كتابی كه خبرنگار صدا و سیما درباره مذاكرات ایران و 1+ 5 نوشته گزارشی از برخی ناگفته‌های برجام است
پشت‌پرده مذاكرات در «تجربه‌ای دیگر »
در روزهای مذاكره همه ما چه اهل سیاست بودیم و نبودیم، خبرها را دنبال می‌كردیم و چه بسا تحلیل و نظر هم داشتیم اما شاید تعداد كمی از ما، آن روزها را با جزئیات و دقیق به خاطر بیاورد یا به درستی از روند مذاكرات مطلع باشد. مثل هر رویداد مهم دیگری، اتفاقات و رخدادها در پس پرده رخ داده و با وجود تعداد زیادی خبرنگار و گزارشگر، در رسانه‌های رسمی، گزارشی از این رخدادها منعكس نشده است و همیشه بخش‌ها یا دیدگاه‌های متنوعی از یك رویداد وجود دارد كه عمومی شدنش به آینده موكول می‌شود؛ به كمی بعد كه التهاب‌ها آرام گرفته باشد یا به زمانی كه اطلاعات كافی و مناسب از اصل و حاشیه رخدادها فراهم آمده باشد. درباره برجام، چنین مجموعه‌ای به همت مرتضی غرقی، خبرنگار سازمان صدا و سیما فراهم شده و در قالب یك كتاب به اطلاع عموم رسیده است. غرقی معتقد است كتاب «تجربه‌ای دیگر» بخش‌هایی از پشت پرده برجام را روایت می‌كند و البته كاملا به‌واقعیت و به تاریخ وفادار است. حالا كه مهلت 60 روزه به اروپا هم تمام شده و ایران اعلام كرده غنی‌سازی را به همان 5 درصد قبل از برجام، خواهد رساند، فرصت خوبی است كه نگاهی داشته باشیم به «تجربه‌ای دیگر» و گزارشی كه مرتضی غرقی درباره برجام نوشته است؛ درباره توافق‌نامه‌ای كه 22 ماه زمان صرفش شد و برای تمام طرفین یك‌دستاورد مهم تلقی می‌شد.
درباره مرتضی غرقی چه می‌دانیم؟
همه روزنامه‌نگاران، عكاسان و مسؤولان فرهنگی باید دست به قلم باشند و بنویسند. مرتضی غرقی بر این نكته تاكید دارد و كتاب را بهترین ابزار برای انتقال تجربیات می‌داند. نویسنده كتاب «تجربه‌ای دیگر» وقتی از ماموریت در سازمان ملل به ایران بازگشت، مذاكرات شروع شده بود و او بلافاصله مامور شد كه اخبار مذاكرات را پوشش بدهد.
غرقی می‌گوید، به واسطه حضورش در سازمان ملل به عنوان گزارشگر، در جریان هر شش قطعنامه درباره ایران بوده و از آنجا كه به یادداشت‌نویسی عادت كرده، جزئیات و تاریخ رخدادها را خوب به خاطر دارد. نتیجه یادداشت‌های شخصی این خبرنگار تا امروز سه كتاب بوده است:
«خاطرات خیابان 42» درباره پنج سال زندگی و كار حرفه‌ای در نیویورك
«از تفنگ تا قلم» دستنوشته‌هایی درباره حضور در جبهه‌های دفاع مقدس
«تجربه‌ای دیگر» درباره مذاكرات هسته‌ای ایران با 1+ 5
او بعد از هر جلسه مذاكره، اطلاعات و نظراتش را در دفترچه‌ای یادداشت می‌كرد. بعد از مذاكرات، وقتی به یك دیدگاه جامع درباره این مذاكرات دست پیدا كرد، دست به كار شد و شروع به نوشتن كرد. البته برای تكمیل كتابش با یكی دو نفر از اعضای گروه مذاكره‌كننده، مصاحبه كرد.
