برخلاف ایران، برخی از کشورها توانسته اند به کمک رویدادها و شخصیت های فرهنگی و هنری شان ، خیل گردشگر و درآمد را به سمت خود سرازیر کنند
ناشناخته ای به نام گردشگری رویداد
زمانهای بود كه گردشگران داخلی و خارجی، بازدید از یك شهر، سایت تاریخی یا طبیعت یك منطقه را تنها معنای گردشگری میدانستند، اما اكنون كه سهم درآمد گردشگری داخلی و بینالمللی در جهان به درآمد نزدیك به ۴۴/ ۵ تریلیون دلار رسیده، دیگر این صنعت پرسود و اقتصادی باید به دنبال محصولات خاصی باشد تا بتواند نیازها و سلایق متنوع و جدید مشتریان و گردشگرانش را تامین كند. گردشگری رویداد، یكی از همین بستههای جدید و گونههای نوین گردشگری است كه مسافران را برای دیدن رویدادها یا شركت در یك رویداد خاص با خود همراه میكند. مناسبتهایی كه به دلیل ویژگیهای خاصشان، مسافران را به سمت خود میكشند و میتوانند برای شهرها و نقاط كمتر دیده شده، فرصت هیجان انگیز حضور در بازار گردشگری را فراهم كنند. این نوع گردشگری اكنون در برخی كشورها رواج دارد و سالانه گردشگران زیادی را به سوی خود جذب میكند، نظیرش همین كشور همسایه خودمان یعنی تركیه كه با رویداد بزرگداشت مولانا، هر سال و در یك بازه یك هفتهای، صدها هزار گردشگر را سمت خود میكشاند، درحالی كه ما با وجود دهها آیین و مراسم و جشن باستانی و رویدادهای تاریخی فرهنگی، هنوز اقبالی به این نوع گردشگری نشان ندادهایم و همچنان برای جذب گردشگر به داشتهها و جاذبههای تاریخی و طبیعی مان تكیه كردهایم.
جشنهایی مثل جشن نوروز، شب یلدا یا چله و جشن سده، مراسم و آیینهایی مثل چك چك در یزد، آیین عروسی پیرشالیار، جشنوارههای میوه مثل انار، مراسم دف نوازان ایران زمین در سنندج به عنوان خاستگاه دف جهان، روز بزرگداشت حافظ و سعدی و فردوسی، مراسم و آیینهای متنوع و تاریخی ایام ماه محرم در ایران و صدها مناسبت دیگر در ایران وجود دارد كه ظرفیت جذب گردشگر خارجی و داخلی را دارند، اما این فرصتهای طلایی برای گردشگری رویداد در ایران، مورد توجه قرار نگرفته و برای آنها بستههای خاص گردشگری در تورهای داخلی و خارجی تعریف نشده است.
در دستور كار است!
درواقع برنامه توسعه گردشگری در ایران تاكنون بر مبنای اولویتهای تاریخی و فرهنگی بوده و گردشگری زیارتی، سلامت و طبیعت گردی هم تازه راه اندازی شده و هنوز در ابتدای راه هستند. دراین میان مدلهای جدید گردشگری همچون گردشگری رویداد در افقی دور و مبهم قرار دارند كه برای رسیدن به آنها ظاهرا راه درازی پیش روی داریم. البته مدیركل دفتر بازاریابی و تبلیغات وزارت میراث فرهنگی و گردشگری، از ورود وزارتخانه متبوعش به این نوع گردشگری خبر میدهد و به جامجم میگوید: مدیریت رویداد در دستور كار وزارت گردشگری است و اطلس گردشگری رویداد به صورت تقویم برای 31 استان در 12 ماه سال آماده شده و در اختیار آژانسها و دفاتر خدمات مسافرتی قرار گرفته است.
