عباسعلی كدخدایی از ایرادات شورای نگهبان به اصلاحات قانون استانی شدن انتخابات می گوید
عدالت انتخاباتی تحدید می شود؟
سخنگوی شورای نگهبان دیروز نظر شورای نگهبان درباره مصوبه اصلاح موادی از قانون انتخابات را اعلام كرد. این مصوبه مواد زیادی را دربرمیگیرد، اما آنچه بیشتر مورد توجه رسانهها و محافل سیاسی قرار گرفت بحث استانی شدن انتخابات و همچنین محدودیت دورههای نمایندگی به سه دوره متوالی بود كه به گفته عباسعلی كدخدایی، هر دو آنها مورد ایراد شورای نگهبان واقع شده است. آنطور كه محمدجواد كولیوند، رئیس كمیسیون شوراهای مجلس پیش از این اعلام كرده بود با توجه به شروع برنامه زمانبندی انتخابات یازدهمین دوره مجلس، این مصوبه به انتخابات اسفند امسال نمیرسد.کدخدایی هم در نشست خبری دیروز با توجه به فرصت محدود برای رسیدن این مصوبه به انتخابات اسفندماه گفت:قاونی شدن این مصوبه منوط به این است که نمایندگان در فرصت باقیمانده بتوانند اصلاحات را انجام دهند و تشریفات قانونی آن طی شود.
سخنگوی شورای نگهبان با اشاره به ایرادات این شورا به طرح استانی شدن انتخابات گفت: عدالت انتخاباتی با طرح استانیشدن انتخابات تامین نشده است.
به گزارش ایرنا، عباسعلی كدخدایی در نشست خبری كه به صورت زنده از تلویزیون پخش میشد نظر نهایی شورای نگهبان درباره اصلاح قانون انتخابات را اعلام كرد و گفت: این مصوبه مجلس دارای بیش از ده مورد ابهام، چهار مورد ایراد خلاف شرع و تعدادی ایراد خلاف قانون است. سخنگوی شورای نگهبان گفت: طرح اصلاح قانون انتخابات مجلس طبق روال همیشگی در جلسات فوقالعاده شورای نگهبان بررسی شد كه بر این اساس موارد متعددی محل ابهام واقع شد به دلیل اینكه متن مصوب بهخوبی گویا نیست.
وی اظهار كرد: شورای نگهبان با استانی شدن انتخابات مشكلی ندارد، اما این طرح ناقض حقوق نامزدها و مردم بوده و كاهش مشاركت مردم در انتخابات را بهدنبال دارد.
سخنگوی شورای نگهبان گفت: در این طرح، حقوق نامزدها نیز به خوبی رعایت نشده و تفكیكی نیز بین حوزههای اصلی و فرعی شده كه این هم محل ایراد است.
كدخدایی ادامه داد: بحث عدالت انتخاباتی كه در سیاستهای كلی ابلاغی از سوی رهبر معظم انقلاب است، با این طرح تامین و رعایت نشده است، دوستان ما در مجلس باید به این موضوع دقت كنند. سخنگوی شورای نگهبان ایراد دیگر این مصوبه را مربوط به اقلیتهای دینی دانست و گفت: درخصوص اقلیتهای دینی در كشور ابهامی وجود داشت و در جایی به این اشاره شده كه از طریق و روشی كه برای ثبتنام به صورت انفرادی یا گروهی است تبعیت میكنند و بعد در ماده قانونی آنها را مستثنا كرده كه به نظر ما این اشكالی را در این ماده به وجود آورده است و ابهامی وجود داشت كه میتواند ناقض حقوق اقلیتهای دینی باشد كه این ماده نیز باید اصلاح شود.
مغایرت محدودیت دورههای نمایندگی با قانون اساسی
سخنگوی شورای نگهبان همچنین با بیان اینكه تبصره محدودیت دورههای نمایندگی در طرح اصلاح قانون انتخابات، مغایر با قانون اساسی است افزود: وقتی در قانون اساسی كشور محدودیتی برای دورههای متعدد نمایندگی وجود ندارد، قانون عادی نمیتواند فراتر از قانون اساسی اقدام و آزادیها را محدود كند.
