گفت‌وگو با مدیرعامل «گپ» به بهانه فراز و فرود پیام‌رسا‌ن‌های داخلی
دولت هیچ کمکی به ما نکرد!
با به صدا درآمدن زنگ فیلترهای داخلی و خارجی انواع پیام‌رسا‌ن‌ها - كه باعث شد خیلی از مردم در هزارتوی دنیای مجازی آواره شوند - بنا به ضرورتی گریزناپذیر بالاخره برنامه‌سازان وطنی ناچار شدند طرح‌هایی را كه خیلی از آنها چندان عملی نشده بود اجرایی كنند و به داد ارتباطات برباد رفته مجازی برسند. این ماجرا با فیلتر شدن تلگرام به اوج خود رسید و دیگر هر شركتی كه ایده‌ای در ذهن داشت وارد عمل شد و برنامه‌ای را روانه بازار كرد. روندی كه باعث شد روز به روز به تعداد این تولیدات اضافه شود و هركدام تعدادی نه چندان جالب از كاربران را به خود اختصاص دهند. با پیشروی فعالیت آنها، كم‌كم پیام‌رسا‌ن‌های ضعیف‌تر از دور خارج شدند و از سوی دیگر برخی تلاش كردند با اضافه كردن ویژگی‌های تازه‌ای، مخاطب بیشتری جذب كنند. «گپ» یكی از این برنامه هاست كه در كنار وظیفه خطیر پیام‌رسانی، خدمات دیگری مثل وجود امكان پرداخت‌های اینترنتی، معرفی شركت‌ها و افرادی كه دارای محتوا و خدمات ارزشمند هستند، معرفی بازی‌سازها و گیم‌سنتر، كمك به كسب و كارهای اینترنتی و... را ارائه کرده است. مهدی انجیدانی، مدیرعامل «گپ» معتقد است پیام‌رسا‌ن‌ها به حمایت مستقیم نیاز ندارند و مشكل و نیاز اصلی آنها قانونگذاری و برخورداری از یك‌سیاست مشترك برای همه این برنامه‌هاست. با او گفت‌وگوی مفصلی داشتیم كه اگر از حوصله‌تان خارج نیست آن را در ادامه بخوانید:
بیایید از زمان و ایده شكل‌گیری گپ شروع كنیم، چطور به این فضا رسیدید؟
از سال 90 بود كه پروژه گپ و تدارك زیرساخت‌های آن شروع شد، بعد هم در سال 93 تولید كلاینت‌ها و بخش‌های پیام‌رسان ادامه پیدا كرد و سال 95 فاز آزمایشی آن در اختیار متخصصان قرار گرفت و یك سال بعد هم دوره دوم تست را با جامعه بیشتری از مخاطبان انجام دادیم، در پایان همان سال هم به صورت رسمی از آن رونمایی كردیم و تا الان هم بیش از سه میلیون نفر كاربر فعال دارد كه نزدیك به یک میلیون نفر آنها در خارج از كشور هستند.
علاوه بر گپ، همان‌طور كه می‌دانید، پیام‌رسا‌ن‌های مختلفی وجود دارد كه هر كدام مدعی مخاطبان و جایگاه خود هستند، در این بازار با توجه به رقابتی كه شكل گرفته، شما برای حضور در آن چه برنامه‌ریزی و اقدامی كرده‌اید؟
ما از ابتدا مسیری را درنظر گرفته بودیم تا گپ در طول آن به بستری برای كسب و كار تبدیل شود؛ برای این امر لازم بود تا مجموعه‌ای از زنجیره‌های خدمات مختلف مثل انواع پرداخت‌های اینترنتی و بین‌المللی، زیرساخت‌های بلاكچین، رمز ارز و... را داشته باشیم. این موضوع در دنیا هم باب شده و بعضی دیگر از پیام‌رسا‌ن‌هایی كه صرفا پیام‌رسان بودند مثل واتس‌آپ، وایبر، لاین و... به سمتی رفتند كه پول مجازی داشته باشند و زیرساخت‌های كسب و كار فراهم كنند. در كل موضوع كسب و كارهای پلتفرم‌محور جزو مواردی است كه در دنیا در حال رشد است. ما هم روی آن وقت زیادی گذاشتیم و در مقایسه با بقیه می‌توان گفت كه چند برنامه هست كه تنها روی بخش پیام‌رسانی كار می‌كنند و ما در این زمینه نگرانی چندانی نداریم و تلاشمان بیشتر ترویج همان حوزه كسب و كار است. در این زمینه سعی كردیم تا هم در داخل و هم در خارج از كشور تبلیغات داشته باشیم و همكاری‌ها و سرمایه‌گذاری‌های مشتركی را با مجموعه‌های بزرگی مثل ایرانسل و گروه ای‌تی‌ام انجام دهیم. امروز گپ مشتری و مخاطبان خود را در كشورهای مختلف دارد و در حال تلاش است تا زنجیره كسب و كار را روی بستر یك‌پیام‌رسان به صورت كامل ارائه دهد.
