جام‌جم سایه‌روشن‌های روابط تجاری ایران و ژاپن را بررسی می‌كند
دلایل نزول تجارت با چشم‌بادامی‌ها
موازنه تجاری ایران با ژاپن به لطف صادرات چند میلیارد دلاری نفت خام و میعانات گازی، همواره به سود ایران بوده است؛ اما در یك سال گذشته حجم مبادلات دو طرف به شدت كاسته شده است. صادرات ایران به ژاپن با احتساب نفت معمولاً بالای سه میلیارد دلار و واردات از این كشور كمتر از یك میلیارد دلار بوده است. یك‌دهه قبل، صادرات نفت ایران به ژاپن سالانه تا ركورد 9 میلیارد دلار هم رسیده بود، اما از اواسط سال گذشته ژاپنی‌ها به تدریج واردات نفت از ایران را متوقف كردند كه این كار آنها فقط یك دلیل داشت: فشار آمریكا. در سال 2018 ایران پس از عربستان، امارات، قطر، كویت و روسیه ششمین كشور تأمین‌كننده نفت ژاپن بود.
سفر آبه به ایران برای تقویت اقتصاد ژاپن
بابك افقهی، رئیس سابق سازمان توسعه تجارت با بیان این‌كه ایران تا جایی كه می‌تواند باید ارتباط خود را با كشورهای دیگر نگه دارد به جام‌جم گفت: ارتباط ایران با كشورهای جنوب شرق آسیا از جمله ژاپن بسیار خوب بوده و این كشور یكی از شركای قدیمی كشور ما محسوب می‌شود اما تجربه نشان داده در زمان تحریم همراه آمریكا خواهد شد و از مقاصد اقتصادی خود عبور می‌كند.
وی با بیان این‌كه برخی كشورهای جنوب شرق آسیا به‌طور كامل از دستورات آمریكا پیروی می‌كنند افزود: ایران باید بسیار هوشمندانه عمل كرده و در زمین دشمن بازی نكند، به این دلیل كه آمریكا می‌خواهد ارتباط ما را با سایر كشورها قطع كند و این موضوع باید مورد توجه فعالان سیاسی و اقتصادی كشور باشد.
افقهی با اشاره به این‌كه ایران آمادگی دارد تا با كشورهای مختلف روابط اقتصادی خود را حفظ كند و گسترش دهد، تصریح كرد: پالایشگاه‌های ژاپن براساس فرمول نفت ایران ساخته شده است و در صورت تغییر این فرمول هزینه زیادی متوجه دولت این كشور خواهد شد. به نظر می‌رسد دیدار رئیس‌جمهور آمریكا با نخست‌وزیر ژاپن در مورد مشكلات اقتصادی ژاپن بوده و از آنجا كه شینزو آبه ید طولایی در بحث مذاكرات دارد ظاهراً خودش درخواست داده تا نقش میانجیگر را داشته باشد. احتمالاً یكی از مواردی كه بین روسای جمهور ایران و ژاپن مطرح خواهد شد همین موضوع است و باید دید در ادامه این بحث چه مواردی مطرح می‌شود.
وی گفت: ایران صادرات نفت به ژاپن را قطع نكرده و سفر آبه به ایران ظاهراً برای رفع مشكل و از سرگیری تجارت بین دو كشور خواهد بود. البته باید توجه داشت كشورهای زیادی هستند كه در همین شرایط تحدید حاضر به تجارت با ایران هستند و كشور ما باید در این زمینه شركای تجاری خود را بیشتر كند.
عقب‌نشینی شركت‌های ژاپنی
علاوه بر واردات نفت ژاپن از ایران كه تحت تأثیر سیاست‌های آمریكا بوده، شركت‌های ژاپنی هم كه در یكی دو دهه اخیر برای سرمایه‌گذاری به ایران آمده‌اند، به تأسی از تحریم‌های آمریكا ایران را ترك كرده‌اند.
در سال ۲۰۰۰، ژاپن به اولویت حق مذاكره برای توسعه میادین گازی آزادگان كه ۲۶ میلیون بشكه نفت در این میادین ذخیره شده بود دست پیدا كرد. انتظارات از توسعه ژاپنی این میادین بسیار بالا بود.
