رسانهای شدن احتمال تعطیلی كتابفروشی كتابستان متروی شهدا با پیگیری و واکنش شركت بهرهبرداری مترو روبهرو شده است
تعطیل شدنی نیست اما...
چهارشنبه هفته گذشته بود كه در همین صفحه گزارشی رفتیم از احتمال فروشگاه كتاب ایستگاه متروی شهدای تهران. فروشگاهی كه حدود یك دهه است تعطیلی در مترو فعال بوده و حالا تبدیل به یكی از پاتوقهای فرهنگی میدان شهدا شده است. ظاهرا قرار بود فضای این فروشگاه با تغییر به كاربری آزاد به مزایده گذاشته شود. حالا بعد از پنج از روز از آن ماجرا اتفاقهای جدیدی افتاده است. اتفاقهایی كه بخشی از آن مایه خوشوقتی است و بخشی دیگر مایه نگرانی. واقعیتش را بخواهید ما مطلع شدیم هرچند كاربری فضای كتابستان متروی شهدا تغییر نكرده و همچنان به عنوان كاربری كتاب باقی خواهد ماند، ولی ظاهرا بحث مزایده و واگذاری به بالاترین قیمت ممكن همچنان در دستور كار خواهد بود. با این اوصاف شاید دور از ذهن نباشد كه برنده مزایده، فرد یا افرادی از جنس كسانی باشند كه این روزها در ایستگاههای مختلف مترو كتابهای زرد بازاری میفروشند و تخفیفهای عجیب و غریبی هم دارند. كاری كه نهتنها فرهنگی نیست بلكه قواعد و ضوابط فعالیت اقتصادی در حوزه فروش كتاب را هم ندارد. همه اینها باعث شد سراغ احسان بیسادی، معاون فرهنگی و اجتماعی شركت بهرهبرداری متروی تهران برویم و اصل قضیه را با او در میان بگذاریم. آنچه در ادامه میآید گفتوگوی مكتوبی است كه با او داشتیم.
مدتی است در رسانهها و فضای مجازی نسبت به تعطیلی كتابستان ایستگاه متروی شهدا انتقاداتی مطرح شده است؛ به عنوان متولی فرهنگی متروی تهران چه تصمیمی برای حل این مشكل اتخاذ شده است؟
در خصوص مسأله ایجاد شده درباره كتابستان ایستگاه شهدا؛ مسأله را به صورت مستقیم با مدیر عامل محترم شركت مطرح و نتیجه را پیگیری كردم. ایشان هم با توجه به نگاه فرهنگی لطف کردند و بررسیهایی را به صورت خاص انجام دادند. شروع ماجرای كتابستان مربوط به برخی از قوانین و محدودیتهای مالی شركت است. با توجه به اینكه قانونگذار در حوزه عرضه محصولات فرهنگی و دیگر دستهبندیها تفكیك قائل نشده است و از طرف دیگر برخی محدودیتهای مالی پیش آمده؛ بهبود وضعیت اقتصادی در اولویت برنامههای شركت قرار گرفته است و به همین منظور فضای ایستگاههای مترو به منظور درآمدزایی طبق رسالت مدیریت امور تجاری در اختیار افراد و اصناف مختلف قرار گرفته است. البته این را هم باید در نظر داشت كه این مسأله از طریق مزایده و زیر نظر مراجع نظارتی مانند سازمان بازرسی كل كشور انجام میشود. ما تمام تلاش خود را به كار بسته ایم تا ظرفیتهای فرهنگی موجود در ایستگاههای مترو به خصوص در حوزه كتاب را حفظ كنیم. همانطور كه اشاره شد واگذاری فضای تجاری تنها از طریق مزایده امكانپذیر است و این فضاهای فرهنگی را نیز شامل میشود. با مذاكرات انجام شده با مدیرعامل شركت بهرهبرداری و تایید ایشان و با نظر به اهمیت حفظ سهم فرهنگی مترو؛ بنا بر این شد كه فضاهای فرهنگی بهویژه غرفههای فروش كتاب صرفا با همین كاربری و تنها برای عرضه كتاب واگذار شود.
به برگزاری مزایده اشاره كردید؛ در حال حاضر در برخی از غرفههای فروش كتاب شاهد عرضه كتابهای به اصطلاح زرد مانند موفقیت در چند ثانیه و كتابهای روانشناسی با محتوای بسیار سطحی و البته با تخفیفهای بالا روبهرو هستیم. این نگرانی وجود دارد كه در این رقابت امكان حضور افرادی كه فروشنده غیر تخصصی و احتمالا به صورت قاچاق در حوزه نشر هستند به وجود بیاید؛ چه تدبیری برای این مسأله اندیشیده شده است؟
در واقع این دغدغه خود ما هم هست. مجموعه معاونت فرهنگی و اجتماعی شركت بهره برداری همواره به مسائل فرهنگی بهویژه كتاب و كتابخوانی توجه ویژهای داشته است. به همین دلیل در طول سال و به مناسبتهای مختلف با مشاركت نهادهای فرهنگی و موسسات مربوط به حوزه نشر نمایشگاههای مختلف در ایستگاههای منتخب برگزار میشود. هم چنین در بسیاری از ایستگاههای پرتردد و با توجه به جغرافیای فرهنگی ایستگاه نمایشگاه و غرفههای عرضه كتاب داشته و داریم. اگر به صورت مرتب از مترو استفاده كرده باشید متوجه سایر فعالیتهای ما در این حوزه خواهید شد؛ برای مثال پویش كتابخوانی «بخوان» كه بخشی از آن با مشاركت نویسندگان و استادان دانشگاه و مردم انجام میشود؛ با نصب كتیبههای گرافیكی در واگنها بریدهای جذاب و پر تعلیق از یك كتاب را با مسافران به اشتراك میگذاریم. به همین منظور این مورد هم در نظر گرفته شده كه ناشران و عرضهكنندگان كتاب باید از مراجع ذیصلاح مجوز لازم را داشته باشند تا هم آثار فاخر به علاقهمندان عرضه گردد و هم از تولیدكننده اثر و ناشر حمایت مادی و معنوی انجام شود. ضمن اینكه در نظر داریم تا بتوانیم برای محتوای آثار عرضه شده، ممیزی كارشناسان فرهنگی را لحاظ كنیم.
از طرف دیگر من معتقدم حضور دیگر موسسات مانند كتابستان باعث ایجاد رقابت و بالا رفتن كیفیت عرضه محصولاتی مانند كتاب در حوزه فرهنگی خواهیم بود. امیدوارم علاوه بر كتابستان مجموعههای دیگری هم در ایستگاههای مترو ورود كنند و در راستای ترویج فرهنگ مطالعه و كتاب كه دغدغه مقام معظم رهبری هم هست تلاش كنند.