تجربه‌ای دیگر درباره چیست؟
این كتاب همان‌طور كه در زیر عنوانش توضیح داده شده، گزارشی از مذاكرات هسته‌ای ایران و 1+ 5 است. مرتضی غرقی اما معتقد است در بخش‌هایی از این كتاب به اتفاقات و ماجراهای پشت پرده اشاره می‌كند و توضیح می‌دهد: از طریق یكی از خبرنگاران و به نقل از یك خبرنگار آمریكایی متوجه شده بودم كه آمریكایی‌ها گفته‌اند از دكتر ظریف چیزی خواهیم خواست كه مجبور شود برای گرفتن پاسخ به ایران بازگردد. اگر این اتفاق می‌افتاد به این معنا بود كه توپ مذاكرات را به زمین ایران انداخته‌اند و اگر وزیر خارجه كشورمان به تهران باز می‌گشت و با نتیجه دلخواه غرب به مذاكره بازنمی‌گشت به این معنا بود كه ایران نتوانسته مذاكرات را پیش ببرد و شكست خورده است.
مرتضی غرقی كمی بعد متوجه شد كه وزیر خارجه قرار است به تهران بازگردد. مراتب را به اطلاع مدیرانش در صدا و سیما رساند و از آنجا موضوع به اطلاع معاونت سیاسی سازمان و مسؤولان رده‌بالای كشور رسید و در نهایت ترفند غربی‌ها بدون جواب باقی ماند، چون دكتر ظریف به كشور باز نگشت.
غرقی تعریف می‌كند: خانم موگرینی متوجه می‌شود كه آقای ظریف به كشور باز نگشته و از این موضوع تعجب می‌كند. دكتر ظریف می‌گوید درباره مسأله مطرح شده همین‌جا تصمیم‌گیری می‌كنیم و به این ترتیب غربی‌ها فرصت گیر انداختن ایران در تله شكست را از دست می‌دهند.
بر اساس اظهارات غرقی از این دست اطلاعات در كتاب او می‌توان نمونه‌های متعددی دید و خواند، اما برای او به‌عنوان یك خبرنگار بیشتر از هر چیز این مهم بوده كه به واقعیت وفادار بماند. غرقی معتقد است: ارائه گزارش درست و دقیق از تاریخ است كه باعث می‌شود، یك رویداد تاریخی به یك تجربه تاریخی بدل شود.
خواننده در این كتاب ضمن آشنایی با زمینه و دور جدید مذاكرات از سال 1392 با نقش نهادها، شخصیت‌ها، دولت‌های مختلف و دسیسه‌ها و اتفاقات پشت پرده در این مذاكرات آشنا می‌شود. همچنین كتاب شرح مبسوطی از فعالیت و كوشش تیم مذاكره‌كننده ایرانی و روش‌ها مذاكره ارائه می‌دهد.
كتاب «تجربه‌ای دیگر» با شمارگان 2000 نسخه و به قیمت 16 هزار تومان در غرفه انتشارات مركز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است.
مواجهه با کتاب چطور بود؟
یادداشت‌های مرتضی غرقی به كتاب تبدیل شد؛ در حالی كه به گفته خودش تلاش كرده بود نگاه و نظرش در محتوای كتاب و روی گزارشش از واقعیت تاثیر نداشته باشد. اما نتوانست برای كتاب ناشری پیدا كند! حتی كتابخانه ملی هم به او روی خوش نشان نداد تا این‌كه به مركز اسناد انقلاب اسلامی رفت. غرقی می‌گوید: من تاریخ را روایت كردم، همان طور كه اتفاق افتاده بود، اما هر دو جناح سیاسی در مقابلش جبهه گرفتند و كدورت‌هایی با مسؤولان وزارت خارجه ایجاد شد. در نهایت، بر خلاف انتظار من، روح‌ا... حسینیان كه به عنوان یك اصولگرای تندرو شناخته می‌شود، پذیرفت این كتاب را منتشر كند. آقای حسينیان به وضوح به من گفت كه با نظر و دیدگاه‌های این كتاب مخالف است اما چون تاریخ این كشور است، به احترام روایت تاریخ آن را منتشر می‌كند و در آغاز كتاب هم نوشته شده این كتاب نظرات نویسنده را منعكس می‌كند و محتوای آن به نشر مركز اسناد انقلاب ارتباطی ندارد. به گفته غرقی، كتاب تجربه‌ای دیگر قبل از چاپ به چند نفر هم سپرده شد تا نظراتشان را بگویند و آن را راستی‌آزمایی كنند؛ دكتر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی، دكتر ظریف وزیر خارجه و سیدعباس عراقچی، معاون خارجه و مجید تخت‌روانچی، نماینده ایران در سازمان ملل متحد. از این جمع، سه نفر كتاب را منطبق با تاریخ و واقعیت دانستند و دكتر ظریف هیچ نظری درباره كتاب نداد. غرقی می‌گوید بعد از انتشار كتابش، دكتر صالحی آن را در حد یك منبع قابل تدریس، موثق و دقیق دانسته اما وزارت خارجه روی خوش نشان نداد، اما او آماده است برای هر كدام از مطالب مطرح شده در كتاب، مستنداتش را ارائه كند. یكی از مواردی كه به اعتقاد غرقی باعث شد وزارت خارجه به این كتاب روی خوش نشان ندهد، این بود كه در كتاب ذكر شده، دولت روحانی آغازگر مذاكرات نبوده و قبل از این دولت مذاكرات آغاز شده بود. نویسنده كتاب می‌گوید: وزارت خارجه اصرار دارد خودش را شروع‌كننده و تمام كننده این مذاكرات بداند. در حالی كه از دوره آقای احمدی‌نژاد شروع شده بود و بعد از انتخاب آقای روحانی از شورای امنیت به وزارت خارجه منتفل شد.