وی در پاسخ به سؤال خبرنگاری كه پرسید اگر زمانبندی طبق برنامه جلو برود و مجلس هم ایرادات را رفع كند در نهایت طرح اصلاح قانون انتخابات، به انتخابات بعدی خواهد رسید، گفت: اصلاحات قانون انتخابات مجلس باید تشریفات خاص خود را طی كند، اگر زمانبندی اجرای انتخابات و آغاز استعفاها را ملاك قرار دهید؛ تا اواسط خرداد فرصت باقی است، بنابراین شرایط باید به شكلی باشد تا احكام قانون جدید بر افرادی كه میخواهند وارد گردونه انتخابات شوند نیز حاكم باشد، لذا اگر این طرح پس از زمان بندی مقرر انتخابات قانونی شود،
لازم الاجرا نخواهد بود. وی گفت: قانونی شدن این طرح منوط به فعالیت نمایندگان مجلس است، اگر بتوانند در این فرصت باقیمانده اصلاحات را انجام دهند با طی تشریفات قانونی لازم الاجرا خواهد بود. سخنگوی شورای نگهبان اضافه كرد: البته اگر این اصلاحیه لازم الاجرا نشود قانون فعلی حاكم خواهد بود البته انتظار داشتیم كه مجلس در طول سالهای گذشته این تلاش را داشته باشد كه بتواند قانون انتخابات را در فرصت لازم اصلاح كند تا ابلاغ و لازم الاجرا شود كه این كار انجام نشد. لیكن آنچه اكنون لازمالاجرا بوده قانون فعلی است و با قانون فعلی هم با متخلفان انتخاباتی برخورد خواهد شد.
بررسی ایرادات مطرح شده در كمیسیون
علیرضا سلیمی
نماینده محلات در مجلس
شورای نگهبان با نفس استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی مخالفتی ندارد، اما ایراداتی را نسبت به آن مطرح كرده است، بنابراین در صورتی كه ایرادات عنوان شده بسرعت در جلسهای در كمیسیون شوراها و با حضور نماینده شورای نگهبان بررسی شده سپس در صحن رایگیری شده و اصلاحات مدنظر شورای نگهبان اعمال شود میتوان امیدوار بود كه در این دوره از انتخابات شاهد اجرایی شدن آن باشیم. البته با توجه به شرایط موجود بعید میدانم كه به این دوره از انتخابات برسد.
در عین حال معتقدم مصوبه مجلس در خصوص استانی شدن انتخابات نقایص بسیاری دارد كه اجرای آن را با سبك و سیاق نوشتهشده در متن طرح بسیار مشكل میكند، یكی از مهمترین اشكالات استانی شدن انتخابات مجلس مربوط به حوزههای تكنمایندهای است؛ چرا كه در این حوزهها تناسبی بودن انتخابات معنا نخواهد داشت و این اشكال جدی است. مشكل دیگر این است كه شاید یك نامزد مایل نباشد ذیل لیست احزاب، گروهها و جریانات قرار بگیرد و به معنای واقعی كلمه مستقل باشد. یكی دیگر از اشكالات استانی شدن انتخابات آن است كه وقتی فردی براساس فهرست حزبی و جریانی و سیاسی وارد مجلس شود در واقع وكیلالدوله است و جرات و شهامت اظهارنظر را ندارد و شاید حق را تشخیص دهد، اما حریت لازم را برای بیان آن ندارد؛ چرا كه این افراد با كارت دیگران وارد مجلس میشوند. بنابراین با توجه به این مشكلات همچنین ایراداتی كه شورای نگهبان به آن وارد كرده است پیشبینی میكنم كه این موضوع به انتخابات اسفندماه نخواهد رسید.
مجلس ایرادات شورای نگهبان را در نظر میگیرد
محمدرضا منصوری
نماینده مردم ساوه در مجلس
در صورتی كه طرح استانی شدن انتخابات با شكل فعلی آن اجرایی شود ممكن است بین اقوام مختلف در شهرستانها اختلافاتی ایجاد شود و به این ترتیب شاهد كاهش مشاركت مردم در انتخابات باشیم، بنابراین باید جوانب موضوع در نظر گرفته شود.
