اگر گذرتان به جنوب كشورمان بیفتد، در شهرستان پارسیان امروزی كه هنوز خیلی‌ها آن را با نام قدیمش یعنی گاوبندی می‌شناسند؛ جایی حوالی فومستان و عمانی، به روستای میلكی می‌رسید؛ روستایی با جمعیتی حدود هزار نفر و 220 خانوار. یك اعتقاد سفت و سخت همیشه همراه اهالی این روستا بوده، از گذشته تا امروز، این‌كه آنها زمین را از نیاكان خودشان به ارث نبرده‌اند تا به دلخواه در آن دخل و تصرف كنند، بلكه این خاك، امانتی ارزشمند است كه از نسل گذشته به آنها سپرده شده و آنها هم مسؤولند تا این امانت را صحیح و سالم به نسل بعد برسانند. این را احمد مباركی به ما می‌گوید؛ یكی از اهالی همین روستا كه معتقد است میلكی می‌تواند یك الگو برای بقیه روستاها باشد.
چرایش را كه می‌پرسیم، مباركی می‌گوید: در روستای ما بحث رسیدگی به آسیب‌های اجتماعی همیشه یك اولویت بوده و به همین دلیل مدت‌هاست ما به آموزش مهارت‌های زندگی در سطح مهدكودك و دبستان پرداخته‌ایم. همین‌طور با فرهنگ‌سازی‌هایی كه انجام شده سطح سواد در روستا بالاست، از ترك تحصیل و بازمانده از تحصیل در روستای ما خبری نیست و همه تلاش اهالی این است كه در نسل‌های جوان‌تر روستا هیچ كسی از نعمت تحصیل محروم نماند.
 روستای بدون دود

اما گلِ سرسبد فعالیت‌های اجتماعی این روستا كه باعث شده خیلی‌ها میلكی را با یك صفت جدید بشناسند، پایبندی به شعار نه به دخانیات در این روستاست؛ شعاری به‌ظاهر ساده كه برای تحققش اهالی باید همتی بزرگ داشته باشند؛ همتی كه مردم این روستا داشته‌اند. مباركی در توضیح بیشتر به جام‌جم می‌گوید: خیلی‌ها به روستای ما می‌گویند روستای بدون دود چون ما اینجا اصلا حتی یك سیگاری هم نداریم یا این‌كه كسی نیست كه اینجا قلیان مصرف كند، اعتیاد هم اینجا معنایی ندارد و از كل جمعیت روستا تنها سه نفر معتاد داریم كه آنها هم سن و سالی ازشان گذشته و از نسل قدیم هستند و به تریاك اعتیاد دارند.

عضو شورای روستای میلكی ادامه می‌دهد: در روستای ما اصلا تنباكو كشت نمی‌شود با این‌كه بازار خوبی هم برای فروش آن در منطقه دارد، اما از ده سال پیش با تصمیمی كه مردم روستا گرفتند حتی كشت تنباكو هم متوقف شد و كلا مردم ما اعتقادی به درآمدزایی از طریق تولید یا فروش محصولات دخانی ندارند.
شاهد این ادعای مباركی، عملكرد سوپرماركت‌های روستاست؛ دو مغازه‌ای كه حتی یك نخ سیگار برای فروش ندارند. مباركی با اشاره به این موضوع می‌گوید: «یكی از این سوپرماركت‌ها در جاده اصلی قرار گرفته و رو‌به‌رویش هم باربری است و راننده‌های زیادی كه از این مسیر عبور می‌كنند حتما سری هم به این سوپرماركت می‌زنند، اغلب راننده‌ها هم سیگاری هستند، اما با وجود درخواست‌های آنها، این مغازه‌دار اصلا به خودش اجازه نمی‌دهد كه با فروش سیگار درآمدزایی كند.
 خودمان
فرهنگ‌سازی می‌كنیم

