درباره مقام حضرت عبدالعظیم حسنی(ع)
مردی اهل ری به خدمت حضرت علی بن محمد النقی امام هادی(ع) رفت. حضرت پرسید: كجا بودی؟ او گفت: به زیارت امام حسین(ع) رفته بودم. امام فرمود: اگر قبر عبدالعظیم را كه نزد شماست زیارت میكردی مانند كسی بودی كه امام حسین(ع) را زیارت كرده باشد.
اما باید توجه داشت كه آن ثوابها كه برای زیارت عبدالعظیم ذكر شده در مقایسه با زیارت ائمه(ع) نیست، زیرا هیچكسی با آنان قابل مقایسه نیست. آنقدر كه امیرمومنان(ع) فرموده است: هیچ كس از این امت را با آلمحمد نمیتوان مقایسه كرد؛ آنان كه ریزهخوار خوان نعمت آلمحمدند با آنها برابری نمیتوانند.
اما در مورد دلیل اینكه چرا ثواب زیارت عبدالعظیم حسنی(ع) به مثابه زیارت سیدالشهدا(ع) در كربلا عنوان شده است، باید گفت كه حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) حلقه وصل شیعیان در شهرهای مختلف بودند. حضرت عبدالعظیم بین شیعیان كه در جای جای خطه اسلامی نمیتوانستند با هم ارتباط داشته باشند، حلقه اتصال بود. چون ائمه(ع) ایشان را قبول داشتند و ممكن است این ثواب ناظر به همین مجاهدتهایی باشد كه در راه ارتباط بین شیعیان و رساندن پیام ائمه(ع) باشد كه از ایشان میتوان به عنوان سفیر سیار ائمه(ع) یاد كرد. ممكن است در مورد سایر امامزادگان بزرگوار نیز روایاتی بوده كه به ما نرسیده است؛ اما روایت ثواب زیارت حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) به ما رسیده است.
برخی شیعیان نزد امام هادی(ع) رفته و گفتند ما از زیارت كربلا آمدیم (در آن زمان كه حاكمیت بنیعباس بود این سفر و زیارت بسیار برای شیعیان مشقت داشت) و حضرت پاسخ داد كه شما در ری عبدالعظیم را زیارت بكنید، مثل این است كه امام حسین(ع) را زیارت كردهاید.
ضمن اینكه ممكن است شرایط خاص زمانى و مكانى سبب شده باشد كه آن همه فضیلت برای زیارت حضرت عبدالعظیم(ع) ذكر شده باشد و جایی برای گردهمایی شیعیان باشد.
مثلا متوكل عباسى و برخى دیگر از حكام، پس از تخریب بارگاه امام حسین(ع) براى جلوگیرى از زیارت آن بزرگوار، مأموران جلادى را به مراقبت و نگهبانى گذاشته بودند كه به صغیر و كبیر رحم نمىكردند و جان افراد در خطر قرار میگرفت و حتى زائران زیادى را بیرحمانه به خاك و خون كشیده بودند.
برای همین مساله، لزوم پایگاهسازى و تشكیل مراكز تجمع نیروها و اجتماعات، موضوعى است كه ائمه اطهار(ع) دوست داشتند تا شیعیان با هم باشند، گرد هم جمع شوند، مذاكره كنند و تبلیغات اجتماعی داشته باشند.