چرا برجام شكست خورد؟
پیچ و مهره‌های برجام سفت نبود. این نظر مرتضی غرقی است. وقتی او كتاب تجربه‌ای دیگر را می‌نوشت مثل بسیاری دیگر و مثل تیم مذاكره‌كننده، نمی‌دانست چه سرنوشتی در انتظار برجام است، اما غرقی همیشه طرفدار مذاكره بوده و هست با این تفاوت كه به اعتقاد او برجام حفره‌هایی داشت كه در زمان خودش به آنها توجه شد، اما حالا می‌تواند یك تجربه بسیار خوب باشد.
خبرنگار صدا و سیما در مذاكرات هسته‌ای ایران و 1 +5، توضیح می‌دهد: ما 22 ماه برای رسیدن به برجام مذاكره كردیم اما در نهایت با عجله آن را به پایان بردیم، در حالی كه باید همه چیز گام به گام پیش می‌رفت. یك گام ما بر می‌داشتیم و یك گام طرفین مذاكره، نه این‌كه ما همه اقدامات را انجام بدهیم و وقتی نوبت به غرب رسید، آنها به تعهدات‌شان عمل نكردند.
غرقی برای شكست برجام یك كلید واژه دارد و آن شتابزدگی است ودلیلش را این طور توضیح می‌دهد: دولت می‌خواست برجام را به اسم خودش تمام كند و امضای خودش را پای آن بزند. مذاكرات همزمان شده بود با انتخابات ریاست‌جمهوری آمریكا. شاید اگر آرام‌تر و دقیق‌تر پیش می‌رفتیم و این مذاكرات بعد از انتخاب ترامپ هم ادامه پیدا می‌كرد، او از این توافق خارج نمی‌شد.
اگرچه غرقی در كتابش، برجام را نفی نكرده و اگرچه همچنان طرفدار مذاكره است و عقیده دارد حتی در جنگ هم گریزی از مذاكره نیست، اما تاكید می‌كند: باید حساب‌شده می‌رفتیم جلو. بعد از امضای برجام من از از دكتر ظریف درباره تضمین اجرای آن پرسیدم و آن زمان پاسخ‌هایی در نشست خبری داده شد اما واقعیت این است نباید به آمریكا اعتماد می‌كردیم و باید خیلی محكم‌تر و گام‌به گام جلو می‌رفتیم كه نتواند از برجام خارج شود.
حسن برجام این بود كه تجربیات ارزشمندی به دست آوردیم و هر دو جناح سیاسی و همه مردم درباره مواجهه با غرب به وحدت نظر رسیدند. حالاهمه می‌دانیم با تفرقه و دوگانگی نمی‌توان از تمامیت كشور و از حقوق ایران دفاع كرد.