با این حال مخالفت آمریكا به شكست این مذاكرات منجر شد. در سال ۲۰۰۴، ژاپن درنهایت با شركت ملی نفت ایران وارد مذاكره شده و ۷۵ درصد در توسعه میادین آزادگان شراكت كرد؛ اما در سال ۲۰۰۶ ژاپن تحت فشارهای آمریكا سهم خود را تا ۱۰ درصد كاهش داد و در سال ۲۰۱۰ به طور كامل از آزادگان خارج شد.
ژاپن در روابط خود با ایران، یك واردكننده صرف است. واردات از ایران در سال ۲۰۱۷، ۴۰۰ میلیارد ین تخمین زده شده است. ۹۸ درصد این میزان را سوخت‌های معدنی نظیر نفت خام تشكیل داده است. با امضای برجام و برداشته شدن تحریم‌های اقتصادی علیه ایران، ژاپن هم شروع به برنامه‌ریزی برای توسعه تجارت با ایران كرد. با این حال با روی كار آمدن ترامپ و خروج او از توافق هسته‌ای بار دیگر شرایط مبهم شد.
نتایج تجارت در سال ۲۰۱۷ نشان می‌دهد میزان واردات نفت ژاپن از ایران 5/5 درصد از نفت مورد نیاز ژاپن را تشكیل داده است. با سخت‌تر شدن اوضاع، از اكتبر ۲۰۱۸ ژاپن واردات نفت از ایران را متوقف کرد و به‌دنبال سایر تولیدكنندگان نفت از جمله عربستان سعودی رفت.
شرط ایران برای تجارت با ژاپن
کیومرث کرمانشاهی، کارشناس بازرگانی درباره روابط ایران با کشورهای دیگر معتقد است، ایران به غیر از دو کشوری که به معنای واقعی با ما خصومت دارند یعنی آمریکا و رژیم صهیونیستی علاقه دارد با همه کشورها ارتباط داشته باشد اما در این میان برخی کشورها هستند که در بزنگاه‌ها و تحریم‌ها علیه ایران، کشور ما را رها می‌کنند و گوش به فرمان آمریکا می‌شوند.
وی با اشاره به روابط ژاپن با ایران اضافه کرد: طی سال‌های 73 تا 86 محدودیتی برای ورود پسته ایران به اروپا به دلیل این‌که اعلام شده بود در پسته ایرانی آفلاتوکسین وجود دارد اعمال شد و اتحادیه اروپا استانداردهایی را برای ورود پسته تعیین کرد که ایران توانست همه آنها را پاس کند اما استانداردهایی که ژاپن تعیین کرده بود از قوانین کل اتحادیه اروپا بیشتر بود که مشخص شد این اقدام و شایعه‌سازی توسط آمریکا برای حذف پسته ایرانی از بازارهای جهانی انجام شده است.
کرمانشاهی با تاکید بر این‌که تجارت یک راه دوطرفه است و هر دو کشور باید تمایل به این کار داشته باشند افزود: اگر بخش خصوصی کشورها پیشقدم شوند می‌توانند دولت‌ها را برای گسترش روابط متقاعد کنند و به نظر می‌رسد این موضوع بهترین راه در شرایط فعلی باشد.
معاون سابق سازمان توسعه تجارت گفت: هر سال تحریم‌های جدیدتر و جدی‌تری علیه ایران وضع می‌شود و کشورهایی که در این محدودیت همراه ایران هستند قطعاً باید در اولویت تجاری ایران باشند اما باید توجه داشت که قطع ارتباط با کشورهای دیگر از جمله اهداف دشمن است و نباید نسنجیده اقدام به این کار کرد. ایران اکنون آماده صادرات برخی محصولات کشاورزی و معدنی است و مقامات ایرانی می‌توانند در سفری که نخست‌وزیر ژاپن به ایران آمده آنها را متقاعد به تجارت بیشتر کنند.
کرمانشاهی با بیان این‌که ژاپن همیشه مجری دستورات آمریکا بوده تصریح کرد: ایران برای انجام تجارت باید با این کشور شرط بگذارد که تنها در حوزه واردات کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای حاضر به انجام این کار است و از ورود کالاهای مصرفی جلوگیری خواهد کرد. این موضوع می‌تواند منجر به تحقق شعار سال که رونق تولید است بشود.
