حرف زدن به زبان لكنت!
مغز در سنین بین دو تا چهار‌سالگی شروع به رشد كرده و کودک سعی می‌كند از بافت‌ها و ساختار زبانی پیچیده‌تری استفاده كند. در این سنین، دامنه كلمات كودك بیشتر و جمله‌بندی‌ها پیچیده‌تر می‌شود. درچنین شرایطی اگر كودك دچار مشكلات سیستم عصبی عضلانی باشد، علائم لكنت و ناروانی گفتار نمایان می‌شود.
آیا شما هم مانند بسیاری از افراد، تصور می‌كنید ترسیدن باعث لكنت زبان ماندگار در كودك می‌شود؟ چنین تصوری یك باور غلط است، چرا كه لكنت ناشی از اختلال در عملكرد سیستم عصبی عضلانی در مغز است كه به ناروانی گفتار منجر می‌شود.
دكتر امیر آرامی، كارشناس ارشد گفتاردرمانی و دكترای روان‌شناسی كودكان استثنایی در گفت‌وگو با ما تصویر درستی از علل بروز لكنت و راه‌های درمان آن ارائه می‌كند.
متخصصان گفتاردرمانی منكر آن نمی‌شوند كه ترس، اضطراب و مسائل روان‌شناختی بخشی از توان سیستم عصبی عضلانی در مغز را به خود مشغول كرده و باعث می‌شوند علائم لكنت زبان زودتر بروز كند.
اما اولین علت لكنت، ناهماهنگی و بی‌ثباتی حركتی در سیستم عصبی گفتار است كه به‌صورت زمینه‌ای و در قالب یك استعداد ممكن است در فرد وجود داشته باشد.
چرا برخی لكنت دارند؟
از نظر آماری 5 تا 8 درصد بچه‌ها بین دو تا چهار‌سالگی دچار لكنت می‌شوند. شروع لكنت در 5 درصد موارد، بعد از چهار‌سالگی اتفاق می‌افتد، اما لكنت در بیش از 68درصد موارد، ریشه ژنتیك دارد.
پنج نكته مهم اینجاست كه در 5 تا 8 درصد كودكان دارای لكنت، 70 درصد بهبود خودبه‌خودی حاصل می‌شود. اما لكنت در صورت درمان نشدن در 30 درصد افراد ماندگار می‌شود.
به بیان دیگر در گروه‌هایی كه تمرینات گفتاردرمانی انجام می‌دهند احتمال درمان لكنت 5/7 برابر افزایش می‌یابد. پس صبر كردن برای درمان خودبه‌خودی لكنت، اشتباه‌ترین كار است.
تشدید لكنت با استرس
لكنت بر اثر ترس، خشم، استرس و هیجان‌های مثبت و منفی تشدید می‌شود.
لكنت در افرادی كه به امید درمان و بهبود خودبه‌خودی هستند با افزایش سن، عمیق و پیچیده‌تر می‌شود. بعلاوه عوامل روان‌شناختی مزید بر علت شده و روی اعتماد به نفس و روابط اجتماعی‌اش تاثیر می‌گذارد تا جایی‌كه دیگر فقط درمان لكنت در او مطرح نیست، بلكه باید درمان‌های روان‌شناختی نیز برایش صورت بگیرد.
اولین ردپای لكنت
علائم اولیه لكنت با ناروانی طبیعی شروع می‌شود. مشابه این اتفاق در كودكان دارای سندرم داون نیز مشاهده می‌شود. فرد مبتلا به سندرم داون تاخیر گفتاری دارد. وقتی شروع به حرف زدن می‌كند نیاز به هماهنگی‌های حركتی بیشتری در سیستم حركتی گفتار دارد و به همین علت علائم لكنت در وی مشاهده می‌شود.