این كسب و كارها در چه زمینه‌ای است؟
وقتی صحبت از كسب و كار به میان می‌آید، چند مساله و نیاز مطرح می‌شود؛ از ارتباط بین مشتری و فروشنده گرفته تا ابزارهای كسب و كاری مثل ابزارهای فروشگاه‌سازها، دسته‌بندی و عرضه محتوا، روش‌های متنوع پرداخت مثل داخلی، بین‌المللی، درون‌برنامه‌ای، پول مجازی و انواع پلتفرم‌هایی كه یك كسب و كار نوپا به آن نیاز دارد. هر كسب و كار یك ایده است كه توسط مجموعه‌ای از زیرساخت‌ها راه‌اندازی می‌شود. ما این مجموعه را كنار هم آوردیم و پیاده‌سازی كردیم و از ایده‌ها حمایت می‌كنیم. به عنوان مثال استارت‌آپی در حوزه ارائه خدمات به مشتری كار می‌كند، ایده‌اش هم این است كه فضایی را ایجاد كند كه مردم به او سفارش دهند، آنها این فرآیند را در بستر گپ انجام می‌دهند و این باعث می‌شود تا آنها با هزینه كمتر و سرعت بیشتر كسب و كارشان را راه بیندازند.
برنامه‌ها و بخش‌های موجود در گپ چطور؟ چه محتوایی دارند؟
در گپ مجموعه موارد مختلفی وجود دارد، كانال‌ها، بلاگ‌های تجاری، فروشگاه و موارد گوناگون دیگری كه برای آشنا كردن مردم با آن، بهترین و پرمخاطب‌ترین‌هایش را هر روز در بخشی با عنوان دنیای گپ معرفی می‌كنیم.
به صورت كلی در یك سال گذشته كه این خدمات را به كسب و كارها اختصاص دادیم، با توجه به آن كه تبلیغات چندان گسترده‌ای هم در این حوزه نداشتیم، اما تا الان بیش از ده هزار ربات تجاری و خدماتی در قالب استارت‌آپ‌های مختلف روی گپ راه‌اندازی شده و می‌توان گفت، به لحاظ ایجاد اشتغال در كشور یك ركورد محسوب می‌شود. ما حدود 1800 فروشگاه اینترنتی در بستر گپ داریم همچنین در زمینه خدماتی هم
كسب و كارهای زیادی راه افتادند كه در حال فعالیت هستند. ما هم سعی می‌كنیم از آنها با برگزاری جریانی مثل گذاشتن مسابقات دوره‌ای و قدردانی از سرویس‌ها و.. حمایت كنیم. در حوزه بین‌المللی هم در تلاش هستیم تا به تجاری‌سازی كسب و كارهایی كه زمینه آن را دارند تا محصولات و خدماتشان را در خارج از كشور ارائه دهند، كمك كنیم. اتفاقی كه باعث شكل‌گیری مدرسه كسب و كار گپ شده است.
این مدرسه چه می‌كند؟
هدف مدرسه این است كه الگوهای مختلفی از روش‌های پول درآوردن، كسب و كار و ایجاد شغل كامل در بستر گپ را به افراد توضیح دهد و آن را در بخش‌های گوناگون از كسب و كارهای داخلی تا آنهایی كه هدف بین‌المللی دارند، پیش ببرد. برگزاری دوره مجازی و كارگاه‌های حضوری راه‌هایی هستند كه تیم گپ در آن به صورت رایگان به علاقه‌مندان كلیات را توضیح دادند. در ادامه كسانی كه كسب و كارشان را در گپ شروع می‌كنند، اگر با كیفیت و موفقیت همراه باشند، بسته‌های كمكی پنج تا 50 میلیون تومانی اختصاص می‌دهد تا به تجاری‌سازی آنها كمك كند.
حضور در اپ‌استور چطور؟ با توجه به مشكلات و تحریم‌های پیش آمده بازهم كاربران این گوشی‌ها می‌توانند از گپ استفاده كنند؟
در حال حاضر كه خیلی از اپ‌ها در این بازار نیستند و ما هم یك نسخه بین‌المللی از گپ داریم كه با عنوان دیگری عرضه می‌شود و به‌زودی برای ایرانی‌ها هم در دسترس قرار می‌گیرد. با برگشت این اپ می‌توان گفت اولین نرم‌افزار رسمی كه در اپ‌استور ارائه می‌شود خواهد بود. اما كاربرانی كه آی‌او‌اس دارند یا حتی به طور كل گوشی‌هایی دارند كه سیستم عامل ندارند، می‌توانند از نسخه تحت وب گپ كه برای تلفن‌های ایرانی بهینه‌شده استفاده كنند.
