گفت‌وگوی جام‌جم با رئیس كارگروه مد و لباس به بهانه چالش‌هایی كه درباره لباس‌های تابستانی وجود دارد
حالا چی بپوشیم؟
سؤال معروف چی بپوشیم را همه حتی آقایان هم اگر به كار نبرده باشند حتما از زبان یك خانم شنیده‌اند. این سؤال مدت‌هاست كه در كشور ما اگر نگوییم بحران به یك معضل تبدیل شده است. ماجرایی كه گروه بزرگی از جامعه یعنی خانم‌ها را از یك‌سو و از سوی دیگر طراحان و تولیدكنندگان را درگیر خود كرده و باعث شده تا هر سال با این مسأله داستان داشته باشیم. این ماجرا جنبه‌های مختلفی دارد كه در كنار هم باعث شده تا به نقطه‌ای كه امروز هستیم، برسیم یعنی لباس‌هایی كه گاهی مصرف‌كنندگان آن را می‌پسندند، اما جامعه و قانونگذارانش نه یا برعكس طرح‌هایی كه كم و بیش از طرف كارگروهی كه وجود دارد، ارائه می‌شود ولی خیلی‌ها تمایلی به آنها ندارند. در واقع از پایه داستان یعنی مدسازی و ایده پردازی در حوزه پوشاك تا اجرا و عرضه این كالا ضعف‌ها و كاستی‌هایی وجود دارد كه به تبع آن شاهد فضایی كه از آن گفتیم، هستیم. در این فضا همیشه یك طرف ناراضی بوده و ما با وجود كارگروه ساماندهی مد و لباس كه به افتخار همین موضوع تشكیل شده، همچنان به ثباتی كه باعث شود هم خریدار راضی باشد و هم آن سوی ماجرا نرسیده ایم، جریان ادامه داری كه به‌خصوص در فصلی مثل تابستان كه گرمای هوا به عنوان یكی از اصلی‌ترین المان‌های تعیین كننده لباس‌ها حضورش پررنگ می‌شود، به اوج خود می‌رسد درست مثل هر سال كه خبر برخورد با مانتوهای جلوباز و كسانی كه از آنها استفاده می‌كنند، بارها بدون فایده و تأثیر خاصی در گوش همه می‌پیچد و موجی از اعتراضات را به راه می‌اندازد. اینجا باز هم به جای خالی همان فرهنگسازی معروف كه از بس همه جا از آن گفته‌اند نخ‌نما شده است، برمی‌خوریم.
بیایید یك بار نقاط ضعف و مواردی را كه باعث ایجاد این شرایط شده‌اند با هم مرور كنیم، در وهله اول با نگاهی به بازار پوشاك و الان كه بحث اصلی ما مانتوها هستند، متوجه می‌شویم هر سال و هر فصلی كه می‌آید چیزی با عنوان مد را هم به همراه می‌آورد، اما این كه مد از كجا آمده خودش داستانی دارد كه نشان می‌دهد این مد توسط گروه مدیریتی كه وجود دارد ارائه نشده، چرا؟ چون بعد از اشاعه آن مثل همان مانتوهای به اصطلاح بی در و پیكر معروف شاهد موج انواع برخوردهای سطحی هستیم كه به دنبال حذف هستند نه جایگزینی و مدسازی. این از اصلی‌ترین مشكلاتی است كه در این حوزه وجود دارد. تازه بعد هم طرحی ارائه می‌شود كه از بین چندصدتا كار، كمی مناسب‌تر است اما به دلیل قیمت‌های عجیب و غریب و شیوه توزیع آن فقط به دست قشر خاصی می‌رسد.
