درباره كتاب «فیلم به منزله كردار اجتماعی»
كندوكاو در وجوه اجتماعی و فرهنگی سینما
روی پیشخوان كتابفروشیها میتوان كتابهایی را پیدا كرد كه سینما و محصولات آن را از جهت محتوا و كیفیت مورد بحث و بررسی و نقد قرار میدهند.
بسیاری از این كتابها بیشتر از هر چیز، روی فیلمهای غیرمتعارف و روشنفكرانه تمركز میكنند و توجه كمتری به محصولات عامهپسند و پرفروش دارند. تفاوت كتاب 311 صفحهای «فیلم به منزله كردار اجتماعی» با كتابهای مشابه در این است كه روی سینمای عامهپسند معاصر و نمونههایی از هالیوود كلاسیك تمركز دارد. انتخاب عكسی از اكشن علمی -تخیلی و معروف «ماتریكس» برای روی جلد كتاب هم در همین رابطه توجیه میشود. گریم ترنر نویسنده كتاب جنبههای اجتماعی و فرهنگی فیلم را از مخاطبان و انواع ایدئولوژی گرفته تا نمایش و فناوری، مطالعه میكند.
كندوكاو در وجوه اجتماعی و فرهنگی سینما، بحث درباره سینما بهعنوان یك صنعت فرهنگی و مطالعه تاثیر مسائلی چون طبقه اجتماعی و قومیت بر بازنمایی از ویژگیهای این كتاب است.
كتاب فوق كه از سوی انتشارات علمی و فرهنگی و با ترجمه گودرز میرانی به بازار عرضه شده، ویراست چهارم كتاب اصلی است. اما نویسنده توضیح میدهد كه با هر ویرایشی، كتاب و موضوعات آن را به روز كرده است و از این نظر، خواننده كتاب با كمبو و خلائی روبهرو نخواهد شد. در عین حال، ویرایش چهارم كتاب بخشهای جدیدی مثل بحث درباره صحنههای تماشایی و شگفتانگیز و جلوههای ویژه را در خود دارد، كه به مباحث مطرح در ویرایشهای قبلی افزوده شده است. با وجود این، نباید فراموش كرد چاپ چهارم كتاب اصلی هم متعلق به سال 2006 است. از آن زمان تا به حال البته دنیای سینما با موضوعات و مسائل تازه دیگری روبهرو شده، كه به نظر میرسد جایشان در این كتاب خالی است.
با این حال، متن كتاب كه تا سال 2006 به روز شده به قدری جذاب و خواندنی است، كه نمیتوان گذر زمان و مطرح شدن نكات تازه در دل فیلمهای سینمایی را به عنوان ضعف آن تلقی كرد.
مترجم كتاب به این نكته اشاره میكند كه كتاب فوق از چند جهت اهمیت دارد و برخلاف كتابهایی كه فقط به نظریه فیلم میپردازند، هم نظریه است و هم كاربرد نظریه. گریم ترنر ضمن شرح بسیاری از نظریههای پركاربرد در مطالعات فیلم، نكاتی كلیدی در خوانش فیلم و استفاده از نظریه برای تحلیل آن بیان میكند كه برای دانشجویان علاقهمند مطالعه فیلم بسیار كمككننده است. به همین دلیل، او كوشیده است تا متن كتاب بسیار روان و به دور از پیچیدگیهای معمول در این حوزه باشد. بهجز مقدمه شش صفحهای نویسنده، خود كتاب هفت فصل دارد.
در این فصلها مباحثی چون صنعت فیلم بلند، شكلگیری آن و سلطه آمریكا بر صنعت فیلم بلند، رقابتهای جدید، رویكردهای زیبایی شناختی اولیه و واقعگرا، كارگردانان مولف و ژانرها، زبان فیلم، روایت فیلم و ساختارگرایی، مخاطبان فیلم و مشخص كردن نوع مخاطب، ستارهسازی، همذاتپنداری بیننده، فرهنگ و ایدئولوژی، فیلم و فرهنگ ملی، مسائل در تحلیل ایدئولوژیك و... مطرح و مورد بحث و بررسی قرار میگیرد.
چاپ اول كتاب كه مزین به عكسهایی از فیلمهای مطرح چند دهه اخیر است، با قیمت 18 هزار تومان و در شمارگان هزار عدد به بازار عرضه شده است.