با وجود الزام رسانه‌های صوتی و تصویری به اخذ مجوز از سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر هنوز خبری از برخی رسانه‌های اسم‌ورسم‌دار در فهرست مجوزدارها نیست
قانون بی‌قانون؟!
تقریبا دو هفته می‌گذرد از روزی كه سیدصادق امامیان، رئیس سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی (ساترا) در نشستی خبری حاضر شد كه اهالی رسانه حسابی شلوغش كرده بودند. البته انتظار هم می‌رفت كه نشست خبری یك مسؤول از این سازمان مورد استقبال خبرنگاران قرار بگیرد؛ به هر حال مدت‌ها بود سر و صدا بر سر فعالیت رسانه‌های صوتی و تصویری و این‌كه باید تحت لوای كجا و چه كسی كار كنند بلند بود و این كش و قوس‌ها حواشی‌ای را هم در پی داشت كه رسانه‌ها بخواهند به آنها بپردازند. در نشست خبری تازه رئیس این سازمان اما حرف‌های مهمی رد و بدل شد كه می‌توانست پایانی بر این سر و صداها و آب پاكی باشد بر سر فعالان این حوزه؛ از شیوه نظارت‌های پسینی بر محتوای ارائه شده در سامانه‌های VOD گرفته تا. .. . اما با گذشت دو هفته از خبر مهمی كه آقای رئیس داد، جست‌وجویی در سایت ساترا یا همان سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی نشان می‌دهد برخی از فعالان حوزه VOD ماجرا را چندان جدی نگرفته‌اند. اما رئیس ساترا چه گفت و قانون تازه، مبتنی بر چه مفادی است؟
ماجرا از این قرار بود كه سیدصادق امامیان تاكید كرد نظارت این سازمان بر محتوای ارائه شده در رسانه‌های صوتی و تصویری پسینی است و هیچ‌گاه این سازمان وارد فرآیند ممیزی‌های معمول نخواهد شد مگر در موارد خاص. اما مهم‌ترین حرف‌های رئیس، مربوط به نكته‌ای دیگر بود. آنجا كه او همگرایی نهادهای این حوزه اعم از وزارت ارتباطات و ارشاد را در حد خوب ارزیابی كرد اما نهایتا گفت كه بعد از ابلاغ قانونی درباره سازمان، وزارت ارشاد صدور مجوز برای رسانه‌های صوتی و تصویری را متوقف كرده است. ظهور VODها و تنوع رسانه‌های مختلف و متعدد هم از نظر محتوا و هم از نظر مخاطب نیازمند نظام‌های حقوقی اساسی و مهمی است كه باید تبیین و تنظیم شود. در كشور ما نیز رسانه‌های خصوصی به رسمیت شناخته شدند و در كنار رسانه‌های حاكمیتی به‌كار خود ادامه می‌دهند. این رسانه‌ها نسبت به تكنولوژی خنثی نیستند و بنابراین حوزه‌های فنی آن باید تنظیم شود. ما با مفهوم همگرایی روبه‌روییم و در این زمینه با ساختار جدید روبه‌رو خواهیم بود.
نكته‌ای كه از این حرف‌ها برمی‌آمد این بود كه پس از این جز سازمان متبوع امامیان، هیچ نهاد دیگری نمی‌تواند به VODها مجوز فعالیت بدهد.
ارشاد چطور كنار رفت؟
«بخش‌های اپراتور همه باهم در جنبه‌های محتوایی و فنی تداخل دارند». این جمله امامیان سرآغازی بود برای این‌كه آن روز در نشست خبری بگوید هنوز همگرایی صددرصد ایجاد نشده و با این حال بعد از ابلاغ قانونی تمام نهادهای مرتبط همكاری خوبی كرده‌اند و در همین راستا بوده كه وزارت ارشاد صدور مجوز برای VODها را متوقف كرده است. او گفته بود البته اختلاف نظرهایی وجود دارد اما شرایط طوری نیست كه كار انجام نشود. تصمیم حاكمیت این بود كه تصمیم‌گیری در حوزه صوت و تصویر به این سازمان واگذار شود و این مسأله كاملا قانونی است.
چه شد كه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از ماجرای اعطای مجوز به VODها كنار رفت؟ آن‌طور كه از حرف‌های مسؤولان ساترا برمی‌آید آنها توانسته‌اند در كش و قوسی بر سر تداخل‌ها و موازی‌كاری‌ها موفق شوند و كار را برای خودشان یكسره كنند.
مجوز دارند اما...
اما حالا كه دو هفته‌ای از این اعلام گذشته، یعنی از این‌كه همه سامانهها می‌دانند باید برای فعالیت، مجوز ساترا را اخذ كرده باشند، در سایت این سازمان چه خبر است؟ كدام سامانهها حرف رئیس را جدی گرفته‌اند و كدام‌ها هنوز بر منوال سابق فعالیت می‌كنند؟
برای یافتن پاسخی به این پرسش، بخش «رسانه‌های دارای مجوز» سایت ساترا را مرور كردیم. البته امامیان گفته بود كه تاكنون 73 مجوز به این رسانه‌ها اعطا شده و 150درخواست مجوز نیز در دست بررسی است. با این حال حالا بین اسامی این فهرست در سایت، نام سامانه‌هایی چون تی‌وی‌نت، تی‌وی‌پلاس، تیوا، فیلم‌نت، آی‌نت، روبیكا، سینما ماركت و... دیده می‌شوند و این در حالی است كه هنوز خبری از چند سامانه اسم و رسم‌دار چون فیلیمو، نماوا و آنتن در این فهرست نیست.
البته می‌دانیم كه این سامانهها پیش از این، مجوز فعالیت‌شان را از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دریافت كرده‌اند، منتها ماجرا حالا این است كه رئیس ساترا گفته سامانه‌هایی كه پیش از این مجوز فعالیت از جایی جز ساترا دریافت كرده‌اند هم باید برای دریافت مجوز فعالیت گذرشان به كوچه سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی بیفتد. یعنی این، از قوانینی است كه اتفاقا عطف به ماسبق هم می‌شود. البته نمی‌دانیم این چند سامانه پرمخاطب تا كنون برای دریافت مجوز فعالیت اقدام كرده‌اند و آن‌طور كه امامیان گفته جزو یكی از آن 150ارائه‌كننده درخواست بوده‌اند یا نه، اما عجالتا این را می‌دانیم كه قانون جدید ابلاغ شده و هنوز چند برند اسم و رسم‌دار بین VODها جایشان بین سامانه‌های مجوزدار خالی است.