برنامه ریزی برای 20 سال دیگر
محمد ابراهیم لاریجانی با بیان این كه برخی رویدادها همانند جشنواره گلاب كاشان، جشنواره اقوام گلستان و حتی نمایشگاههای كتاب و قرآن، هنوز جزو رویدادهای نوپا به حساب میآیند، میافزاید: حقیقت آن است كه رویدادهای تازه همانند گرامیداشت شمس در شهر خوی چند سالی است كه به اجرا در میآید، اما هنوز استانداردها و كیفیت لازم برای برگزاری سفرهای رویدادمحور به ویژه در جذب گردشگر خارجی وجود ندارد و باید این رویداد 20 سال برگزار شود تا توان جذب گردشگر را پیدا كند.
ما تنهاییم
مدیركل دفتر بازاریابی و تبلیغات وزارت میراث فرهنگی و گردشگری با اشاره به این كه نهادهای فرهنگی جمهوری اسلامی همچون بنیادهای حافظ، رودكی، فردوسی و سعدی، امكانات لازم برای تبلیغ این شخصیتها در سایر كشورها را در اختیار دارند، میگوید: در ابتدا باید تبلیغ لازم در خصوص شاعران پارسی گوی و مشاهیر و همچنین اجرای سنتهای خاص صورت بگیرد و در مرحله بعدی وزارت گردشگری، جاذبههای رویدادمحور را در دستور كار قرار دهد.
لاریجانی با تاكید بر این كه 54 نهاد فرهنگی، دولتی و حاكمیتی در زمینه معرفی مشاهیر و رویدادهای ایران، وظایف قانونی دارند، با گلایه میگوید كه وزارت گردشگری متاسفانه در مسیر معرفی ایران دست تنها مانده، در حالی كه نهادهای فرهنگی در این زمینه باید هم افزایی داشته باشند و وظایف خود را طبق شرح وظایفشان در زمینه تبلیغات و معرفی به انجام برسانند.
همچنان غریبیم
این كه دنیا هنوز هم ایران را بخوبی نمیشناسد؛ فرهنگ و تاریخ و جاذبههای گردشگری اش را، نكته مهمی است كه لاریجانی هم روی آن دست میگذارد و میگوید: هنوز بسیاری از حقایق درباره ظرفیتهای پزشكی و درمانی ایران، گردشگری سلامت، ورزشی و صنعتی و مفاخرمان، ناشناخته مانده و این در حالی است كه منابع صدا و سیما و وزارتخانههای فرهنگ و ارشاد اسلامی، نفت، امور خارجه و وزارت بهداشت و درمان در پیشبرد جریان اطلاع رسانی قابل توجه است و وظایف قانونی هم آنها را به سمت اطلاع رسانی این فرصتها سوق میدهد.
هم ما برویم، هم آنها بیایند
این كارشناس مسؤول در عین حال مشكلی نمیبیند ایرانیان در رویدادهای گردشگری كشورهای همسایه شركت كنند و پول هایشان را به آن سوی مرزهایمان ببرند، چراكه به عقیده او همسایه ایم و اشتراكات فرهنگی زیادی داریم و این كه فقط گردشگر ورودی داشته باشیم، تفكر اشتباهی است، اما تاكید میكند جریان توسعه گردشگری باید دو سویه باشد و ما هم بتوانیم مسافر جذب كنیم.
میان ماه من تا ماه آنها
زمانی كه صحبت از مغفول ماندن استراتژی برای گردشگری رویداد میشود، گزینههای زیادی برای نمونه روی میز قرار میگیرد. یكی از شبیه ترین آنها به الگوی گردشگری رویداد قونیه، آرامگاه شمس تبریزی در خوی است كه به نظر میرسد ظرفیتهای قابل توجهی برای جذب گردشگر دارد، اما آیا این ظرفیتهای بالقوه، در مدیریت بالادستی مورد توجه قرارگرفته است؟ مدیركل میراث فرهنگی استان آذربایجان غربی در گفتوگو با جامجم، معتقد است مقایسه این دو سایت تاریخی با یكدیگر درست نیست،
چرا كه سال هاست قونیه به عنوان مقصد گردشگری برای جهان شناخته شده و برنامههای آن متناسب با شرایط اجتماعی و تاریخی كشور تركیه است و این در حالی است كه مدیریت جذب گردشگر در آرامگاه شمس باید بر مبنای فرهنگ و آداب و رسوم ایرانی باشد؛ امری كه باعث میشود نتوانیم به اندازه و به سرعت تركها توجه گردشگران را به خوی جلب كنیم.