چرا تجربه‌ای دیگر؟
تجربه‌ای دیگر، نام معمول و متعارفی برای كتابی درباره مذاكرات هسته‌ای به نظر نمی‌رسد، به خصوص كه قبلا كتابی در این زمینه منتشر نشده. غرقی درباره نام این كتاب، تاریخچه كوتاهی درباره مذاكرات ایران و آمریكا نقل می‌كند: مذاكرات هسته‌ای با آمریكا از زمانی آغاز شد كه جان كری ریاست كميسیون سیاست خارجی در سنای آمریكا را برعهده گرفت، به عمان سفر كرد و عمانی‌ها به او پیشنهاد كردند برای مذاكره با ایران، غنی‌سازی هسته‌ای ایران را به‌رسمیت بشناسد. او به دكتر صالحی نامه نوشت و مذاكرات شروع شد. بعد از آن بود كه انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران، برگزار شد و بعد از انتخاب آقای روحانی به عنوان رئیس‌جمهور، تیم مذاكره در دولت جدید شكل گرفت و این مذاكرات ادامه پیدا كرد. تیم جدید مذاكره نزد مقام معظم رهبری رفتند. آقای روحانی و تیم مذاكره‌كننده اصرار به انجام مذاكره داشتند و رهبر معظم انقلاب هم مخالف نبودند اما اعتقاد داشتند كه آمریكایی‌ها قابل اعتماد نیستند. ایشان تاكید كردند كه اگر می‌خواهید باردیگر تجربه كنید با در نظر گرفتن شرط و شروط و بر اساس نكات مهم و اساسی مرتبط با منافع ملی این كار را بكنید.
غرقی بر اساس اشاره رهبر معظم انقلاب به تجربه‌ای دیگر، این عنوان را برای كتابش انتخاب كرده است.
همه روزنامه‌نگاران، عكاسان و مسؤولان فرهنگی باید دست به قلم باشند و بنویسند. مرتضی غرقی بر این نكته تاكید دارد و كتاب را بهترین ابزار برای انتقال تجربیات می‌داند. نویسنده كتاب «تجربه‌ای دیگر» وقتی از ماموریت در سازمان ملل به ایران بازگشت، مذاكرات شروع شده بود و او بلافاصله مامور شد كه اخبار مذاكرات را پوشش بدهد.
غرقی می‌گوید، به واسطه حضورش در سازمان ملل به عنوان گزارشگر، در جریان هر شش قطعنامه درباره ایران بوده و از آنجا كه به یادداشت‌نویسی عادت كرده، جزئیات و تاریخ رخدادها را خوب به خاطر دارد. نتیجه یادداشت‌های شخصی این خبرنگار تا امروز سه كتاب بوده است:
«خاطرات خیابان 42» درباره پنج سال زندگی و كار حرفه‌ای در نیویورك
«از تفنگ تا قلم» دستنوشته‌هایی درباره حضور در جبهه‌های دفاع مقدس
«تجربه‌ای دیگر» درباره مذاكرات هسته‌ای ایران با 1+ 5
او بعد از هر جلسه مذاكره، اطلاعات و نظراتش را در دفترچه‌ای یادداشت می‌كرد. بعد از مذاكرات، وقتی به یك دیدگاه جامع درباره این مذاكرات دست پیدا كرد، دست به كار شد و شروع به نوشتن كرد. البته برای تكمیل كتابش با یكی دو نفر از اعضای گروه مذاكره‌كننده، مصاحبه كرد.
تجربه‌ای دیگر درباره چیست؟
این كتاب همان‌طور كه در زیر عنوانش توضیح داده شده، گزارشی از مذاكرات هسته‌ای ایران و 1+ 5 است. مرتضی غرقی اما معتقد است در بخش‌هایی از این كتاب به اتفاقات و ماجراهای پشت پرده اشاره می‌كند و توضیح می‌دهد: از طریق یكی از خبرنگاران و به نقل از یك خبرنگار آمریكایی متوجه شده بودم كه آمریكایی‌ها گفته‌اند از دكتر ظریف چیزی خواهیم خواست كه مجبور شود برای گرفتن پاسخ به ایران بازگردد. اگر این اتفاق می‌افتاد به این معنا بود كه توپ مذاكرات را به زمین ایران انداخته‌اند و اگر وزیر خارجه كشورمان به تهران باز می‌گشت و با نتیجه دلخواه غرب به مذاكره بازنمی‌گشت به این معنا بود كه ایران نتوانسته مذاكرات را پیش ببرد و شكست خورده است.
مرتضی غرقی كمی بعد متوجه شد كه وزیر خارجه قرار است به تهران بازگردد. مراتب را به اطلاع مدیرانش در صدا و سیما رساند و از آنجا موضوع به اطلاع معاونت سیاسی سازمان و مسؤولان رده‌بالای كشور رسید و در نهایت ترفند غربی‌ها بدون جواب باقی ماند، چون دكتر ظریف به كشور باز نگشت.
