شایعات و ابهامات هم کوشیدیم اخبار درست را انتقال بدهیم. رسانه ملی از دقایق نخست همراه مردم و مسوولان بود و رابطه خوبی میان آنها ایجاد کرد. هم مشکلات مردم را می‌گفت و هم مسئولان را در جریان وقایع قرار می‌داد. این رابطه متقابل موجب شد از بسیاری تبعات سوء این حادثه کاسته شود.
اخبار و اطلاع‌رسانی در شرایط بحران حتما باید به درستی مدیریت و از منابع معتبر کسب شود. سیل اخیر حادثه بزرگی بود که استان‌های مختلف و وسیعی را درگیر کرد. در نتیجه انبوهی از اخبار نادرست منتشر شد که دلهره و اضطراب می‌افزود. بنابراین در چنین مقطعی، مدیریت و هدایت اخبار بسیار مهم بود.
با این حال متاسفانه خلا بزرگ کنونی این است که رسانه‌های مجازی بسیاری از اخبار را ضریب چند برابر داده و بزرگ‌نمایی می‌کنند. این قضیه ضررهایی به آسیب‌دیدگان می‌رساند و حتی برخی اخبار غیرواقعی را برجسته می‌کند. وظیفه رسانه ملی این است که واقعیت را بگوید، پاسخگوی ابهامات باشد و به اصل واقعه بپردازد.
البته رسانه ملی هم در این حادثه خسارت دید و به برخی فرستنده‌های آن آسیب وارد شد. همچنین سیگنال‌رسانی برخی شبکه‌ها مختل شده است. اما عوامل ما بی هیچ هیاهویی از رسالت اطلاع‌رسانی خود غافل نشده‌اند و مراکز استانی و پایتخت و به ویژه شبکه خبر، حداکثر وظیفه اطلاع‌رسانی‌شان را انجام می‌دهند.
نکته آخر این که باید تعاملاتی هم میان مسوولان و کارگزاران با رسانه ملی وجود داشته باشد. باید ارتباط درستی وجود داشته باشد که مسوولان به سرعت اطلاع‌رسانی کنند و اخبار درست بگویند تا خلائی برای سوءاستفاده‌گران به وجود نیاید. در سیل اخیر این امر هم به خوبی صورت گرفت و با توجه به این‌که مسوولیت اطلاع‌رسانی بر دوش صدا و سیما قرار گرفت، این رسانه وظیفه‌اش را به خوبی انجام داد.