اما این كه یك پیام‌رسان به سمت فضای كسب و كار برود و تمركزش را روی توسعه آن بگذارد، روی عنوان پیام‌رسان بودن آن تأثیر نمی‌گذارد؟ آن را از این موضوع دور نمی‌كند؟
پیاده‌سازی بسترهای كسب و كاری و پیاده‌سازی خود پیام‌رسان به صورت همزمان توان و انرژی زیادی را از ما می‌گیرد. با این حال ما اعتقاد داریم كشور ما بیشتر از آن كه به یك پیام‌رسان خیلی پرامكانات نیاز داشته باشد به زیرساخت كسب و كار قدرتمند نیازمند است به همین دلیل سعی ما این است تا توازنی را بین امكانات این دو حوزه ایجاد كنیم و تنها به دنبال پیام‌رسان بودن صرف نیستیم.
زمانی اخباری مبنی بر اختصاص بودجه برای پیام‌رسا‌ن‌های داخلی منتشر شد، این موضوع عملی شد؟
دولت كه هیچ بودجه‌ای برای توسعه پیام‌رسا‌ن‌ها اختصاص نداده بود، فقط به یكسری از پیام‌رسا‌ن‌هایی كه می‌خواستند از محل وام وجوه اداره شوند، وام اعطا كرد، وامی كه هر شركت نرم‌افزاری می‌تواند بگیرد و اتفاق خاصی نیست. با این حال ما كه بخش خصوصی هستیم و به طور كل كمك دولتی نداریم و از سایر محصولات شركتمان (توسعه سامان) كه از سال 80 فعالیتش را شروع كرد، مثل بازی‌های اینترنتی یا خدماتی كه در حوزه ثبت دامنه و... ارائه می‌دهیم، كسب درآمد می‌كنیم.
ماجرای امنیت به خصوص درباره اطلاعات كاربران در پیام‌رسا‌ن‌های داخلی و خود «گپ» به چه شكل است؟مثلأ امكان چك كردن اطلاعات اشخاص توسط نهادهای نظارتی مختلف وجود دارد؟
بحث امنیت كاربران در فضای مجازی و پلتفرم‌ها از آن مواردی است كه بخش زیادی از آن ساخته و پرداخته كانال‌ها و افرادی است كه صرفا با تخریب این موضوع به آن می‌پردازند، وگرنه همه ابزارها از پیامك گرفته تا برنامه‌های مختلف تحت پوشش قوانینی با نام بازرسی قانونی قرار دارد یعنی زمانی كه جرمی واقع شود، به دستور قاضی ممكن است لازم باشد تا یكسری از اطلاعات مجازی و...
آن مجرم بررسی شود. اتفاقی كه تنها در همین حد است و در همه دنیا و پلتفرم‌هایی كه استفاده می‌كنید. خود این ماجرا امنیت را به وجود می‌آورد چون در غیر این صورت شبكه‌های تاریكی به وجود می‌آید كه افراد در آن به راحتی می‌توانند مرتكب جرم شوند. ما از دانش متخصصان مختلفی برای امنیت هرچه بیشتر داده‌ها استفاده كردیم. این حفاظت هم در مقابل هكرها و سارقان است و هم در مقابل درخواست‌های غیرقانونی كه از نهادی به سمتمان بیاید. در این زمینه ما با توجه به حكم رهبری که در سال گذشته دادند كه ورود غیرقانونی به حریم خصوصی حرام شرعی است، دستمان باز است و می‌توانیم جلوی این درخواست‌ها را با توجه به همكاری وزارت ارتباطات بگیریم. مثل زمانی كه از طرف نهاد خاصی از ما چنین تقاضایی شد و آن را رد كردیم.
