غربت حجاب در بازار

یك‌سوم تولیدكنندگان محصولات حجاب یا ورشكسته‌اند یا به سمت تولید مانتوهای ناهنجار رفته‌اند

غربت حجاب در بازار

«دختران انقلاب» كه شاد و مسرور با چادرهای مشكی‌شان محدوده میدان هفت‌تیر و خیابان مفتح تا ورزشگاه شهید شیرودی تهران را پیمودند و در 400 شهر دیگر نیز حضور خیابانی داشتند تا مبلغ حجاب و عفاف باشند و با فاصله‌ای 84 ساله از واقعه مسجد گوهرشاد واكنشی امروزی به كشف حجاب رضاخانی نشان دهند، فقط یك روی ماجرای حجاب در كشورند. روی دیگر حجاب و عفاف را یك عده تولیدكننده روایت می‌كنند كه این روزها زیر سایه گرانی‌ها و كمبودها، یا تولید را كنار گذاشته‌اند یا اگر تولید می‌كنند محصولاتی است كه ربطی به حجاب اسلامی ندارد. بازار محصولات عفاف و حجاب، خراب است، واژه خراب را، هم مدیرعامل انجمن تولیدكنندگان این محصولات به‌كار می‌برد و هم چند تولیدكننده‌ای كه دارند با چنگ و دندان چراغ كارگاه را روشن نگه می‌دارند.

اسدا... سلیمانی، مدیرعامل انجمن، آمارهای بدی در اختیار دارد. خبری كه او راوی آن است برای حوزه حجاب خوب نیست. او به ما گفت از حداقل500 تولیدكننده محصولات حجاب و عفاف كه در كشور رسما فعالیت می‌كنند یك‌سوم‌شان در یكی دو سال اخیر تعطیل كرده‌اند و آنها كه مانده‌اند تضمینی نیست كه همچنان بمانند.
مواد اولیه گران است، برای تولید چادر، مانتو، دستكش، ساق دست، هدبند، مقنعه و روسری عمدتا پارچه‌های وارداتی نیاز است، دلار هم كه نسبت به پارسال سه برابر شده، بنابراین همه محصولات مرتبط با حجاب روی ریل گرانی افتاده است. حتی یك تولیدكننده بزرگ محصولات حجاب به ما می‌گوید جهش یوان چین از500 تومان به 2000 تومان باعث شده او یراق‌آلات مورد نیاز برای محصولاتش مثل نگین و دانتل را كه ایران قادر به تولیدشان نیست بسیار گران‌تر از سال‌های قبل وارد كند و در نتیجه مجبور شود محصولات را گران‌تر بفروشد.
او می‌گوید با این‌كه هیچ بانوی محجبه‌ای در اوج گرانی نیز دست از حجاب برنمی‌دارد، اما مشكل این است بازار كشش این همه گرانی را ندارد و مغازه‌داری اگر قبلا مقدار مشخصی جنس را با سه میلیون تومان می‌خرید، حالا برای همان مقدار باید ده میلیون تومان بپردازد كه ندارد. قیمت محصولات عفاف و حجاب به‌ویژه در ماه‌های اخیر چنان گران شده كه مدیرعامل انجمن تولیدكنندگان این محصولات نیز می‌گوید دو نامه به وزارت صمت نوشته و توضیح داده مردم و تولیدكنندگان تا چه حد در مضیقه‌اند. او می‌گوید، بانوان زیادی هستند كه قید خرید پوشش جدید را می‌زنند و با همان‌هایی كه دارند سر می‌كنند، برخی نیز به محصولات بی‌كیفیت‌تر رو می‌آورند تا هرطور شده کیفیت حجابشان را حفظ كنند.  واكنش مردم به گرانی محصولات حجاب، اما به‌ورشكستگی واحدهای تولیدی ختم می‌شود همچنان كه اكنون شده است و سلیمانی می‌گوید یا كارگاه‌های تولیدی تعطیل شده‌اند یا اگر هنوز كار می‌كنند با حداقل نیرو فعال هستند.