ژاپنی‌ها خیلی محافظه‌كار هستند
مهدی شریفی‌نیك‌نفس، نایب‌رئیس كمیته مشترك بازرگانی ایران و ژاپن به تراز پایین تجارت دو كشور اشاره كرد و گفت: كشور ژاپن در زمینه فناوری، الكترونیك و دانش فنی پالایشگاهی توان زیادی دارند اما مراوده ما با این كشور علی‌رغم صادرات بالای نفت ایران به این كشور بسیار محدود و اندك است.
وی با اشاره به ظرفیت تجاری ایران و ژاپن افزود: ایران و ژاپن ظرفیت افزایش روابط تجاری را دارند اما افسوس كه این چشم‌بادامی‌ها بسیار محافظه‌كار هستند و به محض بروز تنش جزو اولین كشورهایی هستند كه ایران را ترك می‌كنند.
شریفی‌نیك‌نفس با تاكید بر این‌كه ژاپن جزو كشورهای پیشرفته محسوب می‌شود، اضافه كرد: محافظه‌كاری ژاپنی‌ها همیشه باعث شده روابط ایران و ژاپن به میزانی كه ظرفیت دارد انجام نشود و این موضوع بزرگ‌ترین معضل كشور ما برای ارتباط با این كشور محسوب می‌شود. به گفته وی، ژاپنی‌ها زمانی حاضرند با ایران فعالیت داشته باشند كه ما در شرایط بسیار عادی قرار داشته باشیم و هیچ تحریمی متوجه ایران نباشد، از این رو ایران نمی‌تواند روی این كشور به عنوان یك شریك تجاری مطمئن حساب باز كند.
نایب رئیس كمیته مشترك بازرگانی ایران و ژاپن اضافه كرد: صادرات ایران به ژاپن بسیار بیشتر از صادرات ژاپن به ایران بود و ما به عنوان عضوی از كمیته مشترك بازرگانی دو كشور خواستار افزایش ارتباط تجاری بودیم، اما ژاپن بیشتر از این‌كه منافع اقتصادی خودش را در نظر بگیرد، می‌خواهد در مسائل سیاسی با مشكلی مواجه نشود و در صورت بروز اولین مشكل جزو نخستین كشورهایی است كه صحنه كارزار را ترك می‌كند. این در حالی است كه برخی كشورها در زمان تحریم با ایران همكاری و تجارت دارند اما برخورد ژاپن این‌گونه نیست.
راهبرد ژاپن بر هماهنگی با آمریكا تعریف شده است
علیرضا كلاهی، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران گفت: ژاپنی‌ها بهترین گزینه برای سرمایه‌گذاری و پروژه‌های مشترك هستند و بهتر می‌توان به آنها تكیه كرد. آنها در تصمیم‌گیری كند و بسیار محافظه‌كار هستند، اما اگر در پروژه جلو بیایند تا آخر آن پیش می‌روند. عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران در گفت‌وگو با ایلنا درخصوص رابطه تجاری ایران و ژاپن در ۴۰ سال اخیر گفت: استراتژی ژاپن روی منافع اقتصادی و هماهنگی با آمریكا تعریف شده است و این كشور تمام سیاست‌های خارجی، نظامی و تجاری خود را با آمریكا هماهنگ می‌كند. هرچند ژاپن یك كشور قوی در حوزه اقتصادی است، اما استراتژی سیاسی خود را این‌گونه تعریف كرده است.
با وجود این در هفته‌های اخیر شاهد حضور مدیران بلندپایه چند شركت ژاپنی در ایران بودیم به طوری كه مدیر شركت كورسی كه یكی از بزرگ‌ترین شركت‌های فعال در بحث فولاد است در ایران حضور دارد.
عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران گفت: ما پس از برجام به دنبال تأسیس یك شركت مشترك در زمینه تولید كابل دریایی بودیم اما محقق نشد، در حالی كه ژاپن خیلی راحت این پروژه را با عربستان انجام داده یا در حوزه استارت‌آپ، سرمایه‌گذاری مشترك با صندوق سرمایه‌گذاری عربستان انجام داده است. اروپایی‌ها و ژاپنی‌ها شركای قابل اطمینان‌تری نسبت به سایر كشورها هستند ضمن این‌كه فناوری بهتری دارند. عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران در خصوص ظرفیت همكاری ایران با ژاپن گفت: ژاپن در بخش برق و فناوری و بیشتر حوزه‌های صنعتی دارای برند مخصوص به خود است اما مهم‌تر از آن نظام مدیریتی است. این كشور در بخش مدیریت و بهره‌وری اكنون رتبه یك دنیا را دارد. كلاهی افزود: ژاپنی‌ها بهترین گزینه برای سرمایه‌گذاری و طرح‌‌های مشترك هستند و بهتر می‌توان به آنها تكیه كرد. آنها در تصمیم‌گیری كند و بسیار محافظه‌كار هستند، اما اگر در پروژه جلو بیایند تا آخر آن پیش بروند.
دنباله‌روی ژاپن از آمریکا
روابط تجاری ایران و ژاپن در سال‌های اخیر تحت تأثیر شراكت ژاپن و آمریكا بوده است. ژاپن جزو كشورهایی است كه بیشترین تبعیت را از تحریم‌های آمریكا علیه ایران داشته است.
هرگاه آمریكا واردات نفت از ایران را تحریم كرده، ژاپن فوراً این تحریم را اجرا كرده و تا زمانی كه آمریكا معافیتی در این زمینه صادر نكرده، ژاپنی‌ها دست از پا خطا نكرده‌اند و تحریم‌های آمریكا را مو به مو اجرا كرده‌اند.
سال گذشته كه آمریكا در اردیبهشت از برجام خارج شد و اعلام كرد از شش ماه دیگر، صادرات نفت ایران را تحریم می‌كند، ژاپنی‌ها پیش‌دستی كردند و قبل از موعد اعلامی آمریكا، واردات نفت از ایران را متوقف كردند. آمریكا بزرگ‌ترین خریدار كالاهای ژاپنی در جهان است و بیش از یك‌پنجم صادرات 700 میلیارد دلاری ژاپن راهی آمریكا می‌شود. از سوی دیگر، 11 درصد واردات 670 میلیارد دلاری ژاپن را كالاهای آمریكایی تشكیل می‌دهند. همین مساله در كنار وابستگی‌های سیاسی ژاپن به آمریكا، موجب شده ژاپن از لحاظ تجاری نیز كاملاً پیرو آمریكا باشد. در تحریم‌های چند سال اخیر آمریكا علیه ایران، ژاپنی‌ها همچون یكی از ایالات آمریكا عمل كرده و فوراً مصوبات تحریمی آمریكا را به اجرا درآورده‌اند.
بابك افقهی، رئیس سابق سازمان توسعه تجارت با بیان این‌كه ایران تا جایی كه می‌تواند باید ارتباط خود را با كشورهای دیگر نگه دارد به جام‌جم گفت: ارتباط ایران با كشورهای جنوب شرق آسیا از جمله ژاپن بسیار خوب بوده و این كشور یكی از شركای قدیمی كشور ما محسوب می‌شود اما تجربه نشان داده در زمان تحریم همراه آمریكا خواهد شد و از مقاصد اقتصادی خود عبور می‌كند.
وی با بیان این‌كه برخی كشورهای جنوب شرق آسیا به‌طور كامل از دستورات آمریكا پیروی می‌كنند افزود: ایران باید بسیار هوشمندانه عمل كرده و در زمین دشمن بازی نكند، به این دلیل كه آمریكا می‌خواهد ارتباط ما را با سایر كشورها قطع كند و این موضوع باید مورد توجه فعالان سیاسی و اقتصادی كشور باشد.
افقهی با اشاره به این‌كه ایران آمادگی دارد تا با كشورهای مختلف روابط اقتصادی خود را حفظ كند و گسترش دهد، تصریح كرد: پالایشگاه‌های ژاپن براساس فرمول نفت ایران ساخته شده است و در صورت تغییر این فرمول هزینه زیادی متوجه دولت این كشور خواهد شد. به نظر می‌رسد دیدار رئیس‌جمهور آمریكا با نخست‌وزیر ژاپن در مورد مشكلات اقتصادی ژاپن بوده و از آنجا كه شینزو آبه ید طولایی در بحث مذاكرات دارد ظاهراً خودش درخواست داده تا نقش میانجیگر را داشته باشد. احتمالاً یكی از مواردی كه بین روسای جمهور ایران و ژاپن مطرح خواهد شد همین موضوع است و باید دید در ادامه این بحث چه مواردی مطرح می‌شود.