مباركی علاوه بر این‌كه از هشت سال پیش عضو شورای روستاست، یكی از افراد فعال در راه‌اندازی موسسه همیار سلامت روان مدنی در این روستا هم بوه؛ موسسه‌ای كه كارش آموزش و پیشگیری در بحث آسیب‌های اجتماعی است. مباركی می‌گوید: با این‌كه این كلاس‌ها خیلی جاها به خاطر افزایش آسیب‌های اجتماعی برگزار می‌شوند تا نسبت به روند افزایشی این قبیل مشكلات هشدار بدهند، در روستای ما مردم به خاطر این‌كه روستا همچنان از بحث آسیب‌های اجتماعی در امان و پاك بماند به فكر آموزش و فرهنگ‌سازی افتادند .
 روستای مشاركت‌محور
اگر بخواهیم به مشاركت اهالی این روستا نمره بدهیم، میلكی‌ها بالاترین نمره را به دست می‌آورند. مشاركتی كه به گفته عبدالرحمان رحمانی، امام‌جمعه میلكی، میراث گذشتگان آنهاست و نسل به نسل به ارث رسیده. امام‌جمعه میلكی با اشاره به همین موضوع به جام‌جم می‌گوید: خوشبختانه از قدیم‌الایام این حس مشاركت و همكاری بین مردم ما وجود داشته و رفته رفته تلاش كردیم تا آن را تقویت هم بكنیم، مخصوصا از وقتی كه فعالیت مان را در مساجد روستا متمركز كردیم. در روستای ما كار مساجد این نیست كه فقط به مسائل مذهبی بپردازند یا این‌كه مردم یك نمازی را به جماعت بخوانند و بروند. مساجد ما به كانون حل مسائل مختلف روستا از مسائل اجتماعی گرفته تا اقتصادی و ورزشی و آموزشی تبدیل شده‌اند.
امام‌جمعه میلكی در توضیح بیشتر می‌گوید: هر هفته سه‌شنبه‌شب‌ها یك دورهمی با محوریت رسیدگی به مسائل روستا داریم. در این دورهمی كه هیات امنای سه مسجد روستا و به نوبت اعضای شورا، دهیاری، كتابخانه و ...حضور دارند ما به مشكلاتی می‌پردازیم كه در طول هفته در روستا مطرح بوده و پیگیر هستیم تا این مسائل حل و انسجام روستا حفظ شود و خوشبختانه با مشاركت اهالی، محیطی برای زندگی به وجود آمده كه باعث شده آمار مهاجرت از روستای ما از 30 سال پیش به این طرف صفر باشد.
 دیه‌هایی كه صرف روستا شد
یوسف مدنی یكی از اهالی روستای میلكی، آزاده‌ای است كه یكی از بهترین نمونه‌های همیاری و مشاركت اجتماعی در این روستا به نامش ثبت شده است. ماجرای این اتفاق به پنج سال قبل برمی‌گردد و زمانی كه ابراهیم پسر 14 ساله او، در یك تصادف در جاده اصلی روستا جانش را از دست می‌دهد و دیه او با تصمیم پدرش صرف ساخت یك مركز مستقل برای انجام فعالیت‌های اجتماعی در روستا می‌شود. مدنی در این باره به ما می‌گوید: «مردم ما از قدیم در همه امور با هم مشاركت داشتند مثلا اگر كسی می‌خواست خانه‌ای بسازد همه اهالی محل جمع می‌شدند، كمك می‌كردند تا این خانه ساخته شود. چراغ این همكاری همان‌طور روشن ماند و نسل به نسل ادامه پیدا كرد تا به ما رسید. ما هم تصمیم گرفتیم ساختمانی را در روستا بسازیم كه ماندگار باشد و یك كار عام‌المنفعه بكنیم.»
نكته جالب اینجاست كه مدنی در این راه تنها نبوده و بعد از او خانواده یك نوجوان دیگر هم كه جانش را در تصادف از دست داده بود، دیه فرزندشان را صرف ساخت سالن ورزشی در روستا كردند.
 هر خانه یك درخت نخل