حال در شرایطی كه علائم روان‌شناختی (ترس، اضطراب و استرس) نیز به این موضوع اضافه شود، نگرانی شخص برای حرف زدن بیشتر می‌شود و همین نگرانی‌ها باعث مطرح شدن علت لحظه وقوع لكنت می‌شود هربار كه فرد قصد صحبت كردن دارد موجی از استرس و هیجان سراسر وجود فرد را فرا می‌گیرد. به گونه‌ای كه فكر و تصور صحبت كردن در حضور دیگران نیز می‌تواند سبب بروز علائم روان‌شناختی ثانویه همچون اضطراب
و نگرانی شود.
لكنت قابل درمان است
خط اول درمان در سراسر دنیا گفتاردرمانی است و از آنجا كه حدود 70 درصد كودكانی كه از گفتاردرمانی استفاده می‌كنند بهبود می‌یابند، خانواده‌ها باید با مشاهده اولین نشانه‌های لكنت زبان به گفتار درمان مجرب مراجعه كنند.
بدیهی است بهترین سن شروع درمان لكنت بلافاصله پس از شروع علائم و سنین پیش دبستانی است و هرچه سن بالاتر برود روند درمان لكنت سخت‌تر و متفاوت‌تر می‌شود، البته برای هر كودك درمان منحصر به‌فرد و اختصاصی وجود دارد و به هیچ عنوان نمی‌توان برای درمان لكنت، نسخه واحدی تجویز كرد.
درمان لكنت، بدون تاخیر
توجه داشته باشید صبر خانواده‌ها به لكنت اولیه و خفیف سبب تشدید و تثبیت علائم و تبدیل آن به لكنت شدید می‌شود و بعد از آن به ناچار به گفتار درمانی ارجاع داده می‌شوند، در حالی كه كنترل لازم در این مرحله بسیار سخت‌تر و احتمال ماندگار شدن علائم بسیار بیشتر است.
خانواده‌ها می‌توانند نقش بسیار مهمی در ارجاع به موقع و موثر داشته باشند. طی روند درمان در صورتی كه عوامل روان‌شناختی نیز در كنار لكنت وجود داشته باشد، همكاری تیم‌های پزشكی و روان‌شناسی به عنوان تسهیل‌كننده روند درمان اهمیت دارد، گرچه درمان اضطراب مساوی با درمان لكنت نیست. به‌خاطر داشته باشید تاثیر درمان‌های دارویی برای لكنت بسیار محدود و تایید نشده هستند و اغلب به عنوان درمان‌های كمكی برای كنترل علائم لكنت مورد استفاده قرار می‌گیرند.
آیا شما هم مانند بسیاری از افراد، تصور می‌كنید ترسیدن باعث لكنت زبان ماندگار در كودك می‌شود؟ چنین تصوری یك باور غلط است، چرا كه لكنت ناشی از اختلال در عملكرد سیستم عصبی عضلانی در مغز است كه به ناروانی گفتار منجر می‌شود.
دكتر امیر آرامی، كارشناس ارشد گفتاردرمانی و دكترای روان‌شناسی كودكان استثنایی در گفت‌وگو با ما تصویر درستی از علل بروز لكنت و راه‌های درمان آن ارائه می‌كند.
متخصصان گفتاردرمانی منكر آن نمی‌شوند كه ترس، اضطراب و مسائل روان‌شناختی بخشی از توان سیستم عصبی عضلانی در مغز را به خود مشغول كرده و باعث می‌شوند علائم لكنت زبان زودتر بروز كند.
اما اولین علت لكنت، ناهماهنگی و بی‌ثباتی حركتی در سیستم عصبی گفتار است كه به‌صورت زمینه‌ای و در قالب یك استعداد ممكن است در فرد وجود داشته باشد.
چرا برخی لكنت دارند؟
از نظر آماری 5 تا 8 درصد بچه‌ها بین دو تا چهار‌سالگی دچار لكنت می‌شوند. شروع لكنت در 5 درصد موارد، بعد از چهار‌سالگی اتفاق می‌افتد، اما لكنت در بیش از 68درصد موارد، ریشه ژنتیك دارد.
پنج نكته مهم اینجاست كه در 5 تا 8 درصد كودكان دارای لكنت، 70 درصد بهبود خودبه‌خودی حاصل می‌شود. اما لكنت در صورت درمان نشدن در 30 درصد افراد ماندگار می‌شود.
