نمایندگان به 2 فوریت طرح شفافسازی هزینههای تبلیغاتی رای مثبت دادند
مجلس به دنبال جبران مافات
با نزدیک شدن به ایام انتخابات، بار دیگر شاهد مشکلاتی هستیم که معمولا در هر دوره انتخابات وجود دارد اما هنوز راهکاری برای آن اندیشیده نشده و بعد از هر انتخابات به فراموشی سپرده میشود تا انتخابات بعد. یکی از این مشکلات که بویژه در انتخابات مجلس بروز میکند آمار بالای کسانی است که برای حضور در انتخابات، نامنویسی میکنند. عدم چارهاندیشی برای این معضل باعث شد در این دوره بیش از 16 هزار نفر، داوطلب شوند که همین مساله از یک سو باعث مشکل شدن کار هیاتهای نظارت و اجرایی برای بررسی صلاحیت این تعداد داوطلب میشود و به دلیل محدود بودن زمان، دقت کار را کاهش میدهد و از سوی دیگر بالا بودن آمار افراد رد صلاحیتشده، دستاویزی برای رسانههای خارجی علیه نهادهایی چون شورای نگهبان خواهد شد. شورای نگهبان بارها از عدم چارهاندیشی مجلس برای چنین مشکلاتی انتقاد کرده و عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان در نشست خبری اخیر خود از روند فعلی به شدت گلایه کرد و آن را ظلمی در حق دستگاههای مختلف ذیربط دانست. با این وجود با توجه به عبور از مرحله نامنویسی نامزدها در خصوص این معضل، دیگر نمیتوان اقدامی انجام داد و باید نهادهای ذیربط با مشکلات فعلی کنار بیایند اما به نظر میرسد مجلسیها در صدد جبران مافات هستند و تلاش دارند بخشی از مشکلات را در زمان اندک باقیمانده تا انتخابات دوم اسفند برطرف کنند. از جمله این مشکلات که احتمالا در هفتههای آینده با آن روبرو خواهیم بود میتوان به شفاف نبودن وضعیت تخلفات انتخاباتی و همچنین شفافنبودن قانون درباره هزینههای تبلیغاتی اشاره کرد چرا که الان طبق قوانین فعلی مثلا مشخص نیست فعالیت داوطلبان در فضای مجازی مانند توئیتر یا اینستاگرام و اعلام حضورشان برای انتخابات، تبلیغات محسوب میشود یا خیر؟ در مورد هزینههای تبلیغاتی هم، قانون شفافیت کافی را برای جلوگیری از ورود پولهای کثیف به انتخابات ندارد و شورای نگهبان بارها اعلام کرده قانون فعلی در این زمینه کارآمد نیست. بر همین اساس بود که نمایندگان دیروز با دادن رای مثبت به دو فوریت طرح شفافسازی هزینههای تبلیغات و فعالیتهای انتخاباتی تلاش کردند گام مثبتی در این زمینه بردارند؛ طرحی که اگرچه این انتقاد به آن وارد است که چرا اینقدر دیر در دستور کار قرار گرفته اما به هر حال اگر به انتخابات آینده برسد میتواند بخشی از مشکلاتی که در هر دوره با آن روبرو هستیم برطرف کند.
به انتقادات شورای نگهبان
البته مجلسیها قبل از ورود به مراحل اجرایی انتخابات مجلس یازدهم، بیکار هم نبودند و با بررسی طرح اصلاح موادی از قانون انتخابات، تلاشهایی برای رفع برخی مشکلات انجام دادند. این طرح اگرچه مباحثی چون تبلیغات و هزینههای انتخاباتی را در بر میگرفت اما بخش عمده آن به استانی شدن انتخابات مربوط بود و شورای نگهبان با این بخش مخالفت کرد. پس از ایراد شورای نگهبان هم دیگر این طرح در دستور کار مجلس قرار نگرفت.
این موضوعی بود که مورد انتقاد آیتا... جنتی، دبیر شورای نگهبان قرار گرفت و در سخنانی با انتقاد از کنار گذاشتن اصلاحیه قانون انتخابات از دستور کار مجلس تاکید کرد: از مجلس گلایه دارم که چرا اهتمام ویژهای برای تصویب و به سرانجام رساندن این طرح ندارد، در حالی که در صورت تصویب این طرح، بخش قابل توجهی از مشکلات و نواقص فعلی قانون انتخابات حل میشود.
طرح چنین انتقاداتی از سوی شورای نگهبان و برخی دیگر از نهادها کارگر افتاد و دیروز دو فوریت طرح شفافسازی هزینههای تبلیغات و فعالیتهای انتخاباتی با ۱۳۴رای موافق، ۲۸ رای مخالف و ۴ رای ممتنع از میان 197 نماینده حاضر تصویب شد.
حذف مباحث ایراد دار از طرح قبلی
آنطور که بانیان این طرح گفتهاند محتوای آن تقریبا همان چیزی است که نمایندگان چند ماه قبل در هنگام بررسی طرح اصلاح موادی از قانون انتخابات به آن رای دادند با این تفاوت که بخش استانی شدن که از سوی شورای نگهبان مورد ایراد قرار گرفته بود از آن حذف شده است.