تعدد پیام‌رسا‌ن‌ها هم از آن مواردی است كه باعث شده تا هر كدام از پیام‌رسا‌ن‌ها به صورت پراكنده كاربران خود را داشته باشند، در این شرایط چرا چند مجموعه باهم ادغام نمی‌شوند تا یك پیام‌رسان اصلی و قدرتمند داشته باشیم؟
در این باره چند نكته وجود دارد، یكی آن كه اگر امكان ادغام وجود داشته باشد؛ فضای رقابتی كه باعث رشد خیلی از پیام‌رسا‌ن‌های ایرانی شده، از بین می‌رود، همچنین نكته مهم‌تر این است هر كدام از این پیام‌رسا‌ن‌ها با رویكردی وارد بازار شدند و به دلیل تفاوت زیرساخت‌هایی كه وجود دارد، بحث یكی‌شدن را ناممكن می‌كنند. علاوه بر اینها برخی از مجموعه‌ها مالكان دولتی دارند و ادغام‌شان با بخش خصوصی از نظر حقوقی سخت است. با تمام اینها از نظر فنی هم با توجه به این كه هر كدام از این پیام‌رسا‌ن‌ها همان‌طور كه در دنیا هم می‌بینید دارای معماری خاصی هستند، ادغام‌شان چندان انجام‌شدنی نیست. از همه اینها مهم‌تر هم بحث امنیت ملی است كه طبق آن چندان درست نیست كه تمام ارتباطات یك كشور به یك شركت وابسته باشد چون هر لحظه مشكلی پیش بیاید و خدمات آن شركت قطع شود، انگار كل كشور تحت‌الشعاع آن قرار می‌گیرد، به همین دلیل است كه در كشورهای اروپایی هم حدود پنج تا هفت شركت را به صورت موازی حفظ می‌كنند و سعی‌شان این است تا مردم از همه آنها به صورت تركیبی استفاده كنند، اتفاقی كه نتیجه‌اش عدم وابستگی به یك زیرساخت خاص است.
با این حال وقتی من نوعی به عنوان یك كاربر نگاه می‌كنم، این كه چندین پیام‌رسان را با هم داشته باشیم چندان جالب نیست و گاهی حتی آزاردهنده است...
این اتفاق در همه جا مرسوم است كه از حداقل دو پیام‌رسان همزمان استفاده شود، در ثانی هر كس با گروهی كه بیشتر مرتبط است، می‌تواند تصمیم بگیرد كه كجا باشد. این حالتی كه در ایران مدتی به واسطه محدودیت بقیه پیام‌رسا‌ن‌ها توسط دولت در سال 92 شكل گرفت، از نظر استراتژیك هم درست نبود، این كه همه به سمت فضای تلگرام سوق داده شدند و بعد بقیه اتفاقات و ضررها پیش آمد. به همین دلیل وابستگی به یك زیرساخت امر خطرناكی است.
دو سه پیام‌رسان فعال، باهم شاید به سختی قابل تحمل باشد، اما الان خیلی بیشتر از این تعداد را داریم...
مركز ملی در نامه رسمی كه مدتی قبل به سازمان‌ها زد، پیام‌رسان سروش و گپ را به عنوان گزینه‌های نهایی این مركز و پیام‌رسا‌ن‌های ملی ایران معرفی و به سازمان‌ها هم توصیه كرد كه بیشتر خدماتشان را بر این دو متمركز كنند.
فكر می‌كنید اگر تلگرام فیلتر نمی‌شد، بازهم این استقبال نسبى از پیامرسانهاى داخلى اتفاق می‌افتاد؟
اگر تلگرام فیلتر نمی‌شد شاید پیام‌رسا‌ن‌ها شرایط بهتری از الان داشتند چون تلگرام به دلیل جرایمی از سوی حاكمیت فیلتر شد اما این فیلتر شدن به پای پیام‌رسا‌ن‌های داخلی نوشته و بعد حس روانی منفی در جامعه ایجاد شد. پیام‌رسا‌ن‌های داخلی در هر كشوری می‌توانند امكاناتی مثل پرداخت‌های الكترونیك و... را ارائه دهند كه در پیام‌رسا‌ن‌های بین المللی امكان پذیر نیست به همین دلیل چه در حضور تلگرام و چه بدون آن، می‌توانند جای خودشان را باز كنند. این موضوع جزو ضرورت هاست و حتی اتحادیه اروپا با وجود آن كه با آمریكا مشكل ندارند به دلایل اقتصادی و امنیتی به شدت در حال رفتن به سمت پیام‌رسا‌ن‌های بومی هستند. بیانیه‌هایی كه اتحادیه اروپا در این زمینه منتشر كرده هم نشان از اهمیت توجه به پیام‌رسا‌ن‌های بومی دارد.
با این حال میزان مخاطبان پیامرسانهاى داخلى هنوز چندان چنگى به دل نمی‌زند، مثلا براى گپ سه میلیون مخاطب كم نیست؟
با نگاهی به رشد پیام‌رسا‌ن‌ها و نرم‌افزارهای مختلف در دنیا، متوجه می‌شوید كه اكثر آنها در سال اول‌شان توانستند كمتر از یك‌میلیون كاربر جذب كنند در صورتی كه چند پیام‌رسان داخلی توانستند در سال اول تعداد قابل توجهی كه گاهی به بیش از دو میلیون می‌رسد، جذب كنند. امروز ما پیام‌رسا‌ن‌های داخلی و تازه‌نفس را با تلگرامی كه بیشتر از پنچ سال فعال است مقایسه می‌كنیم و بعد می‌گوییم این چه وضعی است، در صورتی كه اگر به سال اولی که تلگرام در ایران فعال شده نگاه كنیم متوجه می‌شویم كه تلگرام هم در سال اول بیشتر از این مخاطب نداشته، تازه زمانی كه تلگرام كارش را شروع كرد، بنا به توافقاتی تمام پیام‌رسا‌ن‌های دیگر توسط دولت فیلتر و یا محدود شدند به همین دلیل ایران در آن زمان امتیاز بزرگی را به تلگرام داد. حال امروز علاوه بر تلگرام، شبكه‌های دیگری وجود دارد كه در كنار پیام‌رسا‌ن‌های داخلی فعال هستند. این باعث می‌شود به طور مثال اگر ده میلیون كاربر قرار بوده جذب شود بین این تعداد پیام‌رسان تقسیم شده و به همین دلیل با برآورد كلی می‌توان گفت كه سیر صعودی را درحوزه جذب مخاطب داشته‌اند.