تعدیل نیرو، بیكاری گسترده زنان 
سال گذشته تولیدكننده‌ها یك یارد پارچه چادری معمولی را می‌خریدند 6500 تومان اما امسال شده است 25هزار تومان برای هر یارد. پارسال پارچه مرغوب كن‌كن ژاپن را می‌خریدند 27هزار تومان اما امسال قیمت آن شده است 80هزار تومان. یك متر چادری ژرژت كه سال پیش به قرار هر یارد درمی‌آمد 12هزار تومان امسال برای تولیدكننده شده 43هزار تومان. به این ترتیب یك قواره چادر فقط در عرض یك سال قیمتش چهار برابر شده است. برای بقیه محصولات حجاب نیز وضع به همین شكل است، قیمت همه چیز جهش كرده و خیلی‌ها را به صرفه‌جویی و نخریدن واداشته. این گرانی و جهش قیمت البته فقط دست مصرف‌كننده‌ها را از خرید كوتاه نكرده بلكه تولیدكننده‌ها نیز دچار ركود و كاهش تولید شده‌اند كه عده‌ای بستن درِ كارگاه را راه علاج دانسته‌اند و عده‌ای دیگر كم كردن نیروها را. صاحب یكی از مشهورترین نشان‌های تجاری محصولات حجاب و عفاف كه تولیداتش در حوزه خلیج‌فارس حتی در مالزی، اندونزی، لبنان، سودان و حتی تانزالیا و لیبی خواهان دارد به ما می‌گوید برخلاف میل باطنی‌اش مجبور شده از120 پرسنل كارخانه‌اش فقط 50 نفر را نگه دارد و اگر وضع به همین شكل ادامه یابد این تعداد را تا پایان سال به 20 نفر كاهش می‌دهد. او متاسف است از این كه می‌گوید بیش از 90 درصد این نیروها زنان بی‌سرپرست و بدسرپرست هستند كه به علت وضعیت نامساعد بازار محصولات حجاب حالا بیكار و خانه‌نشین شده‌اند.  تولیدكننده دیگری كه چند سال پیش به عشق ایران از یكی از كشورهای خارجی مهاجرت كرد و به وطن برگشت نیز صاحب سه كارگاه تولیدی محصولات حجاب است اما او نیز به ما خبر می‌دهد مجبور به تعدیل نیرو شده و 35 نیروی کار خود را به 12 نفر كاهش داده است. نیروهای تعدیل شده او نیز زنان سرپرست خانوارند كه با زمین خوردن كارفرمای خود زمین خورده‌اند. 
​​​​​​​
رونق بازار مانتو كوتاه 
با این كه حدود 160 كارگاه تولیدكننده محصولات حجاب به جبر زمانه و فشار اقتصاد تعطیل شده‌اند ولی طبق آمار مدیرعامل انجمن تولیدكنندگان این محصولات هنوز دو برابر این رقم تولیدكننده وجود دارد كه مشغول دوخت و دوز و تولیدند. اما سلیمانی می‌گوید این ظاهر ماجرا و وجهه آبرومندانه قضیه است، چون تعداد قابل‌توجهی از تولیدكننده‌ها به جای دوخت محصولات حجاب پارچه‌خور و هزینه‌بر، دست به كار تولید مانتوهای بازارپسند شده‌اند. 
یكی از این تولیدكننده‌ها كه سال‌ها چادر می‌دوخت و حالا مدتی است مانتوهای كوتاه و بی‌دكمه می‌دوزد به ما می‌گوید هدفش از این كار نه عناد است نه ایجاد تغییر در ذائقه مردم بلكه مجبور شده است به خاطر كمبود پارچه و گرانی مواد اولیه، مانتویی بدوزد كه هم پارچه كم می‌برد و هم قیمت تمام‌شده‌اش كمتر از لباس اسلامی درمی‌آید. برخی تولیدكننده‌ها با این روش توانسته‌اند به حیات خود ادامه دهند درحالی كه دیگرانی كه به تولید محصولات موقر تعصب و عرق داشته‌اند، حاضر نشده‌اند خلاف مشی خویش رفتار كنند و در نتیجه گرفتار شده‌اند. در این آشفته‌بازار اما درحالی كه از نهادهای فرهنگی و فرهنگ‌ساز انتظار تحركی می‌رود، سكون و بی‌تفاوتی تنها چیزی است كه به چشم می‌خورد.
گفت‌وگوی كوتاه دیروز ما با صادق طباطبایی‌نژاد، عضو كمیسیون فرهنگی مجلس گفت‌وگوی عجیبی بود. او توضیح داد كه تا امروز درباره این كه محصولات حجاب جزو كالاهای فرهنگی محسوب شوند تا بتوانند از كمك‌های دولتی همچون ارز دولتی بهره‌مند شوند، بحثی در كمیسیون مطرح نشده و به نظر نیز نمی‌رسد برنامه‌ای برای اعطای یارانه به تولیدكنندگان این محصولات وجود داشته باشد.
او افزود، حجاب مسال‌های نیست كه اگر برایش یارانه تعیین شود، مردم بیشتری به طرفش حركت كنند!
گرچه از یك منظر این استدلال نماینده مجلس درست است و بانویی كه عمیقا به حجاب معتقد است حتی در سخت‌ترین اوضاع نیز حجابش را تغییر نمی‌دهد و به آن پایبند است، ولی وقتی پای حجابی به میان می‌آید كه همه اركان نظام به آن باور دارند و برای پاسداشت آن روز و هفته‌ای ملی تعریف كرده‌اند، وضعیت فعلی برایش یك وصله ناجور است.
مدتی است در سكوت دست‌اندركاران، بانوان این سرزمین به سبب گرانی محصولات حجاب به مشكل خورده‌اند و تولیدكنندگان این محصولات كه در كنار كار فرهنگی خویش، چرخ اقتصاد و اشتغال كشور را می‌گردانند نیز در مشكلات غوطه ورند و باید برایشان كاری كرد. محصولات حجاب جزو لاینفك جامعه ایرانی است و هیچ‌گاه از زندگی زنان جدا نمی‌شود، حتی به قول یكی از تولیدكنندگان محصولات حجاب، این محصولات هرچقدر هم كه گران شود باز در اصل حجاب خللی وارد نمی‌شود فقط مشكلی كه پیش می‌آید این است كه بخشی از جامعه زنان توان خرید محصولات نو و جدید را از دست می‌دهند و این كاهش تقاضا به كاهش عرضه و در نتیجه ضربه به بازار تولید محصولات حجاب منجر می‌شود.
اتكای بخش عمده بازار محصولات حجاب به واردات، چالش اصلی این بازار است، این‌كه به واردات مواد اولیه این محصولات ارز دولتی تعلق نمی‌گیرد نیز چالش دیگری است مثل لوازم آرایشی یا كلاه‌گیس كه اسدا... سلیمانی می‌گوید با كمال تاسف ارز 4200 تومانی گرفته‌اند درحالی كه پارچه چادری را باید با ارز آزاد خرید. اگر این مشكلات حل شود، بازار محصولات حجاب از تنگنای فعلی خارج می‌شود و در نتیجه تولیدكنندگان این محصولات نیز بی‌دغدغه‌تر كار می‌كنند، بانوان نیز كه مصرف‌كننده محصولات حجاب هستند، می‌توانند با فراغ بال، حجابی نو، پاكیزه و جذاب داشته باشند.