با وجود همه این مشكلات نزدیك شدن به فصل عزیز تابستان باعث شد تا ما بازهم به فكر بیفتیم كه امسال قرار است چه اتفاقی بیفتد؟ آیا برخوردهای مقطعی و بعضا سفت و سخت باز هم اجرا می‌شود یا قرار است فكری برای برخوردهای فرهنگی هم شود؟
كارگروه مد و لباس، كجایی؟
این سؤال‌ها را از حمید قبادی، دبیر كارگروه مد و لباس پرسیدیم، او بعد از این كه گفت یكی از مهم‌ترین ماموریت‌های حوزه طراحی مد و لباس ارائه الگوهای جدید به جامعه است، این طور ادامه داد: این امر توسط طراحان، خانه‌های مد، مزون‌ها و مراكز هنری مد و لباس انجام می‌شود. شاید اولین گامی هم كه در این باره برداشته شد، در هشتمین جشنواره مد و لباس فجر بود كه در آن قرار شد طرح‌های تازه‌ای را به جامعه معرفی كنیم و الگوهایی را متناسب با ارزش‌ها، علایق و نیازمندی‌های جوانان و خانواده‌ها ارائه دهد. علاوه بر اقدامات و ضوابطی كه كارگروه ساماندهی مد و لباس به عنوان یك نهاد ناظر و هماهنگ‌كننده به عهده دارد، این یكی از مهم‌ترین اقداماتی است كه با ساماندهی فعالیت‌های طراحان و مشغولان این حوزه، بتواند الگوهای جدید را وارد جامعه كند. می‌توان با اطمینان گفت بخش قابل توجهی از این آثار هم وارد بازار شدند و همین‌طور در اواخر سال گذشته بود كه زمینه انعقاد قرارداد با طرح‌های منتخب برای گسترش تولید آن فراهم شد.
ضمن این كه باید یادآوری كنم در كنار فعالیت‌هایی كه ما انجام می‌دهیم، گاهی اقداماتی توسط مراكز رسمی و غیر‌رسمی صورت می‌گیرد كه مورد تأیید ما نیست. مهم‌ترین اقدام كارگروه ساماندهی مد و لباس بعد از هماهنگی و نظارت بر عملكرد دستگاه‌ها، ارائه الگوهای جدید است، این الگوها هم لزوما به طور مستقیم توسط این نهاد ارائه نمی‌شود و به‌وسیله مراكزی كه زیر‌مجموعه كارگروه یا عضو آن هستند، انجام می‌شود. حجم این الگوها در سامانه یكپارچه شناسه لباس ایرانی ثبت و ضبط شده است، یعنی در سامانه شناسه شیما كه چند سالی است مورد استفاده قرار می‌گیرد، میزان این طرح‌ها قابل بررسی و مشاهده است. اینها لباس‌ها و طرح‌هایی است كه توسط كارگروه تأیید شده‌اند و امیدوارم امسال شاهد كارهای بیشتری در این سامانه باشیم.
شبکه تلویزیونی مد و لباس؛از صلاحیت ما خارج است
جدا از موارد مطرح شده و البته در ادامه بحث همان جریان سازی در مد، چند سالی می‌شود كه صحبت از تأسیس شبكه مد و لباس ایرانی مطرح است. در این راستا چند شبكه به صورت اینترنتی كار خود را شروع كردند و فعالیت‌هایشان كم و بیش ادامه دارد، اما در تلویزیون هنوز خبری از آن نیست. البته با در نظر گرفتن همه شرایط و ملاحظاتی که درباره چارچوب‌بندی محتوایی و فرهنگی وجود دارد، شاید مدیران رسانه ملی هنوز زمان مناسبی را برای تحقق این شبکه ندیده‌اند. البته می‌توان به‌صورت برنامه‌سازی این هدف را دنبال کرد.دبیر كارگروه مد و لباس هم ضمن اشاره به همان شبكه‌های اینترنتی و دو عنوانی كه سال گذشته كارشان را شروع كردند، از فعالیت آنها و به عهده گرفتن بخش كاری كه صدا و سیما قرار بود انجام دهد، گفت. شبكه‌هایی كه البته مجوزشان را از همین سازمان یعنی صدا و سیما گرفته‌اند. او می‌گوید: امروز ما به‌اندازه كافی خوراك و محتوا برای راه‌اندازی چنین شبكه‌ای در تلویزیون داریم و برنامه‌ها و رویدادهای زیادی هستند كه قابلیت پوشش و پرداخت به آن را در یك شبكه اختصاصی دارند، اما این از صلاحیت ما خارج است و رسانه باید تصمیمش را در این باره بگیرد. همچنین از آنجا كه شبكه‌های اینترنتی به صورت فعال راه افتادند، ما به‌تازگی دیگر صحبتی با تلویزیون در این باره نداشتیم، با این وجود همكاری‌مان با شبكه‌های مختلف این رسانه برای برنامه‌های تركیبی وجود داشته و تعامل خوبی با صدا و سیما داشتیم. بازهم می‌گویم با همه اینها ما هم علاقه‌مند هستیم كه چنین شبكه‌ای به طور خاص در جریان مدسازی تأسیس شود، اما اقدام نهایی آن با سازمان است.
