شروع یك حاشیه
سید عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر خارجه كشورمان چهارشنبه‌شب در گفت‌وگو با بخش ویژه خبری شبكه دوی سیما، درباره وضعیت اتباع افغانستانی ساكن در ایران گفت: در حال حاضر صد الی ۱۲۰ هزار افغان در ایران از دفترچه خدمات درمانی برخوردار هستند. البته ما این اقدامات را با طیب خاطر انجام می‌دهیم، ولی همان‌طور كه گفتم این اقدامات برای ایران هزینه دارد و آنها هزینه‌های پنهانی چون یارانه انرژی نیز برای ما دارند. البته نوش جانشان ولی وقتی تحریم‌های آمریكا اثر كند، منابع مالی ما محدود شود و فروش نفت ایران به صفر برسد كه البته این اتفاق نمی‌افتد، ما مجبور هستیم سیاست‌های ویژه‌ای برای اقتصاد خود اعمال كنیم و ممكن است در یك جا به نقطه‌ای برسیم كه نتوانیم این هزینه‌ها را ادامه دهیم و در آن صورت ممكن است از خواهران و برادران افغان خود بخواهیم ایران را ترك كنند.
عراقچی عنوان كرد: من نمی‌خواهم با این سخنان نگرانی یا تنشی در بین این اتباع ایجاد كنم، ولی می‌خواهم صحنه را ترسیم كنم. همان‌طور كه آقای رئیس جمهور هم گفتند، این موضوعات حدود هشت میلیارد یورو برای ایران هزینه دارد. اگر آمریكا بخواهد به سیاست‌های خود علیه ایران ادامه دهد، ممكن است ما مجبور شویم برخی تصمیمات را در این زمینه بگیریم. البته از نظر انسانی نمی‌خواهیم این كار انجام شود و تا آنجا كه ممكن است این كار را نمی‌كنیم؛ ولی همان‌طور كه گفتم ممكن است در مقطعی با توجه به فشارها چنین كاری را انجام دهیم.
او همچنین با اشاره به بحران‌های ایجاد شده در افغانستان در یك دهه اخیر خاطرنشان كرد: بحران را در افغانستان ما ایجاد نكردیم؛ آمریكایی‌ها ایجاد كردند نه ما و خودشان (آمریكایی‌ها) باید هزینه‌هایش را بپردازند نه ایران.
مهاجران را به افغانستان نمی‌فرستیم
صحبت‌های عراقچی در برنامه ویژه گفت‌وگوی خبری و حواشی مختلفی كه این حرف‌ها در فضاهای رسمی و مجازی كشور ایجاد كرد، موجب شد برنامه ویژه صبحگاهی شبكه سه سیما با نام سلام صبح بخیر در بخش خبری دیروز خود به این ماجرا پرداخته و با دعوت از عباس عراقچی روی خط تلفنی این برنامه، در خصوص صحبت‌های جنجالی‌اش با او حرف بزند.
عراقچی با اشاره به جریان‌سازی‌های انجام شده در مورد سخنان وی درباره مهاجران افغانستانی در ایران تصریح كرد: یك برداشت و سوء‌تفاهم بزرگ نسبت به صحبت‌های بنده صورت گرفته است. بحث اخراج، بازگرداندن و خداحافظی اصلا مطرح نیست. حرفی كه در آن شب زدم این بود كه ما در مقابل برادران و خواهران افغان خود گزینه‌های جدیدی را قرار می‌دهیم. اروپا باید به مسؤولیت خود عمل كند و عمل به این مسؤولیت نیز از دو طریق انجام‌پذیر است.
وی افزود: اروپایی‌ها باید در تأمین هزینه مهاجران و پناهندگان افغان مشاركت كنند و بخشی از آنها را در خاك خود بپذیرند. اصلا بحث بازگشت افغان‌ها به كشورشان مطرح نیست، بلكه موضوع قرار دادن گزینه‌های جدید پیش روی افغان‌ها برای بهبود وضعیت این عزیزان است و اروپایی‌ها نیز مهاجران افغان را بپذیرند.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه افزود: مسبب مشكلات و آوارگی مردم افغانستان مردم ایران نیستند؛ بلكه در درجه اول آمریكایی‌ها و غربی‌ها و كسانی هستند كه گروه‌های تروریستی در افغانستان ایجاد و از آنها حمایت كردند و نیروی نظامی به افغانستان فرستادند و پایگاه نظامی ایجاد كردند، در این كشور جنگ به راه انداختند، لذا نباید توقع داشته باشند فقط ایران هزینه‌های عملكرد آنها را بپردازد.
