فرانکی زاپاتا کیست؟
زاپاتا در سال 1390/ ۲۰۱۱ از اختراعی موسوم به فلای‌برد رونمایی كرد كه به تیتر رسانه‌های خبری تبدیل شد. سرنشین فلای‌برد می‌توانست تا ارتفاع ۹متری به پرواز دربیاید. اما این تخته‌پرنده، سازه مستقلی نبود. بلكه برای پرواز ‌باید با شیلنگی به یك جت‌اسكی وصل می‌شد و سرنشین نیز برای برقراری تعادل به دو بازوی كمكی تكیه می‌كرد. ویدئوی نخستین پرواز فلای‌بُرد پس از انتشار در یوتیوب در عرض تنها ۱۵ روز به بیش از دو میلیون بازدید دست یافت.
اما زاپاتا می‌خواست هاوربردی بسازد كه برای پرواز به جت‌اسكی متكی نباشد. بنابراین مهیای ساخت نسخه ارتقایافته فلای‌برد شد و در سال 1395/ ۲۰۱۶ از اختراع جدیدی كه فلای‌برد ایر نام داشت رونمایی كرد. پرواز زاپاتا با فلای‌برد ایر در همان سال به‌عنوان طولانی‌ترین پرواز با هاوربرد ثبت شد. این پرواز در طول سواحل جنوبی فرانسه در مسافتی به طول 2252 متر انجام گرفت. فلای‌بُرد‌اِیر، آن‌طور كه در وصف این اختراع جالب و عجیب آمده است، تا ارتفاع 3000 متری پرواز می‌كند و می‌تواند به بیشینه سرعت ۱۵۰ كیلومتر بر‌ساعت برسد.


رزمایش هوایی در روز باستیل
شاید باورتان نشود. اما این مرد فرانسوی كانون توجه سران فرانسه در رژه نظامی روز باستیل در 23 تیر امسال بود. زاپاتا در پروازی نمایشی سوار بر تخته پرنده در مراسم رسمی كه امانوئل مكرون، رئیس‌جمهور فرانسه هم حضور داشت پدیدار شد.
جالب‌تر این‌كه سلاحی هم در دست داشت كه البته نمی‌دانیم پر بود یا نه! پرواز نمایشی زاپاتای مسلح در این مراسم با هدف معرفی كاربردهای این اختراع در صنایع نظامی صورت گرفت.
زاپاتا با ارتش آمریكا و فرانسه هم همكاری داشته است. حتی ارتش فرانسه 4/1 میلیون دلار برای آزمایش تخته پرنده زاپاتا به‌منظور توسعه كاربردهای نظامی سرمایه‌گذاری كرده است.



تلاش ناموفق برای عبور از كانال مانش
پس از پرواز موفق روز باستیل زاپاتا پرواز خبرساز دیگری هم در سوم مرداد امسال داشت. زاپاتا در این پرواز قرار بود سوار بر تخته پرنده معروفش از كانال مانش عبور كند. این روز مصادف با صدودهمین سالگرد نخستین عبور هوایی از كانال مانش بود. اما متأسفانه پرواز زاپاتا این بار موفقیت‌آمیز نبود و زمانی كه می‌خواست برای سوختگیری فرود بیاید داخل آب سقوط كرد. ولی خودش آسیبی ندید. علت این سقوط از خطای جایگاه فرود گزارش شد. گویا قایق سوختگیری به‌دلیل حركات امواج نتوانسته بود جایگاه فرود را در محل مناسب تنظیم كند. جا دارد اضافه كنیم كه فعلا تخته پرنده زاپاتا باید هر ۱۰ دقیقه سوختگیری كند.



پرواز موفق بر فراز كانال مانش
زاپاتا بار دیگر در 13 مرداد شانس خود را برای عبور از كانال مانش امتحان كرد و این بار سربلند از این آزمایش بیرون آمد. پرواز زاپاتا برای عبور از كانال مانش حدود ۲۲ دقیقه طول كشید. تخته پرنده زاپاتا در این پرواز به ارتفاع ۱۵ تا ۲۰ متری از سطح دریا و به سرعت بیشینه ۱۷۷ كیلومتر بر ساعت رسید و درنهایت در میان تشویق انبوه تماشاگران به ساحل بازگشت. البته تخته پرنده زاپاتا براثر سقوط اخیری كه داشت آسیب دیده بود. زاپاتا به‌گفته خودش روزی ۱۵ تا ۱۶ ساعت روی بازسازی هاوربرد كار كرد تا برای روز موعود آماده پرواز باشد.
او پس از این اقدام موفقیت‌آمیز در مصاحبه با رسانه‌های خبری اعلام كرد لحظه شگفت‌انگیزی را در عمرش تجربه كرده و از این بابت بسیار خوشحال است. به‌گفته زاپاتا، ۱۰ درصد پایانی مسیر پرواز برایش راحت‌تر بود و درنتیجه فرصت پیدا كرد تا از مناظر دیدنی اطراف هم لذت ببرد. از این سخن زاپاتا برمی‌آید كه پرواز با هاوربرد آن‌طور كه به نظر می‌رسد كار ساده‌ای نیست.