غرقی تعریف می‌كند: خانم موگرینی متوجه می‌شود كه آقای ظریف به كشور باز نگشته و از این موضوع تعجب می‌كند. دكتر ظریف می‌گوید درباره مسأله مطرح شده همین‌جا تصمیم‌گیری می‌كنیم و به این ترتیب غربی‌ها فرصت گیر انداختن ایران در تله شكست را از دست می‌دهند.
بر اساس اظهارات غرقی از این دست اطلاعات در كتاب او می‌توان نمونه‌های متعددی دید و خواند، اما برای او به‌عنوان یك خبرنگار بیشتر از هر چیز این مهم بوده كه به واقعیت وفادار بماند. غرقی معتقد است: ارائه گزارش درست و دقیق از تاریخ است كه باعث می‌شود، یك رویداد تاریخی به یك تجربه تاریخی بدل شود.
خواننده در این كتاب ضمن آشنایی با زمینه و دور جدید مذاكرات از سال 1392 با نقش نهادها، شخصیت‌ها، دولت‌های مختلف و دسیسه‌ها و اتفاقات پشت پرده در این مذاكرات آشنا می‌شود. همچنین كتاب شرح مبسوطی از فعالیت و كوشش تیم مذاكره‌كننده ایرانی و روش‌ها مذاكره ارائه می‌دهد.
كتاب «تجربه‌ای دیگر» با شمارگان 2000 نسخه و به قیمت 16 هزار تومان در غرفه انتشارات مركز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است.
مواجهه با کتاب چطور بود؟
یادداشت‌های مرتضی غرقی به كتاب تبدیل شد؛ در حالی كه به گفته خودش تلاش كرده بود نگاه و نظرش در محتوای كتاب و روی گزارشش از واقعیت تاثیر نداشته باشد. اما نتوانست برای كتاب ناشری پیدا كند! حتی كتابخانه ملی هم به او روی خوش نشان نداد تا این‌كه به مركز اسناد انقلاب اسلامی رفت. غرقی می‌گوید: من تاریخ را روایت كردم، همان طور كه اتفاق افتاده بود، اما هر دو جناح سیاسی در مقابلش جبهه گرفتند و كدورت‌هایی با مسؤولان وزارت خارجه ایجاد شد. در نهایت، بر خلاف انتظار من، روح‌ا... حسینیان كه به عنوان یك اصولگرای تندرو شناخته می‌شود، پذیرفت این كتاب را منتشر كند. آقای حسينیان به وضوح به من گفت كه با نظر و دیدگاه‌های این كتاب مخالف است اما چون تاریخ این كشور است، به احترام روایت تاریخ آن را منتشر می‌كند و در آغاز كتاب هم نوشته شده این كتاب نظرات نویسنده را منعكس می‌كند و محتوای آن به نشر مركز اسناد انقلاب ارتباطی ندارد. به گفته غرقی، كتاب تجربه‌ای دیگر قبل از چاپ به چند نفر هم سپرده شد تا نظراتشان را بگویند و آن را راستی‌آزمایی كنند؛ دكتر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی، دكتر ظریف وزیر خارجه و سیدعباس عراقچی، معاون خارجه و مجید تخت‌روانچی، نماینده ایران در سازمان ملل متحد. از این جمع، سه نفر كتاب را منطبق با تاریخ و واقعیت دانستند و دكتر ظریف هیچ نظری درباره كتاب نداد. غرقی می‌گوید بعد از انتشار كتابش، دكتر صالحی آن را در حد یك منبع قابل تدریس، موثق و دقیق دانسته اما وزارت خارجه روی خوش نشان نداد، اما او آماده است برای هر كدام از مطالب مطرح شده در كتاب، مستنداتش را ارائه كند. یكی از مواردی كه به اعتقاد غرقی باعث شد وزارت خارجه به این كتاب روی خوش نشان ندهد، این بود كه در كتاب ذكر شده، دولت روحانی آغازگر مذاكرات نبوده و قبل از این دولت مذاكرات آغاز شده بود. نویسنده كتاب می‌گوید: وزارت خارجه اصرار دارد خودش را شروع‌كننده و تمام كننده این مذاكرات بداند. در حالی كه از دوره آقای احمدی‌نژاد شروع شده بود و بعد از انتخاب آقای روحانی از شورای امنیت به وزارت خارجه منتفل شد.