وی گفت: ما با برادران و خواهران افغان خودمان 40 سال است كه زندگی می‌كنیم و اتفاقاً حضور خوبی در ایران دارند و در جبهه‌ها رشادت‌های بسیار كرده و در زمان جنگ با صدام و دفاع از حرم رشادت‌های بسیاری داشتند. ما تا جایی كه توانستیم كمك كردیم و باز هم خواهیم كرد و تا هر روزی كه بتوانیم، افغان‌های عزیز در ایران حضور خواهند داشت. ما هیچ مشكلی با این موضوع نداریم، اما نمی‌شود كه غربی‌ها، آمریكا و اروپایی‌ها ما را تحریم و فشار‌های اقتصادی سنگین بر ما تحمیل كنند، اما مسؤولیت خود را در این رابطه فراموش كنند.
مخاطبان ما اروپایی‌ها هستند
معاون سیاسی وزارت امور خارجه با تاكید بر لزوم مشاركت اروپا در تامین هزینه‌های مبارزه با مواد مخدر گفت: مخاطب ما كشور‌هایی هستند كه مسبب آوارگی مردم افغانستان بودند؛ لذا آنها هستند كه باید به مسؤولیت خود عمل كنند.
عراقچی مهاجرت را یك مسؤولیت بین‌المللی خواند و افزود: جمهوری اسلامی ایران تاكنون بیش از توان خود به مسؤولیتش در این راستا عمل كرده است و تا حد توان نیز كمك خواهد كرد، اما اروپایی‌ها نیز باید به مسؤولیت خود عمل كنند؛ لذا این موضوع را با جدیت پیگیری می‌كنیم. من از كسانی كه در داخل كشور اظهار نظر كرده و موضع می‌گیرند، خواهش می‌كنم توجه داشته باشند كه مواضعشان اروپا پسند نباشد و نكاتی را مطرح نكنند كه بار مسؤولیت را از دوش اروپایی و غربی‌ها برداشته و بر دوش خودمان بگذارند، درك كنند كه موضوع كاملا جدی و اصولی است.
وی در پاسخ به این سوال برنامه كه تاكنون دوست صمیمی افغانستانی داشته است یا نه، گفت: فكر می‌كنم همه ما ایرانیان در طول سال‌های گذشته با افغان‌های زیادی در موضوعات مربوط به اشتغال و یا دانشگاه و دبیرستان سر و كار داشته‌ایم. من در طول تحصیل دوست افغان نداشته‌ام، اما در اجتماع الی ماشاءا... افغان‌هایی هستند كه شرافتمندانه كار می‌كنند.
عراقچی افزود: من افغان‌ها را یكی از شریف‌ترین مردم دنیا می‌دانم. چندین میلیون افغانی در ایران حضور دارند، اما آمار تخلفات آنها نسبت به تعدادشان بسیار كم است و این نشان‌دهنده آن است كه افغان‌ها مردمی بسیار شریف، معتقد و مومن هستند كه شرافتمندانه كار می‌كنند و دستمزد می‌گیرند. البته آنها این دستمزد‌ها را برای خانواده‌های خود می‌فرستند كه هزینه‌هایی برای ما دارد. شوخی نداریم؛ مبالغ بسیاری ارز از این طریق از كشور ما خارج می‌شود.
مبارزه با قاچاق مواد مخدر هزینه‌بر است
عراقچی افزود: در مورد مواد مخدر نیز همین تذكر به اروپایی‌ها داده شد. جمهوری اسلامی ایران به مقابله با مواد مخدر به عنوان مسؤولیتی انسانی، سیاسی و بین‌المللی آشناست، ولی این مبارزه هزینه‌بر است. متأسفانه بیش از 4000 نفر از نیرو‌های مرزبان و پلیس كشورمان در راه مبارزه با قاچاقچیان مواد مخدر به شهادت رسیده‌اند و شاید میلیارد‌ها دلار در طول 40 سال گذشته هزینه مبارزه با مواد مخدری كردیم كه مسیرش از افغانستان و منطقه به سمت اروپاست.
وی خاطر نشان كرد: اروپایی‌ها باید بدانند از این به بعد باید در موضوع پناهندگان و مهاجرین چه افغان و چه غیرافغان و همچنین حوزه مبارزه با مواد مخدر و تروریسم به مسؤولیت خود عمل كنند، این‌طور نیست كه ما فقط در منطقه با نیرو‌های تروریستی كه آفریده خود آنها هستند مبارزه كرده و شهید دهیم تا آنها در امنیت باشند، چنین معادله‌ای جور در نمی‌آید و باید در آن تجدید نظر كرد.
در ادامه برنامه سهیل كریمی، مستندساز جنگی و محمدكاظم كاظمی، شاعر و نویسنده افغانستانی مهمان برنامه بودند و این دو چهره فرهنگی،به بیان نظرات خود در‌خصوص صحبت‌های عراقچی پرداختند.