اتفاق تازه‌ای در «گپ» خواهیم داشت؟
ما در حال تلاش هستیم تا با رویكردی كه داریم، در سال جدید هم مخاطبان گپ را افزایش دهیم و هم دامنه خدمات توسعه داده شود تا با قدرت بیشتری این مسیر را ادامه دهیم.
از سال 90 بود كه پروژه گپ و تدارك زیرساخت‌های آن شروع شد، بعد هم در سال 93 تولید كلاینت‌ها و بخش‌های پیام‌رسان ادامه پیدا كرد و سال 95 فاز آزمایشی آن در اختیار متخصصان قرار گرفت و یك سال بعد هم دوره دوم تست را با جامعه بیشتری از مخاطبان انجام دادیم، در پایان همان سال هم به صورت رسمی از آن رونمایی كردیم و تا الان هم بیش از سه میلیون نفر كاربر فعال دارد كه نزدیك به یک میلیون نفر آنها در خارج از كشور هستند.
علاوه بر گپ، همان‌طور كه می‌دانید، پیام‌رسا‌ن‌های مختلفی وجود دارد كه هر كدام مدعی مخاطبان و جایگاه خود هستند، در این بازار با توجه به رقابتی كه شكل گرفته، شما برای حضور در آن چه برنامه‌ریزی و اقدامی كرده‌اید؟
ما از ابتدا مسیری را درنظر گرفته بودیم تا گپ در طول آن به بستری برای كسب و كار تبدیل شود؛ برای این امر لازم بود تا مجموعه‌ای از زنجیره‌های خدمات مختلف مثل انواع پرداخت‌های اینترنتی و بین‌المللی، زیرساخت‌های بلاكچین، رمز ارز و... را داشته باشیم. این موضوع در دنیا هم باب شده و بعضی دیگر از پیام‌رسا‌ن‌هایی كه صرفا پیام‌رسان بودند مثل واتس‌آپ، وایبر، لاین و... به سمتی رفتند كه پول مجازی داشته باشند و زیرساخت‌های كسب و كار فراهم كنند. در كل موضوع كسب و كارهای پلتفرم‌محور جزو مواردی است كه در دنیا در حال رشد است. ما هم روی آن وقت زیادی گذاشتیم و در مقایسه با بقیه می‌توان گفت كه چند برنامه هست كه تنها روی بخش پیام‌رسانی كار می‌كنند و ما در این زمینه نگرانی چندانی نداریم و تلاشمان بیشتر ترویج همان حوزه كسب و كار است. در این زمینه سعی كردیم تا هم در داخل و هم در خارج از كشور تبلیغات داشته باشیم و همكاری‌ها و سرمایه‌گذاری‌های مشتركی را با مجموعه‌های بزرگی مثل ایرانسل و گروه ای‌تی‌ام انجام دهیم. امروز گپ مشتری و مخاطبان خود را در كشورهای مختلف دارد و در حال تلاش است تا زنجیره كسب و كار را روی بستر یك‌پیام‌رسان به صورت كامل ارائه دهد.
این كسب و كارها در چه زمینه‌ای است؟
وقتی صحبت از كسب و كار به میان می‌آید، چند مساله و نیاز مطرح می‌شود؛ از ارتباط بین مشتری و فروشنده گرفته تا ابزارهای كسب و كاری مثل ابزارهای فروشگاه‌سازها، دسته‌بندی و عرضه محتوا، روش‌های متنوع پرداخت مثل داخلی، بین‌المللی، درون‌برنامه‌ای، پول مجازی و انواع پلتفرم‌هایی كه یك كسب و كار نوپا به آن نیاز دارد. هر كسب و كار یك ایده است كه توسط مجموعه‌ای از زیرساخت‌ها راه‌اندازی می‌شود. ما این مجموعه را كنار هم آوردیم و پیاده‌سازی كردیم و از ایده‌ها حمایت می‌كنیم. به عنوان مثال استارت‌آپی در حوزه ارائه خدمات به مشتری كار می‌كند، ایده‌اش هم این است كه فضایی را ایجاد كند كه مردم به او سفارش دهند، آنها این فرآیند را در بستر گپ انجام می‌دهند و این باعث می‌شود تا آنها با هزینه كمتر و سرعت بیشتر كسب و كارشان را راه بیندازند.