این شیوه برگزاری انتخابات باعث میشود شهرهای كوچك و روستاها به دلیل جمعیت كمتر نتوانند تأثیری در انتخابات نامزد مورد نظر خود داشته باشند. همچنین استانی شدن انتخابات باعث حذف تصمیم و اراده مردم شهرهای كوچك و مناطق حاشیهای كشور از اثرگذاری در سیاستهای كشوری و نا امیدی مردم از جمهوریت نظام میشود. در ضمن با استانی شدن انتخابات مجلس، شهرهای كوچك به حاشیه رانده و به فراموشی سپرده میشوند. استانی شدن انتخابات مجلس باعث افزایش هزینههای انتخاباتی میشود و افزایش هزینه در این نوع انتخابات باعث ایجاد فساد مالی شده و موجب میشود وابستگان به قدرت و ثروت به مجلس راه پیدا كنند. حال كه شورای نگهبان ایراداتی را به این طرح وارد كرده است بعید میدانم در این دوره از انتخابات شاهد اجرایی شدن آن باشیم، چرا كه با در نظر گرفتن شرایطی از جمله حداكثر زمان برای استعفاها كه 16 خرداد تعیین شده است، این طرح با شرایط فعلیاش به این دوره از انتخابات نخواهد رسید. همچنین معتقدم با توجه به اینكه براساس سخنان آقای كدخدایی، شورای نگهبان محدودیت سه دوره نمایندگی را برخلاف قانون اساسی عنوان كرده است مجلس نیز از این موضوع صرف نظر كند مگر اینكه بخواهد اصراری برای اجرایی شدن آن داشته باشد كه در آن صورت برای تصمیمگیری نهایی به مجمع تشخیص مصلحت واگذار میشود. به اعتقاد من نیز ایجاد این محدودیت مناسب است و موجب میشود فرصتهایی نیز برای جوانان و دیگرانی كه دارای دیدگاههای مناسب تری برای نمایندگی هستند فراهم شود، اما در هر حال اگر شورای نگهبان آن را برخلاف قانون اساسی میداند باید از این موضوع صرفنظر كنیم.
مصیبت تمامعیار
استانی شدن انتخابات
جلیل رحیمیجهانآبادی
عضو كمیسیون حقوقی و قضایی مجلس
مصوبه استانی شدن انتخابات با وجود اینكه حاوی نكات مثبتی است و بحث ورود احزاب و ارتقای جایگاه نمایندگی به مسائل كلان كشور در این مصوبه مجلس وجود دارد اما در عین حال ایرادات اساسی به آن وارد است. اول اینكه هزینههای هنگفتی را به نامزدهای انتخابات مجلس تحمیل خواهد كرد و باعث میشود نامزدها برای تامین این هزینهها به كانونهای ثروت متكی شوند. استفاده از این پولها هم معمولا در انتخابات و بعد از آن دردسرساز میشود. از سویی دیگر تناسبهای قومی، مذهبی و اقلیتی در استانهای مختلف نادیده گرفته میشود. همچنین در صورت اجرایی شدن این مصوبه، بسیاری از شهرستانهای كوچك كه رای خود را در روند انتخابات اثرگذار نبینند به پای صندوق رای نخواهند رفت و این مساله به مشروعیت نظام ضربه خواهد زد. نكته دیگر این كه احزاب امروزی، قدرتمند، شناسنامهدار و دارای جایگاه بین مردم نیستند. اگر انتخابات استانی شود این احزاب به عنوان واسطه مردم و نامزدها به ایفای نقش میپردازند و این در حالی است كه اینگونه نقشآفرینی احزاب در انتخابات مشكلات عدیدهای را ایجاد خواهد كرد. چون فیلتر جدیدی ایجاد خواهد شد كه انتخاب مردم را محدود میكند. همچنین ابهامات زیادی درباره محدودیت سه دوره نمایندگی وجود دارد و این مساله چون سابقهای در قانون اساسی ندارد مخالف و مغایر با آن است. بنابراین تصور میكنم این مصوبه مجلس با این همه مشكلات و ایرادات قانونی و احتمال تنشهای قومیتی و مذهبی، ضربه زدن به مشروعیت نظام نزد مردم،كاهش میزان مشاركت شهرهای كوچك و از بین بردن اثرگذاری آنها، ایجاد فاصله میان نمایندگان و مردم و .... در صورت اجرایی شدن كشور را با معضلات متعددی مواجه خواهد كرد. اكنون كه شورای نگهبان به این مصوبه ایراد گرفته، لازم است مجلس شورای اسلامی با تامل و دقت بیشتر این مصوبه را مورد بررسی مجدد قرار دهد و حتی آن را با لایحه انتخابات دولت ادغام كند و در نهایت قانونی نوشته شود كه تنشها و چالشها را رفع كند.