امسال طرح‌ها در دسترس‌تر هستند
اما همان‌طور كه گفتیم لباس‌های تابستانی از دغدغه‌های اصلی است كه در این حوزه وجود دارد، مسأله‌ای كه با وجود گرد و خاكی كه به پا كرده جا دارد به صورت مخصوص و مبسوط به آن پرداخته شود.
دبیر كارگروه در این باره هم می‌گوید: همان‌طور كه می‌گویید طراحی و كارهایی كه ارائه می‌شوند باید با فصل و زمانی كه قرار است مورد استفاده قرار بگیرند، همخوانی داشته باشد. این هم درست است كه ما در جشنواره‌هایمان آثار مختلفی را برای فصل‌های گوناگون می‌بینیم و در مورد تابستان هم تا حدی این طور بوده، با این حال تأكید می‌كنم جشنواره‌ها بخشی از آثار را به نمایش می‌گذارند و معرفی می‌كنند كه از بین همان‌ها هم تعدادی مورد تایید ماست. اما از سوی دیگر طرح‌هایی توسط موسسات مختلف عرضه می‌شود كه در این رویدادها نیستند. جشنواره در اینجا تلاش می‌كند جریان سازی كند و امسال نیز همان‌طور كه گفتم قرار شد تصمیماتی برای تولید این طرح‌ها گرفته شود. این قراردادهای تولید هم حتما مطابق فصل از جمله تابستان خواهد بود كه بتواند پاسخگوی بخشی از نیازی كه به‌خصوص در این فصل یعنی تابستان وجود دارد باشد، اما نكته‌ای كه روی آن تأكید دارم این است كه حجم نیازی كه در بحث لباس اجتماعی بانوان وجود دارد، بسیار بالا و زیاد است به طوری كه بیشتر از 40میلیون قطعه در سال حدود مصرف لباس در این بخش است. با توجه به این كه مانتو به صورت انحصاری تنها در ایران تولید می‌شود، طرح‌هایی كه تولید می‌كنیم با اتكا به هنرمندان داخلی و ایده آنها جلو می‌رود، به همین دلیل تولیدكنندگان و طراحان عزیز ما از موادی استفاده می‌كنند كه به فصل مناسب خودشان اختصاص دارد، از همین رو من فكر می‌كنم از بابت انطباق نمونه با فصل و تنوع آن مشكلی نخواهیم داشت. می‌توان گفت كه امسال هم دسترسی به آثار و طرح‌های مناسب به نسبت سال‌ها گذشته، گسترش پیدا می‌كند چون سال 97 جزو ایام پررونقی در حوزه طراحی مد و لباس بود، به همین خاطر فكر می‌كنم امسال میزان تولید هم بیشتر شود و دسترسی به آنها هم آسان‌تر و گسترده‌تر از گذشته باشد.
مسؤولیت برخوردها به عهده كیست؟
این كه در این فصل چه كسی پا پیش می‌گذارد و جلو مانتوهای جلوباز را می‌گیرد، موضوع دیگری بود كه سراغش رفتیم؛ قانونی كه در كنار دیگر موارد، گویا در آیین نامه‌ای تحت عنوان ضوابط اختصاصی لباس اجتماع با همكاری مراكز فرهنگی، پژوهشی و دستگاه‌های مرتبط شكل گرفته است. قبادی می‌گوید: بعد از تدوین این آیین‌نامه، كارگروه آن را به نهادهای مربوط مثل اتحادیه‌ها، ادارات كل ارشاد، وزارت صنعت، معدن و تجارت، مراكز انتظامی و همه نهادها اعلام می‌كند و در ادامه مسؤولیت نظارت بر اجرای آن به عهده نهادهای صادر كننده مجوز، مثل مراكز صنفی چون اتحادیه پوشاك، كشباف در تهران و... است. بر این اساس كارگروه ساماندهی مد و لباس هم می‌تواند اجرای صحیح یا ناموفق این مراكز را ارزیابی كند. در اینجا هر بخش كه مجوز صادر می‌كند مسؤولیت نظارت بر اعضای خودش را به عهده دارد. طرح نظارت بر پوشاك و مانتوها هم توسط نهادهای نظارتی ادامه دارد و اجرا خواهد شد.