برنامه‌ها و بخش‌های موجود در گپ چطور؟ چه محتوایی دارند؟
در گپ مجموعه موارد مختلفی وجود دارد، كانال‌ها، بلاگ‌های تجاری، فروشگاه و موارد گوناگون دیگری كه برای آشنا كردن مردم با آن، بهترین و پرمخاطب‌ترین‌هایش را هر روز در بخشی با عنوان دنیای گپ معرفی می‌كنیم.
به صورت كلی در یك سال گذشته كه این خدمات را به كسب و كارها اختصاص دادیم، با توجه به آن كه تبلیغات چندان گسترده‌ای هم در این حوزه نداشتیم، اما تا الان بیش از ده هزار ربات تجاری و خدماتی در قالب استارت‌آپ‌های مختلف روی گپ راه‌اندازی شده و می‌توان گفت، به لحاظ ایجاد اشتغال در كشور یك ركورد محسوب می‌شود. ما حدود 1800 فروشگاه اینترنتی در بستر گپ داریم همچنین در زمینه خدماتی هم
كسب و كارهای زیادی راه افتادند كه در حال فعالیت هستند. ما هم سعی می‌كنیم از آنها با برگزاری جریانی مثل گذاشتن مسابقات دوره‌ای و قدردانی از سرویس‌ها و.. حمایت كنیم. در حوزه بین‌المللی هم در تلاش هستیم تا به تجاری‌سازی كسب و كارهایی كه زمینه آن را دارند تا محصولات و خدماتشان را در خارج از كشور ارائه دهند، كمك كنیم. اتفاقی كه باعث شكل‌گیری مدرسه كسب و كار گپ شده است.
این مدرسه چه می‌كند؟
هدف مدرسه این است كه الگوهای مختلفی از روش‌های پول درآوردن، كسب و كار و ایجاد شغل كامل در بستر گپ را به افراد توضیح دهد و آن را در بخش‌های گوناگون از كسب و كارهای داخلی تا آنهایی كه هدف بین‌المللی دارند، پیش ببرد. برگزاری دوره مجازی و كارگاه‌های حضوری راه‌هایی هستند كه تیم گپ در آن به صورت رایگان به علاقه‌مندان كلیات را توضیح دادند. در ادامه كسانی كه كسب و كارشان را در گپ شروع می‌كنند، اگر با كیفیت و موفقیت همراه باشند، بسته‌های كمكی پنج تا 50 میلیون تومانی اختصاص می‌دهد تا به تجاری‌سازی آنها كمك كند.
حضور در اپ‌استور چطور؟ با توجه به مشكلات و تحریم‌های پیش آمده بازهم كاربران این گوشی‌ها می‌توانند از گپ استفاده كنند؟
در حال حاضر كه خیلی از اپ‌ها در این بازار نیستند و ما هم یك نسخه بین‌المللی از گپ داریم كه با عنوان دیگری عرضه می‌شود و به‌زودی برای ایرانی‌ها هم در دسترس قرار می‌گیرد. با برگشت این اپ می‌توان گفت اولین نرم‌افزار رسمی كه در اپ‌استور ارائه می‌شود خواهد بود. اما كاربرانی كه آی‌او‌اس دارند یا حتی به طور كل گوشی‌هایی دارند كه سیستم عامل ندارند، می‌توانند از نسخه تحت وب گپ كه برای تلفن‌های ایرانی بهینه‌شده استفاده كنند.
اما این كه یك پیام‌رسان به سمت فضای كسب و كار برود و تمركزش را روی توسعه آن بگذارد، روی عنوان پیام‌رسان بودن آن تأثیر نمی‌گذارد؟ آن را از این موضوع دور نمی‌كند؟
پیاده‌سازی بسترهای كسب و كاری و پیاده‌سازی خود پیام‌رسان به صورت همزمان توان و انرژی زیادی را از ما می‌گیرد. با این حال ما اعتقاد داریم كشور ما بیشتر از آن كه به یك پیام‌رسان خیلی پرامكانات نیاز داشته باشد به زیرساخت كسب و كار قدرتمند نیازمند است به همین دلیل سعی ما این است تا توازنی را بین امكانات این دو حوزه ایجاد كنیم و تنها به دنبال پیام‌رسان بودن صرف نیستیم.
