كشتی یونانی غروب میكند
مثل یك نهنگ به ساحل رسیده و ناگریز به گل نشسته و اسیر آبهای ساحلی جزیره شده؛ از 50 سال پیش تاكنون؛ اسیری كه حالا سالهاست به این اسارت خو كرده و حتی به آرامش رسیده؛ در كنار جزیره، مردمان بومی و گردشگرانش. كشتی حالا بومی آبهای كیش است؛ درست مثل موجهایی كه هرلحظه به آرامی و بازیگوشی به ساحل میزنند و مثل مرغان آسمان جزیره و خورشیدی كه هنگام غروب پشت كشتی پنهان میشود و مثل نسیمی كه مستانه گرد همه اینها میچرخد و در گوششان غزل نجوا میكند... . كشتی یونانی كه حالا دوستان زیادی در جزیره دارد و خیلیها دوستش دارند و نام كیش را با نام او گره زدهاند، دارد غرق میشود، آرام آرام دارد میمیرد و نالههای آهستهاش را كسی نمیشنود جز همان خورشید و موجها و مرغكان و نسیم بازیگوش ساحل؛ جز بومیهای جزیره كه هر صبح با طلوع خورشید از مقابل كشتی بیدار شدهاند و با غروبش چشم در چشم كشتی به آرامش شب رسیدهاند؛ همانها كه از سال 1322 كه كشتی به آبهای كیش رسید و در ساحلش ماندگار شد، همراه و همدمش بودند. ...
كشتی یونانی اما با همه آرامش و زیبایی و شكوهی كه به ساحل غربی جزیره داده است، آرام آرام در حال تحلیل و غرق شدن است؛ ضعیف شده و نیمه جان و روبه احتضار و كسی تیماردارش و اصلا حواسش به آن نیست، این را وقتی فهمیدیم كه سراغ مسؤولان كیش و منطقه آزاد رفتیم و هر كدامشان ما را به سوی دیگری هدایت كردند.
بیراه نگفتیم اگر بگوییم كشتی به گل نشسته یونانی ۱۳۶ متری كه بیش از ۷۰ تن وزن دارد، از بیشتر جاذبههای جزیره حتی هتلهای چند ستاره و با عظمت كیش هم شناختهشدهتر است و هر زمان كسی بخواهد تصویری از جزیره گردشگری ارائه كند، از كشتی یونانیاش میگوید و شكوه و زیباییاش در طلوع و غروب خورشید.
و حال تصور اینكه یكی از مهمترین جاذبههای كیش در حال محو شدن است و اینكه دیگر عكاسان و گردشگران نتوانند به امید دیدنش پا به ساحل غربی بگذارند و عكس یادگاری بگذارند، تلخ است و غمانگیز، برای همه و بهویژه آنها كه خاطرهبازیها كردهاند با این ساحل جادویی.
و اما ماجرا از این قرار است كه میگویند قسمت زیرین كشتی كه در آب قرار دارد، دچار پوسیدگی شدید شده و این امر احتمال فرو ریختن و غرق شدن كشتی را بسیار بالا برده و به گفته كارشناسان هر لحظه امكان غرق شدن آن وجود دارد.
تصاویر منتشر شده از آن هر چند سال یكبار نیز تفاوت زیادی را در میزان ایستادگیاش نشان میدهد؛ این یعنی قطعات كشتی یونانی در حال از هم پاشیدن است.
حال خلیجفارس
هم خوب نیست
حمید عاطفی، اقلیمشناس و شاغل در دبی كه مدتها روی كیفیت آبهای خلیجفارس كار كرده است، در ارتباط با وضعیت و كیفیت آب خلیجفارس و تأثیر آن روی كشتیها و بهخصوص كشتی به گل نشسته یونانی به جامجم میگوید: «متأسفانه چندی پیش سازمان حفاظت محیطزیست ایران اعلام كرد كه شوری آب خلیجفارس در مقایسه با ۲۰ سال گذشته 5/1 برابر و دمای آب آن در ۱۷ سال گذشته 2 درجه افزایش یافته است. آب شیرینكنها، فعالیتهای انسانی و آلودگیهای بسیار زیاد كه غالبا نفتی هستند سبب شده تا كیفیت آب خلیجفارس روزبهروز بدتر از قبل شود. جالب است بدانید سواحل این خلیج یكی از گرمترین مناطق دنیاست و شوری آب خلیجفارس هم بسیار بیشتر از شوری طبیعی اقیانوسها.»