به بیان دیگر در گروه‌هایی كه تمرینات گفتاردرمانی انجام می‌دهند احتمال درمان لكنت 5/7 برابر افزایش می‌یابد. پس صبر كردن برای درمان خودبه‌خودی لكنت، اشتباه‌ترین كار است.
تشدید لكنت با استرس
لكنت بر اثر ترس، خشم، استرس و هیجان‌های مثبت و منفی تشدید می‌شود.
لكنت در افرادی كه به امید درمان و بهبود خودبه‌خودی هستند با افزایش سن، عمیق و پیچیده‌تر می‌شود. بعلاوه عوامل روان‌شناختی مزید بر علت شده و روی اعتماد به نفس و روابط اجتماعی‌اش تاثیر می‌گذارد تا جایی‌كه دیگر فقط درمان لكنت در او مطرح نیست، بلكه باید درمان‌های روان‌شناختی نیز برایش صورت بگیرد.
اولین ردپای لكنت
علائم اولیه لكنت با ناروانی طبیعی شروع می‌شود. مشابه این اتفاق در كودكان دارای سندرم داون نیز مشاهده می‌شود. فرد مبتلا به سندرم داون تاخیر گفتاری دارد. وقتی شروع به حرف زدن می‌كند نیاز به هماهنگی‌های حركتی بیشتری در سیستم حركتی گفتار دارد و به همین علت علائم لكنت در وی مشاهده می‌شود.
حال در شرایطی كه علائم روان‌شناختی (ترس، اضطراب و استرس) نیز به این موضوع اضافه شود، نگرانی شخص برای حرف زدن بیشتر می‌شود و همین نگرانی‌ها باعث مطرح شدن علت لحظه وقوع لكنت می‌شود هربار كه فرد قصد صحبت كردن دارد موجی از استرس و هیجان سراسر وجود فرد را فرا می‌گیرد. به گونه‌ای كه فكر و تصور صحبت كردن در حضور دیگران نیز می‌تواند سبب بروز علائم روان‌شناختی ثانویه همچون اضطراب
و نگرانی شود.
لكنت قابل درمان است
خط اول درمان در سراسر دنیا گفتاردرمانی است و از آنجا كه حدود 70 درصد كودكانی كه از گفتاردرمانی استفاده می‌كنند بهبود می‌یابند، خانواده‌ها باید با مشاهده اولین نشانه‌های لكنت زبان به گفتار درمان مجرب مراجعه كنند.
بدیهی است بهترین سن شروع درمان لكنت بلافاصله پس از شروع علائم و سنین پیش دبستانی است و هرچه سن بالاتر برود روند درمان لكنت سخت‌تر و متفاوت‌تر می‌شود، البته برای هر كودك درمان منحصر به‌فرد و اختصاصی وجود دارد و به هیچ عنوان نمی‌توان برای درمان لكنت، نسخه واحدی تجویز كرد.
درمان لكنت، بدون تاخیر
توجه داشته باشید صبر خانواده‌ها به لكنت اولیه و خفیف سبب تشدید و تثبیت علائم و تبدیل آن به لكنت شدید می‌شود و بعد از آن به ناچار به گفتار درمانی ارجاع داده می‌شوند، در حالی كه كنترل لازم در این مرحله بسیار سخت‌تر و احتمال ماندگار شدن علائم بسیار بیشتر است.
خانواده‌ها می‌توانند نقش بسیار مهمی در ارجاع به موقع و موثر داشته باشند. طی روند درمان در صورتی كه عوامل روان‌شناختی نیز در كنار لكنت وجود داشته باشد، همكاری تیم‌های پزشكی و روان‌شناسی به عنوان تسهیل‌كننده روند درمان اهمیت دارد، گرچه درمان اضطراب مساوی با درمان لكنت نیست. به‌خاطر داشته باشید تاثیر درمان‌های دارویی برای لكنت بسیار محدود و تایید نشده هستند و اغلب به عنوان درمان‌های كمكی برای كنترل علائم لكنت مورد استفاده قرار می‌گیرند.