مشاركت اهالی میلكی در اداره امور روستایشان نمونه‌های مثال زدنی زیادی دارد؛ اتفاقی كه مباركی شورای روستا درباره‌اش می‌گوید: در روستای ما چندسالی است كه طرح كاشت درخت نخل اجرا می‌شود. نخل درخت بومی منطقه ماست كه برای همه ما تقدس زیادی هم دارد، اما در سالیان گذشته به دلیل موقعیتی كه شهرستان پارسیان دارد و رواج كاشت گوجه‌فرنگی، مردم به كاشت این محصول روی آوردند، حتی خیلی‌ها درخت‌های نخل‌شان را قطع می‌كردند تا گوجه‌فرنگی بكارند چون هم از نظر اقتصادی به نفع‌شان بود، هم زودبازده بود، اما این اتفاق باعث شد كم‌كم نخل در منطقه كم شود كه اتفاق خوبی نبود. ما برای این‌كه مردم را متوجه اهمیت این درخت كنیم، طرحی را به نام «جلوی هر خانه یك درخت نخل» اجرا كردیم تا روستای ما بی‌درخت نخل نماند و خوشبختانه با همكاری مردم هم مواجه شدیم.
رحمانی امام‌جمعه روستا هم درباره ضرورت این اتفاق می‌گوید: نخل برای ما جنوبی‌ها خیلی مقدس است؛ درختی است كه از همه چیزش استفاده می‌كنیم، از محصولش، برگش و تنه‌اش. اتفاقا وقتی موضوع مطرح شد و از اهمیت درخت نخل برای مردم گفتیم، خود مردم هم استقبال كردند و پای كار آمدند.
 اینجا همه سبزاندیش‌هستند

مباركی، عضو شورای روستا برای این مشاركت مردمی مثال‌های دیگری هم دارد: ما یك كتابخانه محیط زیستی داریم كه به همت خود مردم ساخته شده و كل كتاب‌هایش با محوریت موضوعات محیط زیست است و به همین دلیل اسمش را كتابخانه سبز گذاشته‌ایم.

مباركی درباره ضرورت این آموزش‌های محیط زیستی هم می‌گوید: روستای ما تقریبا در شرق عسلویه قرار دارد و بادهایی كه از عسلویه به اینجا می‌رسد آلودگی را با خودشان به این سمت هم می‌آورند. از طرف دیگر بالای سر روستای ما چاه‌های گازی تابناك است كه این میدان گازی هم آلودگی خودش را دارد و یك جورهایی ما در آلودگی محیط زیستی محاصره شدیم. همه اینها باعث شد كه ما به فكر این باشیم كه از كودكی به بچه‌هایمان آموزش بدهیم تا به محیط زیست‌شان اهمیت بدهند. آلایندگی‌ها را بشناسند و بدانند چه خطراتی زندگی‌شان را تهدید می‌كند. هدف ما صرفا این بود كه این بی‌سوادی محیط زیستی كه در نسل‌های بزرگ‌‌تر بوده در نسل‌های كودك و نوجوان این روستا دیگر نباشد.
 یك دیوار مهربانی متفاوت

درست وسط روستای میلكی، كنار مسجدجامع و روبه‌روی كتابخانه سبز روستا، یك دیوار مهربانی متفاوت به چشم می‌خورد؛ دیواری به رنگ سبز كه به همت اهالی روستا صرفا برای كمك به پرندگان كاربرد دارد. مباركی درباره این دیوار خاص هم می‌گوید: همه جا دیوارهای مهربانی مخصوص انسان‌ها بوده اما ما تصمیم گرفتیم دیوار مهربانی‌مان یك مخاطب دیگر داشته باشد. این‌طوری شد كه برای پرنده‌ها روی این دیوار دانه و آب گذاشتیم و با این اتفاق خود اهالی هم احساس خیلی خوبی پیدا كردند.
این عضو شورای روستای میلكی ادامه می‌دهد: همین‌جا كنار همین دیوار، دوتا مخزن مخصوص نان خشك و در پلاستیكی بطری هم گذاشته‌ایم. بچه‌های روستا به صورت خودجوش در روستا می‌گردند و اگر در بطری یا نان خشكی روی زمین افتاده باشد، جمع می‌كنند و داخل این مخزن‌ها می‌ریزند. نان خشك‌ها را می‌فروشیم و هزینه دوباره به روستا برمی‌گردد و در بطری‌ها را هم به انجمن نخاعی استان هرمزگان تحویل می‌دهیم كه صرف تهیه ویلچر شود.