زمانی اخباری مبنی بر اختصاص بودجه برای پیام‌رسا‌ن‌های داخلی منتشر شد، این موضوع عملی شد؟
دولت كه هیچ بودجه‌ای برای توسعه پیام‌رسا‌ن‌ها اختصاص نداده بود، فقط به یكسری از پیام‌رسا‌ن‌هایی كه می‌خواستند از محل وام وجوه اداره شوند، وام اعطا كرد، وامی كه هر شركت نرم‌افزاری می‌تواند بگیرد و اتفاق خاصی نیست. با این حال ما كه بخش خصوصی هستیم و به طور كل كمك دولتی نداریم و از سایر محصولات شركتمان (توسعه سامان) كه از سال 80 فعالیتش را شروع كرد، مثل بازی‌های اینترنتی یا خدماتی كه در حوزه ثبت دامنه و... ارائه می‌دهیم، كسب درآمد می‌كنیم.
ماجرای امنیت به خصوص درباره اطلاعات كاربران در پیام‌رسا‌ن‌های داخلی و خود «گپ» به چه شكل است؟مثلأ امكان چك كردن اطلاعات اشخاص توسط نهادهای نظارتی مختلف وجود دارد؟
بحث امنیت كاربران در فضای مجازی و پلتفرم‌ها از آن مواردی است كه بخش زیادی از آن ساخته و پرداخته كانال‌ها و افرادی است كه صرفا با تخریب این موضوع به آن می‌پردازند، وگرنه همه ابزارها از پیامك گرفته تا برنامه‌های مختلف تحت پوشش قوانینی با نام بازرسی قانونی قرار دارد یعنی زمانی كه جرمی واقع شود، به دستور قاضی ممكن است لازم باشد تا یكسری از اطلاعات مجازی و...
آن مجرم بررسی شود. اتفاقی كه تنها در همین حد است و در همه دنیا و پلتفرم‌هایی كه استفاده می‌كنید. خود این ماجرا امنیت را به وجود می‌آورد چون در غیر این صورت شبكه‌های تاریكی به وجود می‌آید كه افراد در آن به راحتی می‌توانند مرتكب جرم شوند. ما از دانش متخصصان مختلفی برای امنیت هرچه بیشتر داده‌ها استفاده كردیم. این حفاظت هم در مقابل هكرها و سارقان است و هم در مقابل درخواست‌های غیرقانونی كه از نهادی به سمتمان بیاید. در این زمینه ما با توجه به حكم رهبری که در سال گذشته دادند كه ورود غیرقانونی به حریم خصوصی حرام شرعی است، دستمان باز است و می‌توانیم جلوی این درخواست‌ها را با توجه به همكاری وزارت ارتباطات بگیریم. مثل زمانی كه از طرف نهاد خاصی از ما چنین تقاضایی شد و آن را رد كردیم.
تعدد پیام‌رسا‌ن‌ها هم از آن مواردی است كه باعث شده تا هر كدام از پیام‌رسا‌ن‌ها به صورت پراكنده كاربران خود را داشته باشند، در این شرایط چرا چند مجموعه باهم ادغام نمی‌شوند تا یك پیام‌رسان اصلی و قدرتمند داشته باشیم؟
در این باره چند نكته وجود دارد، یكی آن كه اگر امكان ادغام وجود داشته باشد؛ فضای رقابتی كه باعث رشد خیلی از پیام‌رسا‌ن‌های ایرانی شده، از بین می‌رود، همچنین نكته مهم‌تر این است هر كدام از این پیام‌رسا‌ن‌ها با رویكردی وارد بازار شدند و به دلیل تفاوت زیرساخت‌هایی كه وجود دارد، بحث یكی‌شدن را ناممكن می‌كنند. علاوه بر اینها برخی از مجموعه‌ها مالكان دولتی دارند و ادغام‌شان با بخش خصوصی از نظر حقوقی سخت است. با تمام اینها از نظر فنی هم با توجه به این كه هر كدام از این پیام‌رسا‌ن‌ها همان‌طور كه در دنیا هم می‌بینید دارای معماری خاصی هستند، ادغام‌شان چندان انجام‌شدنی نیست. از همه اینها مهم‌تر هم بحث امنیت ملی است كه طبق آن چندان درست نیست كه تمام ارتباطات یك كشور به یك شركت وابسته باشد چون هر لحظه مشكلی پیش بیاید و خدمات آن شركت قطع شود، انگار كل كشور تحت‌الشعاع آن قرار می‌گیرد، به همین دلیل است كه در كشورهای اروپایی هم حدود پنج تا هفت شركت را به صورت موازی حفظ می‌كنند و سعی‌شان این است تا مردم از همه آنها به صورت تركیبی استفاده كنند، اتفاقی كه نتیجه‌اش عدم وابستگی به یك زیرساخت خاص است.
با این حال وقتی من نوعی به عنوان یك كاربر نگاه می‌كنم، این كه چندین پیام‌رسان را با هم داشته باشیم چندان جالب نیست و گاهی حتی آزاردهنده است...