بله، كشتی غرق میشود
عاطفی ادامه میدهد: بنده كه به مدت چهار سال در امارات كار میكنم آمار بسیار جالبی از آب شیرینكنها در كشورهای حاشیه خلیجفارس دارم. در حال حاضر بیش از ۵۵ آب شیرینكن عظیمالجثه در امارات متحده عربی، عربستان و كویت دست به شیرین كردن آب میزنند و پسابهایش را روانه خلیجفارس میكنند. البته در ایران هم نیروگاه هستهای بوشهر از دو آب شیرینكن بسیار بزرگ استفاده میكند و همه اینها سبب شده تا آب خلیجفارس بهخصوص در كنار سواحل از كیفیت مناسبی برخوردار نباشد و كشتیهایی كه در خلیجفارس عبور و مرور میكنند نیاز به تعمیرات دورهای كوتاهتری دارند و همین مسأله در رابطه با كشتی یونانی هم صدق میكند؛ ولی متأسفانه از زمانی كه این كشتی به گل نشسته است ما فقط نظارهگر آن بودیم و هیچ اقدام ترمیمی برای حفظ آن انجام ندادهایم و اینكه اعلام شده بهزودی این كشتی غرق میشود پیشبینی بیهودهای نیست و به وقوع خواهد پیوست.
تاب این همه شوری را ندارد
ابراهیم مداحی كه خود روی یك نفتكش كار میكند نیز به جامجم میگوید: خلیجفارس بدون تردید یكی از آلودهترین آبهای دنیا را دارد و اینكه اعلام میشود بهزودی كشتی یونانی غرق خواهد شد با توجه به نبود رسیدگیهای لازم، پیشبینی درستی است. اگر در بدنه كشتیها از بهترین آلیاژها هم استفاده شده باشد، باز هم در برابر آبهای اسیدی و بسیار شور خلیجفارس تحمل سازگاری طولانی را ندارند و كشتی یونانی هم كه ساخت آن مربوط به دهه 1320 خورشیدی است، قاعدتا وضعیتی بهتر از كشتیهای فعلی ندارد و به این مسأله امواج دریا كه هر چند ثانیه به كشتی برخورد میكنند هم باید اضافه كرد.
هزینه میخواهد
تیمارداری كشتی
در سال 1393 علیاصغر مونسان، رئیس سابق سازمان میراث فرهنگی و وزیر حال حاضر وزارتخانه گردشگری و میراث فرهنگی از انعقاد قراردادی با دانشگاه صنعتی شریف خبر داد و گفت: قرار شد دانشگاه طرحی برای حفظ و پایداری كشتی یونانی، ممانعت از فرو نشست بیشتر آن و جلوگیری از خوردگیاش ارائه دهد، هر چند بعد از آن و در سال 1397 محمد ابراهیم انصاری لاری، مدیرعامل سازمان منطقه آزاد كیش گفت: هزینه پایدار نگه داشتن كشتی زیاد است و تا به امروز هیچكدام از مقامات كشوری و جزیره كیش تصمیم جدیدی در رابطه با آینده كشتی یونانی نگرفتهاند.
حالا هم كه سراغ مسؤولان و متولیان كیش از رئیس منطقه آزاد گرفته تا اداره میراث فرهنگی و... هیچكدامشان نه پاسخ درست و درمانی درباره كشتی به ما دادند و نه ظاهرا برنامهای برای حفظ و نجاتش از غرقشدگی دارند.
ظاهرا متولیان امر در جزیره كیش بر این باورند با توجه به اینكه مالكیت این كشتی در اختیار ایران نیست، شاید نتوان برای پایدارسازی آن كاری كرد. هرچند امید میرود هزینههای بالای پایدارسازی كشتی همانند نجات و حفظش از غرق شدگی، با توجه به اینكه سازمان میراث فرهنگی به وزارتخانه تبدیل شده، تامین شود و غروب جزیره را همچنان زیبا و تماشایی نگه دارد.
با این همه تقدیر كشتی یونانی رسیدن به آرامش ابدی در آبی آبهای خلیج همیشه فارس خواهد بود، اگر اوضاع همین باشد كه اكنون است و كسی برای ماندنش در روی آبهای آرام جزیره كاری نكند و شاید باید یادآوری كرد به همه آنهایی كه بازیگوشی كشتی و نسیم و مرغكان آسمان و خورشید رنگ پریده غروب را ندیدهاند كه آخرین ماهها و روزهایی است كه این غول عظیم مهربان به ساحل چشم دوخته است.