تفكر ملی باید دغدغه نمایندگان باشد
محمدجواد جمالی
عضو كمیسیون امنیت ملی مجلس
برابر با تجربه این سالها میتوان گفت نمایندگانی كه چند دوره در انتخابات از یك حوزه شركت میكنند و موفق به كسب كرسی نمایندگی میشوند طی چند سال سیطرهای بر شهرستان پیدا میكنند. این روند باعث میشود كه حتی انتخابات تمامی روسای ادارات و مقدرات شهرستان هم با نظر آنها باشد و دیگران قدرت رقابت با آنها را پیدا نمیكنند. در چنین شرایطی طبعا دموكراسی واقعی اتفاق نمیافتد. بنابراین موافق این هستم كه نماینده بعد از سه دوره حضور در انتخابات و كسب مجوز ورود به مجلس برای دور چهارم در انتخابات شركت نكند و برای دوره بعدی منعی برای شركت نداشته باشد و به اعتقاد من خوب است كه این اتفاق به نحوی عملیاتی شود. همچنین معتقد نیستم كه با استانی شدن انتخابات همه مشكلات حل خواهد شد اما در حال حاضر متاسفانه نمایندگان در شرایط كنونی درگیر بسیاری از امور جزئی و حتی بعضا درخواستهای غیرقانونی هستند و حتی به خاطر كسانی كه به آنها رای دادند، این درخواستهای غیر قانونی را به قوه مجریه منتقل میكنند. از این رو در چنین شرایطی نماینده از دیدگاه و تفكر ملی دور میشود. شاید استانی شدن، گامی برای اصلاح این روند باشد. این نكته را هم باید یادآور شد كه بهطور معمول لوایح و پیشنهادهایی از این دست، چند ماه به آخر فعالیت مجلس ارائه میشود و در این مدت، زمان كافی برای جرح و تعدیل آن نیست.
حذف موارد خلاف قانون اساسی
در طرح اصلاح قانون انتخابات
محمدعلی پورمختار/ نماینده بهار و كبودرآهنگ
با توجه به اعلام نظر شورای نگهبان درباره وجود ابهامات و ایرادات قانونی و شرعی به برخی از موارد اصلاح قانون انتخابات مجلس و استانی شدن، قطعا مجلس به آنها رسیدگی كرده و آنها را رفع خواهد كرد. البته در مورد محدودیت سه دوره نمایندگی كه شورای نگهبان آن را برخلاف قانون اساسی عنوان كرده است طبیعتا مجلس باید این موضوع را اصلاح و به تعبیری حذف كند، چرا كه صراحتا برخلاف قانون اساسی و محدودكننده حقوق انتخاب شوندگان اعلام شده است. بهرغم اینكه ایدههای مختلفی در مجلس در این باره مطرح بود، اما باید حذف شود. در ضمن برخلاف نظر شورای نگهبان مبنی بر اینكه طرح استانی شدن انتخابات موجب كاهش مشاركت مردمی و نادیده گرفتن حقوق نامزدهای انتخابات میشود معتقدم میزان مشاركت مردم كاهش نخواهد یافت، بلكه با حضور تشكیلات مختلف از جمله ائتلافها و احزاب نقش آنها قویتر شده و موجب فعالتر شدنشان در انتخابات میشود و به این ترتیب طرفداران آنها نیز فعال خواهند بود.