رقبای تخته پرنده زاپاتا
زاپاتا تنها كسی نیست که در جهان روی توسعه این قبیل فناوری‌های پرنده كار می‌كند. در سال 1396/ ۲۰۱۷ ریچارد براونینگ، مخترع بریتانیایی از اختراعی موسوم به دِدالوس مارك ۱ رونمایی كرد كه نوعی جت پوشیدنی است(تصویر پایین). جت‌های موردنیاز برای پرواز روی بازوها و پشت سرنشین بسته می‌شوند و سرنشین را به نمونه واقعی مرد آهنی تبدیل می‌كنند. نمونه‌های قابل‌فروش این لباس پرنده ۴۴۰ هزار دلار است و در صورت دارابودن سوخت كامل بین ۵ تا ۱۰ دقیقه در هوا دوام خواهند داشت.



پروازی با چالش‌های فراوان
برای پرواز با تخته پرنده زاپاتا ‌باید كوله‌پشتی مخصوصی را كه با پارافین پر شده است حمل كرد. این كوله‌پشتی درواقع سوخت مورد نیاز برای فقط ۱۰ دقیقه از طول پرواز را تأمین می‌كند و هر 10دقیقه به سوختگیری مجدد در طی مسیر نیاز دارد، اما چالش اصلی زاپاتا مقابله با شدت وزش باد در مسیر كانال بود. پرواز با تخته پرنده طبق توضیحات زاپاتا بدون قوای جسمانی لازم و تسلط بر تكنیك‌های بدنی ممكن نیست. او می‌گوید باید بتوانید در برابر باد مقاومت كنید؛ زیرا تخته پرنده زیر پاها قرار دارد و درنتیجه همه بدن مورد حمله باد خواهد بود.



آینده این فناوری به كدام سو می‌رود؟
شاید بپرسید آیا در آینده هركسی می‌تواند برای رفت‌وآمدهای روزمره با تخته پرنده جابه‌جا شود؟ باتوجه‌به ترافیك سنگین خیابان‌ها در شهرهای شلوغ آیا تخته‌های پرنده راه‌حل خوبی است؟ راستش باید بگوییم خیلی به این آرزو دل نبندید كه روزی هاوربردهای زاپاتایی برای استفاده عموم فراگیر شوند. این فناوری برای استفاده‌های خاص در مصارف نظامی هم با اماواگرهای بسیاری همراه است. آن هم به چند دلیل:
 با فناوری گران‌قیمتی روبه‌رو هستیم. هزینه ساخت و نگهداری تخته‌های پرنده دست‌كم تا آینده نزدیك ارزان نخواهد شد. تخته پرنده زاپاتا اكنون چیزی حدود ۲۵۰ هزار دلار قیمت دارد و زاپاتا هنوز از زمان فروش نمونه‌های تجاری این محصول حرفی نزده است. برای مصارف نظامی هم تجهیز یك تیم ۹نفره پیاده‌نظام با این تخته پرنده حدود دو میلیون دلار هزینه خواهد داشت.
 این قبیل فناوری‌ها پرسروصدا كار می‌كنند و در مصارف نظامی وسیله امنی برای انجام مأموریت به دور از چشم دشمن نیستند. نكته دیگر این‌كه شلیك در حین پرواز با تخته پرنده نمی‌تواند خیلی دقیق باشد. زیرا باید یكدستی صورت بگیرد. (یك دست سرنشین همواره با ابزار فرمان پر خواهد بود)
 برای پرواز با تخته پرنده یا حتی لباس پرنده براونینگ به نیروی جسمانی بسیار ورزیده‌ای نیاز است. در وبگاه زاپاتا آمده است كه فلای‌بُرد اِیر برای مصارف سرگرمی نیست و تازه اگر هم روزی شركت زاپاتا فروش این فناوری را برای عموم آزاد كند، خریداران باید ۱۰۰ ساعت برای كار با نسخه اولیه فلای‌بُرد آموزش ببینند.
اما با وجود همه معایبی كه گفتیم، زاپاتا قرار نیست از توسعه ایده‌های این‌چنینی دست بردارد. بلكه در مصاحبه جدیدش اعلام كرده كه در اقدام بعدی تصمیم به ساخت ماشین پرنده دارد و قراردادهایی هم برای توسعه این ایده با سرمایه‌گذاران امضا كرده است. باید منتظر باشیم و ببینیم زاپاتا چگونه غافلگیرمان خواهد كرد!
منابع: the Guardian، CNN و qz.com