صحبت‌هایی كه درباره این طرح و كارایی آن وجود دارد هم از مواردی بود كه قبادی درباره اش معتقد است: بهترین و موثرترین كار در این حوزه ارائه الگوهای جدید است، یعنی اگر بتوانیم زمینه دسترسی برای این طرح‌ها را فراهم كنیم با چالش‌های بعدی و تنش‌های این چنینی كمتر مواجه می‌شویم و تا وقتی كه این طور نباشد، این جریان ادامه دارد. كارگروه هم به طور جدی در تلاش است و تا حدی هم موفق بودیم، البته مشكلات جدی مثل كافی نبودن مراكز عرضه، مشكل در تامین مواد اولیه و... را داریم، با این حال این اتفاق در حال شكل‌گیری و كامل شدن است. بله، روش برخورد به آن شكل چندان موثر و جالب نیست البته من معتقدم با متخلفانی كه تعمدا فعالیت‌های غیرقانونی انجام می‌دهند باید برخورد داشته باشیم، فضاهایی كه در تلاش هستند در جهت مخالفت با ارزش‌ها پیش بروند، اما مردم عادی و مراكز عرضه‌كننده هم باید دستشان از طرح‌های كاربردی و مناسب
پر باشد تا مخاطب خود به خود كمتر سراغ آن فضا برود.
با وجود همه این مشكلات نزدیك شدن به فصل عزیز تابستان باعث شد تا ما بازهم به فكر بیفتیم كه امسال قرار است چه اتفاقی بیفتد؟ آیا برخوردهای مقطعی و بعضا سفت و سخت باز هم اجرا می‌شود یا قرار است فكری برای برخوردهای فرهنگی هم شود؟
كارگروه مد و لباس، كجایی؟
این سؤال‌ها را از حمید قبادی، دبیر كارگروه مد و لباس پرسیدیم، او بعد از این كه گفت یكی از مهم‌ترین ماموریت‌های حوزه طراحی مد و لباس ارائه الگوهای جدید به جامعه است، این طور ادامه داد: این امر توسط طراحان، خانه‌های مد، مزون‌ها و مراكز هنری مد و لباس انجام می‌شود. شاید اولین گامی هم كه در این باره برداشته شد، در هشتمین جشنواره مد و لباس فجر بود كه در آن قرار شد طرح‌های تازه‌ای را به جامعه معرفی كنیم و الگوهایی را متناسب با ارزش‌ها، علایق و نیازمندی‌های جوانان و خانواده‌ها ارائه دهد. علاوه بر اقدامات و ضوابطی كه كارگروه ساماندهی مد و لباس به عنوان یك نهاد ناظر و هماهنگ‌كننده به عهده دارد، این یكی از مهم‌ترین اقداماتی است كه با ساماندهی فعالیت‌های طراحان و مشغولان این حوزه، بتواند الگوهای جدید را وارد جامعه كند. می‌توان با اطمینان گفت بخش قابل توجهی از این آثار هم وارد بازار شدند و همین‌طور در اواخر سال گذشته بود كه زمینه انعقاد قرارداد با طرح‌های منتخب برای گسترش تولید آن فراهم شد.
