جابن، كسب‌وكاری كه نمی‌دانست چه می‌خواهد كند!
جابُن (Jawbone) كسب‌وكاری بود كه شكستش را كسی باور نمی‌كرد. این شركت دو دهه قبل در زمان حباب دات-كام (حباب اقتصادی در سال‌های ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۰ میلادی) شكل گرفته و پله‌پله مسیر موفقیت را پیموده بود. ابتدا با ارائه محصولاتی همچون بلندگوهای قابل حمل و هدفون‌های بلوتوثی شناخته می‌شد اما كمی بعد ماموریت جدیدی برای محصولاتش تعریف كرد و به عنوان یكی از بازیگران اصلی بازار تجهیزات سلامت و اینترنت اشیا شروع به معرفی مچ‌بندهای سلامت خود نمود.
حسین رحمان، مدیرعامل این شركت ایده‌های بزرگی در ذهن خود داشت. او روند رو به رشد محصولات سلامت را پیش‌بینی كرده بود و تمركز كسب‌وكار خود را روی مچ‌بندهای سلامت گذاشته بود تا بتوانند به كاربران امكان رصد فعالیت‌های سلامت و ورزشی‌شان را بدهند. جابن صفحه نمایش نداشت و فقط به یك لرزاننده برای اعلان‌ها و دكمه‌ای برای روشن و خاموش كردن مجهز بود. بعدها مدل‌های پیشرفته‌تر آن مجهز به ساعت و صفحه نمایش رنگی به بازار عرضه شد. جابن توانست سرمایه‌ای به ارزش ۹۳۰ میلیون دلار جذب كند و محصولات خود را بیش از پیش گسترش دهد. اما این موفقیت عمر كوتاهی داشت و در سال 1396/ ۲۰۱۷، جابن رسما انحلال خود را اعلام كرد.
در ادامه به بعضی از دلایل شكست این كسب‌وكار اشاره می‌كنیم:
سرمایه‌گذاری بیش از حد
عامل شكست
جابن به عنوان شركتی كه در مرز فناوری به فعالیت می‌پرداخت، نیازمندی‌های زیادی در مسیر توسعه خود داشت. ایده‌های جدید و تحقیق و توسعه نیازمند بودجه بود و این كسب‌وكار می‌خواست یكی از پیشروهای بازار اینترنت اشیا و تجهیزات سلامت باشد. جذب سرمایه بالا برای پروژه‌های مطالعاتی و سرمایه‌گذاری روی ایده‌های جدید باعث شد جابن تمركز اصلی خود روی محصولات موجود در بازارش را از دست بدهد. هر چقدر فرآیند‌های پرهزینه‌تر تحقیقاتی در جابن شروع می‌شدند به همان میزان محصولات جابن در بازار مشكلات بیشتری را تجربه می‌كردند تا در نهایت تولید آنها متوقف و از بازار جمع شدند.
عقب ماندن از رقبا
شركت‌هایی مثل سامسونگ و فیت‌بیت (Fitbit) با شتابی بسیار بالاتر از تصور جابن رشد می‌كردند. جابن خود را یكه‌تاز بازار مچ‌بندهای هوشمند می‌دانست اما نتوانست این یكه‌تازی را حفظ كند. شكایت‌های زیادی از طرف جابن نسبت به فیت‌بیت انجام شد اما هیچ‌كدام به نتیجه نرسیدند. قیمت پایین‌تر محصولات رقبا باعث شد كاربران اقبال بیشتری به آنها نشان دهند. مشكلات بازارهای فیزیكی گریبانگیر جابن شد تا جایی كه دیگر نتوانست به رقابت بپردازد و خط تولید خود را متوقف ساخت.
مسیر راه نامشخص
شاید اصلی‌ترین علت شكست جابن نداشتن مسیر راه مشخص بود. تغییر حوزه فعالیت در بازه‌های زمانی كوتاه در حالتی كه هنوز محصول قبلی جایگاه خود را در بازار پیدا نكرده است تصمیم پر خطری محسوب می‌شد. دستبندهای سلامت جابن محدودیت‌های زیاد و قیمت بالایی داشت. در كنار این مشكلات خدمات پس‌ازفروش مناسبی از طرف جابن به مشتریان ارائه نمی‌شد. شاید اگر جابن بر یك محصول تمركز می‌داشت نتیجه بهتری حاصل می‌شد و می‌توانست سهم بازار بزرگ‌تر و استوارتری را به خود اختصاص دهد.