وی گفت: ایران صادرات نفت به ژاپن را قطع نكرده و سفر آبه به ایران ظاهراً برای رفع مشكل و از سرگیری تجارت بین دو كشور خواهد بود. البته باید توجه داشت كشورهای زیادی هستند كه در همین شرایط تحدید حاضر به تجارت با ایران هستند و كشور ما باید در این زمینه شركای تجاری خود را بیشتر كند.
عقب‌نشینی شركت‌های ژاپنی
علاوه بر واردات نفت ژاپن از ایران كه تحت تأثیر سیاست‌های آمریكا بوده، شركت‌های ژاپنی هم كه در یكی دو دهه اخیر برای سرمایه‌گذاری به ایران آمده‌اند، به تأسی از تحریم‌های آمریكا ایران را ترك كرده‌اند.
در سال ۲۰۰۰، ژاپن به اولویت حق مذاكره برای توسعه میادین گازی آزادگان كه ۲۶ میلیون بشكه نفت در این میادین ذخیره شده بود دست پیدا كرد. انتظارات از توسعه ژاپنی این میادین بسیار بالا بود.
با این حال مخالفت آمریكا به شكست این مذاكرات منجر شد. در سال ۲۰۰۴، ژاپن درنهایت با شركت ملی نفت ایران وارد مذاكره شده و ۷۵ درصد در توسعه میادین آزادگان شراكت كرد؛ اما در سال ۲۰۰۶ ژاپن تحت فشارهای آمریكا سهم خود را تا ۱۰ درصد كاهش داد و در سال ۲۰۱۰ به طور كامل از آزادگان خارج شد.
ژاپن در روابط خود با ایران، یك واردكننده صرف است. واردات از ایران در سال ۲۰۱۷، ۴۰۰ میلیارد ین تخمین زده شده است. ۹۸ درصد این میزان را سوخت‌های معدنی نظیر نفت خام تشكیل داده است. با امضای برجام و برداشته شدن تحریم‌های اقتصادی علیه ایران، ژاپن هم شروع به برنامه‌ریزی برای توسعه تجارت با ایران كرد. با این حال با روی كار آمدن ترامپ و خروج او از توافق هسته‌ای بار دیگر شرایط مبهم شد.
نتایج تجارت در سال ۲۰۱۷ نشان می‌دهد میزان واردات نفت ژاپن از ایران 5/5 درصد از نفت مورد نیاز ژاپن را تشكیل داده است. با سخت‌تر شدن اوضاع، از اكتبر ۲۰۱۸ ژاپن واردات نفت از ایران را متوقف کرد و به‌دنبال سایر تولیدكنندگان نفت از جمله عربستان سعودی رفت.
شرط ایران برای تجارت با ژاپن
کیومرث کرمانشاهی، کارشناس بازرگانی درباره روابط ایران با کشورهای دیگر معتقد است، ایران به غیر از دو کشوری که به معنای واقعی با ما خصومت دارند یعنی آمریکا و رژیم صهیونیستی علاقه دارد با همه کشورها ارتباط داشته باشد اما در این میان برخی کشورها هستند که در بزنگاه‌ها و تحریم‌ها علیه ایران، کشور ما را رها می‌کنند و گوش به فرمان آمریکا می‌شوند.
وی با اشاره به روابط ژاپن با ایران اضافه کرد: طی سال‌های 73 تا 86 محدودیتی برای ورود پسته ایران به اروپا به دلیل این‌که اعلام شده بود در پسته ایرانی آفلاتوکسین وجود دارد اعمال شد و اتحادیه اروپا استانداردهایی را برای ورود پسته تعیین کرد که ایران توانست همه آنها را پاس کند اما استانداردهایی که ژاپن تعیین کرده بود از قوانین کل اتحادیه اروپا بیشتر بود که مشخص شد این اقدام و شایعه‌سازی توسط آمریکا برای حذف پسته ایرانی از بازارهای جهانی انجام شده است.