ضمن این كه باید یادآوری كنم در كنار فعالیت‌هایی كه ما انجام می‌دهیم، گاهی اقداماتی توسط مراكز رسمی و غیر‌رسمی صورت می‌گیرد كه مورد تأیید ما نیست. مهم‌ترین اقدام كارگروه ساماندهی مد و لباس بعد از هماهنگی و نظارت بر عملكرد دستگاه‌ها، ارائه الگوهای جدید است، این الگوها هم لزوما به طور مستقیم توسط این نهاد ارائه نمی‌شود و به‌وسیله مراكزی كه زیر‌مجموعه كارگروه یا عضو آن هستند، انجام می‌شود. حجم این الگوها در سامانه یكپارچه شناسه لباس ایرانی ثبت و ضبط شده است، یعنی در سامانه شناسه شیما كه چند سالی است مورد استفاده قرار می‌گیرد، میزان این طرح‌ها قابل بررسی و مشاهده است. اینها لباس‌ها و طرح‌هایی است كه توسط كارگروه تأیید شده‌اند و امیدوارم امسال شاهد كارهای بیشتری در این سامانه باشیم.
شبکه تلویزیونی مد و لباس؛از صلاحیت ما خارج است
جدا از موارد مطرح شده و البته در ادامه بحث همان جریان سازی در مد، چند سالی می‌شود كه صحبت از تأسیس شبكه مد و لباس ایرانی مطرح است. در این راستا چند شبكه به صورت اینترنتی كار خود را شروع كردند و فعالیت‌هایشان كم و بیش ادامه دارد، اما در تلویزیون هنوز خبری از آن نیست. البته با در نظر گرفتن همه شرایط و ملاحظاتی که درباره چارچوب‌بندی محتوایی و فرهنگی وجود دارد، شاید مدیران رسانه ملی هنوز زمان مناسبی را برای تحقق این شبکه ندیده‌اند. البته می‌توان به‌صورت برنامه‌سازی این هدف را دنبال کرد.دبیر كارگروه مد و لباس هم ضمن اشاره به همان شبكه‌های اینترنتی و دو عنوانی كه سال گذشته كارشان را شروع كردند، از فعالیت آنها و به عهده گرفتن بخش كاری كه صدا و سیما قرار بود انجام دهد، گفت. شبكه‌هایی كه البته مجوزشان را از همین سازمان یعنی صدا و سیما گرفته‌اند. او می‌گوید: امروز ما به‌اندازه كافی خوراك و محتوا برای راه‌اندازی چنین شبكه‌ای در تلویزیون داریم و برنامه‌ها و رویدادهای زیادی هستند كه قابلیت پوشش و پرداخت به آن را در یك شبكه اختصاصی دارند، اما این از صلاحیت ما خارج است و رسانه باید تصمیمش را در این باره بگیرد. همچنین از آنجا كه شبكه‌های اینترنتی به صورت فعال راه افتادند، ما به‌تازگی دیگر صحبتی با تلویزیون در این باره نداشتیم، با این وجود همكاری‌مان با شبكه‌های مختلف این رسانه برای برنامه‌های تركیبی وجود داشته و تعامل خوبی با صدا و سیما داشتیم. بازهم می‌گویم با همه اینها ما هم علاقه‌مند هستیم كه چنین شبكه‌ای به طور خاص در جریان مدسازی تأسیس شود، اما اقدام نهایی آن با سازمان است.
امسال طرح‌ها در دسترس‌تر هستند
اما همان‌طور كه گفتیم لباس‌های تابستانی از دغدغه‌های اصلی است كه در این حوزه وجود دارد، مسأله‌ای كه با وجود گرد و خاكی كه به پا كرده جا دارد به صورت مخصوص و مبسوط به آن پرداخته شود.
