بالا و پایینهای طنز از نگاه فیض
ناصر فیض، مدیر دفتر طنز حوزه هنری را كه حتما میشناسید. استاد كه با كلیپ «باید برادرانِ زنم را عوض كنم» از یك دهه قبل تا به الان حسابی در افكار عمومی جا افتاده درباره شعر طنز، حرفهایی بر زبان رانده كه شنیدنش خالی از لطف نیست. استاد گفته: امروز وضع طنز ما خیلی هم بد نیست، در شرایطی هستیم كه معضلات مقداری زیاد شده و قطعا طنزپردازان به سوژههای بهتری دست پیدا كردهاند. كسانی كه طنز را خوب میشناسند، میدانند كه نباید توهین كنند و اصطلاحا یقه خود را به دست دیگران ندهند، باید ذوق هنری داشت. در محافلی همچون «در حلقه رندان»، این ذوق هنری به خوبی نشان داده میشود، این كه جوانان با انگیزه میآیند و سؤالاتی را مطرح میكنند یا به موضوعاتی میپردازند كه خود را زیر سؤال نبرند اتفاق خوبی است.
شاعر كتاب «املت دستهدار» این را هم اضافه كرد: امروز شما مشاهده میكنید كه زبان طنز زبانی شده است برای بیان مسائلی كه گاهی نمیتوان با زبان جدی به آنها پرداخت. به قدری ظرفیت این لحن بالاست كه یك روحانی هم از این تریبون به عنوان منبر برای وعظ استفاده میكند.
او افزود:شاید به ظاهر گفتههای او خنده بر لبهای مخاطبان بیاورد، ولی به نكاتی اشاره میكند كه نكات جدی و مورد توجه مردم و البته خواص است.
فیض با اشاره به اینكه بخشی از هدف طنز بیان دور از توهین معضلات اجتماعی است، تصریح كرد: عدهای به اسم طنز میگویند دور هم جمع شویم تا بخندیم؛ این تلف كردن وقت مردم است. آورده و آموزشی برای مخاطبان ندارد، ما باید این مسیر را تغییر دهیم و با بیان حرفهای درست و سازنده در عین خنداندن مردم اوقات پرباری را برای مخاطبان فراهم كنیم.
این طنزپرداز در ادامه گفت: ما در سینما یا رشتههای دیگر هنری شاهد هستیم كه هنرمند عامه مردم را در نظر میگیرد و توجه هنرش به سمت عامه است؛ اما این نگاه درست نیست؛ اتفاقا نباید همه مردم با یك اثر هنری ارتباط برقرار كنند.
فیض تاکید کرد: هنرمند نباید برای درك اثر سطح هنر را پایین بیاورد، بلكه باید سطح توقع مردم و سطح دانش مردم را
بالا ببرد. این ظنز پرداز درپایان، طعنه و كنایههایی هم به بعضی فیلمها زده و گفته: ما در روزگاری شاهد فیلم سینمایی «لیلی با من است» بودیم، اثری در ژانر دفاع مقدس كه همه از دیدنش لذت میبردند، هم متخصصین و خواص و هم بخشی از مردم، اما چرا باید از این اثر خوب به فیلمی برسیم در ژانر دفاع مقدس كه فروش خوبی هم دارد، اما در آن سراسر شاهد رفتارهای زننده هستیم و عملا طنز نیست. اگر اثری مخاطبش زیاد بود دلیلی بر آن نیست كه این اثر خوب است، بلكه یك اثر خوب باید قواعد و چارچوب هنری خودش را رعایت كند.