جلیل جباری البته تاكید میكند بیكار ننشسته اند و بر همین اساس و تاكنون موفق به برگزاری سه دوره همایش علمی شمس و اجرای مراسم آیینی همزمان با روز ملی شمس در هفتم مهرماه شدهاند، كه همین برنامهها موفق به جذب هنرمندان و گروههای علاقه مند شده و شهر خوی و این سایت تاریخی را از ناشناختگی بیرون آورده است.
گامهای خوبی برداشته ایم
مدیركل میراث فرهنگی آذربایجان غربی با اشاره به این كه تا شش سال پیش آرامگاه شمس مورد توجه نبوده است میگوید: نتایج توجه به گردشگری رویداد محور در آرامگاه شمس سبب شده كه همزمان با برگزاری این مراسمها علاقه مندان از آن استقبال كنند و ضریب اشغال مراكز اقامتی خوی به 100 درصد برسد.
لاریجانی با تاكید بر این كه توسعه زیر ساخت گردشگری در خوی از دو سال قبل مورد توجه دولت قرار گرفته، یادآور میشود كه اجرای طراحی مجموعه یادمان شمس، توسط پروفسور اردلان معمار مطرح ایرانی و پیشرفت فیزیكی 40 درصدی ساخت گالری، فضای پژوهشی و خدماتی این مجموعه حكایت از هدفگذاری برای رسیدن به گردشگری رویداد در خصوص آرامگاه شمس دارد.
بی برنامه، بیاعتبار
نكته مهم این كه سفر رئیس جمهور به آذربایجان غربی،اعتبار 20 میلیارد تومانی را در سال 98- 97 برای راه اندازی مجموعه یادمان شمس به همراه داشت، اما به گفته مدیركل میراث فرهنگی آذربایجان غربی از این اعتبار تاكنون تنها سه میلیارد و 700 میلیون تومان ابلاغ شده است.
نگاهی واقع بینانه به همین مستندات، گواهی بر آن است كه اقداماتی كه تاكنون در این عرصه صورت گرفته، تناسبی با جریان پرسرعت گردشگری رویداد محور ندارد و هنوز فاصله برای رسیدن به الگوهای موجود در جهان، از زمین تا آسمان است تا آنجا كه میتوان مدعی شد گردشگری ایران سهمی ناچیز از درآمد سالانه 400 میلیون دلاری گردشگری رویداد در جهان را به خود اختصاص داده است.
به این ترتیب دنیایی از رازها و ناشناختههای آیین ها، آداب و رسوم و رویدادهای بزرگ كشورمان در آرزوی دیده شدن مانده اند؛ رویدادهایی اصیل كه میتوانند مقاصدی داغ و پرطرفدار برای گردشگران جهان باشند.
-
۵ نشانه مرگ حافظه
-
با عمو قناد «بیدار شو»
-
سفره مردم یک ماه پساز سهمیهبندی
-
جدال با برف و گرگ
-
ناشناخته ای به نام گردشگری رویداد
-
بمباران در رستوران
-
پروژه استعفاطلبان چیست؟
-
قراردادهای نجومی به مجلس میرسند؟
-
تعظیم به روایت ایرانی از میکونوس
-
و مرد خود مرده بود...
-
سورنا 4؛ نسل چهارم ربات انساننمای ملی ایران
-
تعظیم به روایت ایرانی از میکونوس
-
نامآشنای دیروز و امروز