این اتفاق در همه جا مرسوم است كه از حداقل دو پیام‌رسان همزمان استفاده شود، در ثانی هر كس با گروهی كه بیشتر مرتبط است، می‌تواند تصمیم بگیرد كه كجا باشد. این حالتی كه در ایران مدتی به واسطه محدودیت بقیه پیام‌رسا‌ن‌ها توسط دولت در سال 92 شكل گرفت، از نظر استراتژیك هم درست نبود، این كه همه به سمت فضای تلگرام سوق داده شدند و بعد بقیه اتفاقات و ضررها پیش آمد. به همین دلیل وابستگی به یك زیرساخت امر خطرناكی است.
دو سه پیام‌رسان فعال، باهم شاید به سختی قابل تحمل باشد، اما الان خیلی بیشتر از این تعداد را داریم...
مركز ملی در نامه رسمی كه مدتی قبل به سازمان‌ها زد، پیام‌رسان سروش و گپ را به عنوان گزینه‌های نهایی این مركز و پیام‌رسا‌ن‌های ملی ایران معرفی و به سازمان‌ها هم توصیه كرد كه بیشتر خدماتشان را بر این دو متمركز كنند.
فكر می‌كنید اگر تلگرام فیلتر نمی‌شد، بازهم این استقبال نسبى از پیامرسانهاى داخلى اتفاق می‌افتاد؟
اگر تلگرام فیلتر نمی‌شد شاید پیام‌رسا‌ن‌ها شرایط بهتری از الان داشتند چون تلگرام به دلیل جرایمی از سوی حاكمیت فیلتر شد اما این فیلتر شدن به پای پیام‌رسا‌ن‌های داخلی نوشته و بعد حس روانی منفی در جامعه ایجاد شد. پیام‌رسا‌ن‌های داخلی در هر كشوری می‌توانند امكاناتی مثل پرداخت‌های الكترونیك و... را ارائه دهند كه در پیام‌رسا‌ن‌های بین المللی امكان پذیر نیست به همین دلیل چه در حضور تلگرام و چه بدون آن، می‌توانند جای خودشان را باز كنند. این موضوع جزو ضرورت هاست و حتی اتحادیه اروپا با وجود آن كه با آمریكا مشكل ندارند به دلایل اقتصادی و امنیتی به شدت در حال رفتن به سمت پیام‌رسا‌ن‌های بومی هستند. بیانیه‌هایی كه اتحادیه اروپا در این زمینه منتشر كرده هم نشان از اهمیت توجه به پیام‌رسا‌ن‌های بومی دارد.
با این حال میزان مخاطبان پیامرسانهاى داخلى هنوز چندان چنگى به دل نمی‌زند، مثلا براى گپ سه میلیون مخاطب كم نیست؟
با نگاهی به رشد پیام‌رسا‌ن‌ها و نرم‌افزارهای مختلف در دنیا، متوجه می‌شوید كه اكثر آنها در سال اول‌شان توانستند كمتر از یك‌میلیون كاربر جذب كنند در صورتی كه چند پیام‌رسان داخلی توانستند در سال اول تعداد قابل توجهی كه گاهی به بیش از دو میلیون می‌رسد، جذب كنند. امروز ما پیام‌رسا‌ن‌های داخلی و تازه‌نفس را با تلگرامی كه بیشتر از پنچ سال فعال است مقایسه می‌كنیم و بعد می‌گوییم این چه وضعی است، در صورتی كه اگر به سال اولی که تلگرام در ایران فعال شده نگاه كنیم متوجه می‌شویم كه تلگرام هم در سال اول بیشتر از این مخاطب نداشته، تازه زمانی كه تلگرام كارش را شروع كرد، بنا به توافقاتی تمام پیام‌رسا‌ن‌های دیگر توسط دولت فیلتر و یا محدود شدند به همین دلیل ایران در آن زمان امتیاز بزرگی را به تلگرام داد. حال امروز علاوه بر تلگرام، شبكه‌های دیگری وجود دارد كه در كنار پیام‌رسا‌ن‌های داخلی فعال هستند. این باعث می‌شود به طور مثال اگر ده میلیون كاربر قرار بوده جذب شود بین این تعداد پیام‌رسان تقسیم شده و به همین دلیل با برآورد كلی می‌توان گفت كه سیر صعودی را درحوزه جذب مخاطب داشته‌اند.
اتفاق تازه‌ای در «گپ» خواهیم داشت؟
ما در حال تلاش هستیم تا با رویكردی كه داریم، در سال جدید هم مخاطبان گپ را افزایش دهیم و هم دامنه خدمات توسعه داده شود تا با قدرت بیشتری این مسیر را ادامه دهیم.
