راز زنده ماندن گوزنهای شمالی در زمستانهای سرد شمالگان
مدار شمالگان یكی از دو مدار قطبی و شمالیترین عرض جغرافیایی زمین است. وقتی از مدار قطبی گذر میكنید، درجه گرما میتواند به پایینتر از منفی ۶۷ درجه سانتیگراد افت كند و تاریكی هم جزئی جداییناپذیر از روز خواهد بود. بهتازگی تحقیقی روی گوزنهای شمالی یا كاریبوها انجام شده كه نشان میدهد آنها چگونه میتوانند خودشان را با این شرایط سخت سازگار كنند.
دانشمندان برای بررسی اینكه گوزنهای شمالی چگونه میتوانند در شرایط كمبود غذا كه بعضا حتی ماهها گرسنگی را هم در پی خواهد داشت، زنده بمانند سراغ ژنهای آنها رفتهاند. آنها برای این منظور توالی ژنتیكی گوزنهای شمالی را با ۴۳ نشخواركننده دیگر در دنیا مقایسه كردهاند.
مطالعه حاضر یكی از منحصربهفردترین و در عین حال كلانمقیاسترین مطالعات انجام شده در حوزه توالی ژنتیكی نشخواركنندگان است كه نشان میدهد تفاوتهای ژنتیكی تا چه اندازه بر خصوصیات و ویژگیهای متفاوت رفتاری نشخواركنندگان تاثیرگذار بوده است. در این مطالعه حیوانات مختلفی مانند گاو، بز و شتر مورد بررسی قرار گرفتهاند و نتایج حاصل حاكی از آن است كه گوزنهای شمالی نسبت به سایر پستانداران نشخواركننده توانایی بسیار بیشتری در جذب ویتامین D دارند.
البته این اتفاق همه شگفتی حاصل از این مطالعه نیست بلكه دانشمندان میگویند از آنجا كه گوزنهای شمالی به مقدار زیادی ویتامین D نیاز دارند و این ویتامین خاص فقط زمانی تولید میشود كه موجودات زنده در معرض نور خورشید قرار داشته باشند، در نتیجه ساختار فیزیولوژیك بدن كاریبوها هم باید به نوعی از این سازگاری تاثیر پذیرفته باشد.
گوزنها به ویتامین D برای ساختن شاخهایشان نیاز دارند. همچنین گوزنهای ماده شمالی هم شاخ دارند و این شاخها هر ساله از سر میروید. براساس مطالعات گوزنهای شمالی برای غلبه بر روزهای زمستانی كه نور خورشید در آنها خیلی كمتر از شرایط معمول است، دستخوش یك جهش ژنتیكی در دو ژن از ۲۸ ژنی شدهاند كه برای سنتز و یا تولید ویتامین D بدنشان كارآیی دارند.
جالب است بدانید این جهش ژنتیكی باعث شده گوزنهای مذكور بیش از ۲۰ برابر همنوعان خود در جذب ویتامین D موفق عمل كنند. این تحقیقات از سوی دیگر توانسته اختلاف نظرهایی را كه پیشتر در زمینه گونههای مختلف نشخواركنندگان وجود داشت تا حد زیادی برطرف كند.
منبع: Science