غفور شیخی،جامعه‏شناس
تغییر نگاه جامعه ایرانی به مقوله فرزندآوری را می‌شود از زوایای مختلف بررسی کرد؛ مثلا این که تفکر و نگرش مردم از حالت سنتی یعنی از  والدین سالاری، به سمت تفکر مدرن و نیمه مدرن یعنی فرزندسالاری حرکت کرده و این تغییر جهت بر فرزندآوری نیز اثر گذاشته است.
از سوی دیگر، در یک دهه اخیر  شکل تامین معیشت مردم تغییر کرده و فشار اقتصادی بر خانواده ایرانی زیاد شده است. کاهش ارزش پول، افزایش تحریم و فشار اقتصادی باعث شده زوج ها از فرزندآوری هراس داشته باشند.
یکی از دلایل مهم دیگر اما همسان سازی جامعه ایرانی با فرهنگ جهانی است. در اغلب کشورها، جوامع به سمت کاهش جمعیت رفته‏اند و در این خصوص تبلیغات زیادی نیز کرده اند.
موضوع کاهش فرزندآوری در کشورمان را البته می شود از زاویه طرح های تشویقی نیز تحلیل کرد. باید گفت طرح‏هایی که تاکنون با عنوان تشویقی در جامعه مطرح شده اند هیچ کدام مشوق خوبی برای ازدواج و فرزندآوری نبوده اند. مثلا چه کسی با وام 20 تا 30میلیون تومانی می‎تواند ازدواج کند؟
علاوه بر قدرت مادی مشوق ها، موضوع مهم این است که فقط مشوق هایی می توانند موفق عمل کنند که در ساختار اجتماعی، قومیتی و فرهنگی هر جامعه مورد مطالعه قرارگرفته و موفقیت‌شان تضمین شده باشد. به این ترتیب طرحی که درکلانشهر تهران قابل انجام است، لزوما در شهرهای دیگر نتیجه مطلوب ندارد.
بنابراین هر طرحی در حوزه فرزندآوری یا ازدواج  باید عملی باشد که این نیز نیازمند انجام تحقیقات میدانی و فرهنگی است . حقیقت این است که ساختار معیوب، کارکرد معیوب هم دارد. بنابراین برای این که طرحی موفق اجرا شود، باید ساختاری مناسب داشته باشد که این ساختار نیز یکشبه ایجاد نمی شود و حداقل به دو دهه تلاش نیاز دارد.