چرا برجام شكست خورد؟
پیچ و مهره‌های برجام سفت نبود. این نظر مرتضی غرقی است. وقتی او كتاب تجربه‌ای دیگر را می‌نوشت مثل بسیاری دیگر و مثل تیم مذاكره‌كننده، نمی‌دانست چه سرنوشتی در انتظار برجام است، اما غرقی همیشه طرفدار مذاكره بوده و هست با این تفاوت كه به اعتقاد او برجام حفره‌هایی داشت كه در زمان خودش به آنها توجه شد، اما حالا می‌تواند یك تجربه بسیار خوب باشد.
خبرنگار صدا و سیما در مذاكرات هسته‌ای ایران و 1 +5، توضیح می‌دهد: ما 22 ماه برای رسیدن به برجام مذاكره كردیم اما در نهایت با عجله آن را به پایان بردیم، در حالی كه باید همه چیز گام به گام پیش می‌رفت. یك گام ما بر می‌داشتیم و یك گام طرفین مذاكره، نه این‌كه ما همه اقدامات را انجام بدهیم و وقتی نوبت به غرب رسید، آنها به تعهدات‌شان عمل نكردند.
غرقی برای شكست برجام یك كلید واژه دارد و آن شتابزدگی است ودلیلش را این طور توضیح می‌دهد: دولت می‌خواست برجام را به اسم خودش تمام كند و امضای خودش را پای آن بزند. مذاكرات همزمان شده بود با انتخابات ریاست‌جمهوری آمریكا. شاید اگر آرام‌تر و دقیق‌تر پیش می‌رفتیم و این مذاكرات بعد از انتخاب ترامپ هم ادامه پیدا می‌كرد، او از این توافق خارج نمی‌شد.
اگرچه غرقی در كتابش، برجام را نفی نكرده و اگرچه همچنان طرفدار مذاكره است و عقیده دارد حتی در جنگ هم گریزی از مذاكره نیست، اما تاكید می‌كند: باید حساب‌شده می‌رفتیم جلو. بعد از امضای برجام من از از دكتر ظریف درباره تضمین اجرای آن پرسیدم و آن زمان پاسخ‌هایی در نشست خبری داده شد اما واقعیت این است نباید به آمریكا اعتماد می‌كردیم و باید خیلی محكم‌تر و گام‌به گام جلو می‌رفتیم كه نتواند از برجام خارج شود.
حسن برجام این بود كه تجربیات ارزشمندی به دست آوردیم و هر دو جناح سیاسی و همه مردم درباره مواجهه با غرب به وحدت نظر رسیدند. حالاهمه می‌دانیم با تفرقه و دوگانگی نمی‌توان از تمامیت كشور و از حقوق ایران دفاع كرد.
چرا تجربه‌ای دیگر؟
تجربه‌ای دیگر، نام معمول و متعارفی برای كتابی درباره مذاكرات هسته‌ای به نظر نمی‌رسد، به خصوص كه قبلا كتابی در این زمینه منتشر نشده. غرقی درباره نام این كتاب، تاریخچه كوتاهی درباره مذاكرات ایران و آمریكا نقل می‌كند: مذاكرات هسته‌ای با آمریكا از زمانی آغاز شد كه جان كری ریاست كميسیون سیاست خارجی در سنای آمریكا را برعهده گرفت، به عمان سفر كرد و عمانی‌ها به او پیشنهاد كردند برای مذاكره با ایران، غنی‌سازی هسته‌ای ایران را به‌رسمیت بشناسد. او به دكتر صالحی نامه نوشت و مذاكرات شروع شد. بعد از آن بود كه انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران، برگزار شد و بعد از انتخاب آقای روحانی به عنوان رئیس‌جمهور، تیم مذاكره در دولت جدید شكل گرفت و این مذاكرات ادامه پیدا كرد. تیم جدید مذاكره نزد مقام معظم رهبری رفتند. آقای روحانی و تیم مذاكره‌كننده اصرار به انجام مذاكره داشتند و رهبر معظم انقلاب هم مخالف نبودند اما اعتقاد داشتند كه آمریكایی‌ها قابل اعتماد نیستند. ایشان تاكید كردند كه اگر می‌خواهید باردیگر تجربه كنید با در نظر گرفتن شرط و شروط و بر اساس نكات مهم و اساسی مرتبط با منافع ملی این كار را بكنید.
غرقی بر اساس اشاره رهبر معظم انقلاب به تجربه‌ای دیگر، این عنوان را برای كتابش انتخاب كرده است.
ضمیمه تپش
تیتر خبرها