کرمانشاهی با تاکید بر این‌که تجارت یک راه دوطرفه است و هر دو کشور باید تمایل به این کار داشته باشند افزود: اگر بخش خصوصی کشورها پیشقدم شوند می‌توانند دولت‌ها را برای گسترش روابط متقاعد کنند و به نظر می‌رسد این موضوع بهترین راه در شرایط فعلی باشد.
معاون سابق سازمان توسعه تجارت گفت: هر سال تحریم‌های جدیدتر و جدی‌تری علیه ایران وضع می‌شود و کشورهایی که در این محدودیت همراه ایران هستند قطعاً باید در اولویت تجاری ایران باشند اما باید توجه داشت که قطع ارتباط با کشورهای دیگر از جمله اهداف دشمن است و نباید نسنجیده اقدام به این کار کرد. ایران اکنون آماده صادرات برخی محصولات کشاورزی و معدنی است و مقامات ایرانی می‌توانند در سفری که نخست‌وزیر ژاپن به ایران آمده آنها را متقاعد به تجارت بیشتر کنند.
کرمانشاهی با بیان این‌که ژاپن همیشه مجری دستورات آمریکا بوده تصریح کرد: ایران برای انجام تجارت باید با این کشور شرط بگذارد که تنها در حوزه واردات کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای حاضر به انجام این کار است و از ورود کالاهای مصرفی جلوگیری خواهد کرد. این موضوع می‌تواند منجر به تحقق شعار سال که رونق تولید است بشود.
ژاپنی‌ها خیلی محافظه‌كار هستند
مهدی شریفی‌نیك‌نفس، نایب‌رئیس كمیته مشترك بازرگانی ایران و ژاپن به تراز پایین تجارت دو كشور اشاره كرد و گفت: كشور ژاپن در زمینه فناوری، الكترونیك و دانش فنی پالایشگاهی توان زیادی دارند اما مراوده ما با این كشور علی‌رغم صادرات بالای نفت ایران به این كشور بسیار محدود و اندك است.
وی با اشاره به ظرفیت تجاری ایران و ژاپن افزود: ایران و ژاپن ظرفیت افزایش روابط تجاری را دارند اما افسوس كه این چشم‌بادامی‌ها بسیار محافظه‌كار هستند و به محض بروز تنش جزو اولین كشورهایی هستند كه ایران را ترك می‌كنند.
شریفی‌نیك‌نفس با تاكید بر این‌كه ژاپن جزو كشورهای پیشرفته محسوب می‌شود، اضافه كرد: محافظه‌كاری ژاپنی‌ها همیشه باعث شده روابط ایران و ژاپن به میزانی كه ظرفیت دارد انجام نشود و این موضوع بزرگ‌ترین معضل كشور ما برای ارتباط با این كشور محسوب می‌شود. به گفته وی، ژاپنی‌ها زمانی حاضرند با ایران فعالیت داشته باشند كه ما در شرایط بسیار عادی قرار داشته باشیم و هیچ تحریمی متوجه ایران نباشد، از این رو ایران نمی‌تواند روی این كشور به عنوان یك شریك تجاری مطمئن حساب باز كند.
نایب رئیس كمیته مشترك بازرگانی ایران و ژاپن اضافه كرد: صادرات ایران به ژاپن بسیار بیشتر از صادرات ژاپن به ایران بود و ما به عنوان عضوی از كمیته مشترك بازرگانی دو كشور خواستار افزایش ارتباط تجاری بودیم، اما ژاپن بیشتر از این‌كه منافع اقتصادی خودش را در نظر بگیرد، می‌خواهد در مسائل سیاسی با مشكلی مواجه نشود و در صورت بروز اولین مشكل جزو نخستین كشورهایی است كه صحنه كارزار را ترك می‌كند. این در حالی است كه برخی كشورها در زمان تحریم با ایران همكاری و تجارت دارند اما برخورد ژاپن این‌گونه نیست.