دبیر كارگروه در این باره هم می‌گوید: همان‌طور كه می‌گویید طراحی و كارهایی كه ارائه می‌شوند باید با فصل و زمانی كه قرار است مورد استفاده قرار بگیرند، همخوانی داشته باشد. این هم درست است كه ما در جشنواره‌هایمان آثار مختلفی را برای فصل‌های گوناگون می‌بینیم و در مورد تابستان هم تا حدی این طور بوده، با این حال تأكید می‌كنم جشنواره‌ها بخشی از آثار را به نمایش می‌گذارند و معرفی می‌كنند كه از بین همان‌ها هم تعدادی مورد تایید ماست. اما از سوی دیگر طرح‌هایی توسط موسسات مختلف عرضه می‌شود كه در این رویدادها نیستند. جشنواره در اینجا تلاش می‌كند جریان سازی كند و امسال نیز همان‌طور كه گفتم قرار شد تصمیماتی برای تولید این طرح‌ها گرفته شود. این قراردادهای تولید هم حتما مطابق فصل از جمله تابستان خواهد بود كه بتواند پاسخگوی بخشی از نیازی كه به‌خصوص در این فصل یعنی تابستان وجود دارد باشد، اما نكته‌ای كه روی آن تأكید دارم این است كه حجم نیازی كه در بحث لباس اجتماعی بانوان وجود دارد، بسیار بالا و زیاد است به طوری كه بیشتر از 40میلیون قطعه در سال حدود مصرف لباس در این بخش است. با توجه به این كه مانتو به صورت انحصاری تنها در ایران تولید می‌شود، طرح‌هایی كه تولید می‌كنیم با اتكا به هنرمندان داخلی و ایده آنها جلو می‌رود، به همین دلیل تولیدكنندگان و طراحان عزیز ما از موادی استفاده می‌كنند كه به فصل مناسب خودشان اختصاص دارد، از همین رو من فكر می‌كنم از بابت انطباق نمونه با فصل و تنوع آن مشكلی نخواهیم داشت. می‌توان گفت كه امسال هم دسترسی به آثار و طرح‌های مناسب به نسبت سال‌ها گذشته، گسترش پیدا می‌كند چون سال 97 جزو ایام پررونقی در حوزه طراحی مد و لباس بود، به همین خاطر فكر می‌كنم امسال میزان تولید هم بیشتر شود و دسترسی به آنها هم آسان‌تر و گسترده‌تر از گذشته باشد.
مسؤولیت برخوردها به عهده كیست؟
این كه در این فصل چه كسی پا پیش می‌گذارد و جلو مانتوهای جلوباز را می‌گیرد، موضوع دیگری بود كه سراغش رفتیم؛ قانونی كه در كنار دیگر موارد، گویا در آیین نامه‌ای تحت عنوان ضوابط اختصاصی لباس اجتماع با همكاری مراكز فرهنگی، پژوهشی و دستگاه‌های مرتبط شكل گرفته است. قبادی می‌گوید: بعد از تدوین این آیین‌نامه، كارگروه آن را به نهادهای مربوط مثل اتحادیه‌ها، ادارات كل ارشاد، وزارت صنعت، معدن و تجارت، مراكز انتظامی و همه نهادها اعلام می‌كند و در ادامه مسؤولیت نظارت بر اجرای آن به عهده نهادهای صادر كننده مجوز، مثل مراكز صنفی چون اتحادیه پوشاك، كشباف در تهران و... است. بر این اساس كارگروه ساماندهی مد و لباس هم می‌تواند اجرای صحیح یا ناموفق این مراكز را ارزیابی كند. در اینجا هر بخش كه مجوز صادر می‌كند مسؤولیت نظارت بر اعضای خودش را به عهده دارد. طرح نظارت بر پوشاك و مانتوها هم توسط نهادهای نظارتی ادامه دارد و اجرا خواهد شد.
صحبت‌هایی كه درباره این طرح و كارایی آن وجود دارد هم از مواردی بود كه قبادی درباره اش معتقد است: بهترین و موثرترین كار در این حوزه ارائه الگوهای جدید است، یعنی اگر بتوانیم زمینه دسترسی برای این طرح‌ها را فراهم كنیم با چالش‌های بعدی و تنش‌های این چنینی كمتر مواجه می‌شویم و تا وقتی كه این طور نباشد، این جریان ادامه دارد. كارگروه هم به طور جدی در تلاش است و تا حدی هم موفق بودیم، البته مشكلات جدی مثل كافی نبودن مراكز عرضه، مشكل در تامین مواد اولیه و... را داریم، با این حال این اتفاق در حال شكل‌گیری و كامل شدن است. بله، روش برخورد به آن شكل چندان موثر و جالب نیست البته من معتقدم با متخلفانی كه تعمدا فعالیت‌های غیرقانونی انجام می‌دهند باید برخورد داشته باشیم، فضاهایی كه در تلاش هستند در جهت مخالفت با ارزش‌ها پیش بروند، اما مردم عادی و مراكز عرضه‌كننده هم باید دستشان از طرح‌های كاربردی و مناسب
پر باشد تا مخاطب خود به خود كمتر سراغ آن فضا برود.