راهبرد ژاپن بر هماهنگی با آمریكا تعریف شده است
علیرضا كلاهی، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران گفت: ژاپنی‌ها بهترین گزینه برای سرمایه‌گذاری و پروژه‌های مشترك هستند و بهتر می‌توان به آنها تكیه كرد. آنها در تصمیم‌گیری كند و بسیار محافظه‌كار هستند، اما اگر در پروژه جلو بیایند تا آخر آن پیش می‌روند. عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران در گفت‌وگو با ایلنا درخصوص رابطه تجاری ایران و ژاپن در ۴۰ سال اخیر گفت: استراتژی ژاپن روی منافع اقتصادی و هماهنگی با آمریكا تعریف شده است و این كشور تمام سیاست‌های خارجی، نظامی و تجاری خود را با آمریكا هماهنگ می‌كند. هرچند ژاپن یك كشور قوی در حوزه اقتصادی است، اما استراتژی سیاسی خود را این‌گونه تعریف كرده است.
با وجود این در هفته‌های اخیر شاهد حضور مدیران بلندپایه چند شركت ژاپنی در ایران بودیم به طوری كه مدیر شركت كورسی كه یكی از بزرگ‌ترین شركت‌های فعال در بحث فولاد است در ایران حضور دارد.
عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران گفت: ما پس از برجام به دنبال تأسیس یك شركت مشترك در زمینه تولید كابل دریایی بودیم اما محقق نشد، در حالی كه ژاپن خیلی راحت این پروژه را با عربستان انجام داده یا در حوزه استارت‌آپ، سرمایه‌گذاری مشترك با صندوق سرمایه‌گذاری عربستان انجام داده است. اروپایی‌ها و ژاپنی‌ها شركای قابل اطمینان‌تری نسبت به سایر كشورها هستند ضمن این‌كه فناوری بهتری دارند. عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران در خصوص ظرفیت همكاری ایران با ژاپن گفت: ژاپن در بخش برق و فناوری و بیشتر حوزه‌های صنعتی دارای برند مخصوص به خود است اما مهم‌تر از آن نظام مدیریتی است. این كشور در بخش مدیریت و بهره‌وری اكنون رتبه یك دنیا را دارد. كلاهی افزود: ژاپنی‌ها بهترین گزینه برای سرمایه‌گذاری و طرح‌‌های مشترك هستند و بهتر می‌توان به آنها تكیه كرد. آنها در تصمیم‌گیری كند و بسیار محافظه‌كار هستند، اما اگر در پروژه جلو بیایند تا آخر آن پیش بروند.
دنباله‌روی ژاپن از آمریکا
روابط تجاری ایران و ژاپن در سال‌های اخیر تحت تأثیر شراكت ژاپن و آمریكا بوده است. ژاپن جزو كشورهایی است كه بیشترین تبعیت را از تحریم‌های آمریكا علیه ایران داشته است.
هرگاه آمریكا واردات نفت از ایران را تحریم كرده، ژاپن فوراً این تحریم را اجرا كرده و تا زمانی كه آمریكا معافیتی در این زمینه صادر نكرده، ژاپنی‌ها دست از پا خطا نكرده‌اند و تحریم‌های آمریكا را مو به مو اجرا كرده‌اند.
سال گذشته كه آمریكا در اردیبهشت از برجام خارج شد و اعلام كرد از شش ماه دیگر، صادرات نفت ایران را تحریم می‌كند، ژاپنی‌ها پیش‌دستی كردند و قبل از موعد اعلامی آمریكا، واردات نفت از ایران را متوقف كردند. آمریكا بزرگ‌ترین خریدار كالاهای ژاپنی در جهان است و بیش از یك‌پنجم صادرات 700 میلیارد دلاری ژاپن راهی آمریكا می‌شود. از سوی دیگر، 11 درصد واردات 670 میلیارد دلاری ژاپن را كالاهای آمریكایی تشكیل می‌دهند. همین مساله در كنار وابستگی‌های سیاسی ژاپن به آمریكا، موجب شده ژاپن از لحاظ تجاری نیز كاملاً پیرو آمریكا باشد. در تحریم‌های چند سال اخیر آمریكا علیه ایران، ژاپنی‌ها همچون یكی از ایالات آمریكا عمل كرده و فوراً مصوبات تحریمی آمریكا را به اجرا درآورده‌اند.