حسینعلی حاجی دلیگانی، نماینده شاهین شهر در مجلس به عنوان نماینده متقاضیان فوریت این طرح با اشاره به امضای آن از سوی 231 نفر از نمایندگان گفت: این طرحی که تهیه شده همان طرحی است که قبلا نمایندگان به آن رأی دادند یعنی مفاد این طرح همان موادی است که قبلا در قالب طرح یک فوریتی اصلاح موادی از قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی به آن رأی دادیم و در شورای نگهبان هم به جز یک مورد مغایرتی از آن گرفته نشد.نماینده شاهینشهر با اشاره به طرح اصلاح موادی از قانون انتخابات که قبلا مورد تصویب نمایندگان قرار گرفته بود گفت: آن طرح سه بخش داشت؛ یکی حزبی شدن انتخابات، دیگری موضوع استانی شدن و سومی شفافیت فعالیتها و هزینههای مالی اعم از درآمدی و هزینهای. حاجی دلیگانی با اشاره به حذف برخی بخشهای طرح قبلی که مورد ایراد شورای نگهبان قرار گرفته بود از جمله استانی شدن انتخابات افزود: در طرح فعلی، اگر اشکالات جزئی هم وجود داشته باشد در کمیسیون قابل رفع است و امیدواریم نمایندگان با رأی بالایی این طرح را تصویب کنند. وی با اشاره به مفاد این طرح گفت: این طرح 4 بخش دارد، از جمله تأمین هزینهها شامل داراییهای شخصی، کمکهایی که احزاب و گروههای سیاسی میتوانند انجام دهند، کمکهای اشخاص حقیقی ایرانی، همچنین منابع و امکانات عمومی که بایستی به طور مساوی و عادلانه در اختیار افراد قرار گیرد. هزینههایی هم که در همان طرح آمده است و در طرح دو فوریتی هم وجود دارد باز شامل 4 بخش است؛ هزینههای دایر کردن محل ستادها، هزینه برپایی تجمعات عمومی، هزینههای تبلیغات مجاز و هزینههای حقالزحمه عوامل اجرایی و کارشناسی. این که یک مسئول عملکرد خود را در منصه ظهور و در مرعا و منظر مردم بگذارد کار بسیار درستی است و این نوع
شفاف سازی می تواند اعتماد مردم به مسئولین را بیشتر کند. عضو کمیسیون برنامه، بودجه با اشاره به دو فوریتی بودن این طرح تصریح کرد: به دلیل اینکه کمتر از دو ماه به انتخابات مجلس باقی مانده، اگر دو فوریت این طرح رأی بیاورد میتواند فتح بابی برای این مجلس و مجالس آینده باشد و به دلیل اینکه مردم در شرایط اقتصادی خاصی قرار دارند، موضوع شفافسازی هزینههای تبلیغاتی میتواند در این شرایط از اسراف و هزینههای نابهجا و بی حد و حصر برخی از داوطلبان جلوگیری کند.
بخشهایی از طرح شفافیت هزینهها
دریافت و پرداخت کمک مالی نقدی یا غیرنقدی برای تامین منابع مالی فعالیتهای انتخاباتی باید شفاف و هویت پرداختکننده و دریافتکننده آن معلوم باشد.
هرگونه پرداخت و کمک نقدی باید از طریق اسناد بانکی یا به صورت الکترونیکی و از طریق شماره حساب انجام گیرد.
کمکهای غیرنقدی باید از طریق ستادهای انتخاباتی نامزدها، ساماندهی و مطابق استانداردهای حسابداری از حیث میزان و ارزش به نحوی که قابل ارزیابی باشد در سامانه مالی انتخابات ثبت و ضبط گردد.
انجام کلیه هزینههای انتخاباتی و تبلیغاتی و همچنین انجام کارها و یا فروش محصولات یا ارائه خدمات، که به طور مستقیم یا غیرمستقیم مربوط به انتخابات است و در قبال آن پول پرداخت میشود، بدون اخذ رضایت کتبی از نامزد یا حزب و یا نماینده مجاز امور مالی آنها، و بدون پرداخت از طریق حساب مربوطه ممنوع است.
هزینههای انتخاباتی هر داوطلب صرفا شامل موارد زیر است:
1- هزینههای مربوط به دایر کردن محل ستاد انتخابات اعم از اجارهبهای آن و هزینههای خدمات و حمل و نقل و سایر موارد مربوطه.
2- هزینههای برپایی تجمع عمومی مرتبط با اهداف انتخاباتی.
3- هزینههای تبلیغات مجاز اعم از تبلیغات در رسانهها و سایر موارد.
4- هزینه و حقالزحمه عوامل اجرایی و کارشناسی در فعالیتهای انتخاباتی.
داوطلبان و یا احزاب و گروههای سیاسی موظفند حسابی را جهت واریز، برداشت و هر گونه نقل و انتقال وجوه و منابع نقدی مربوط به هزینههای انتخاباتی، نزد یکی از بانکهای دارای مجوز از بانک مرکزی، افتتاح کنند و هنگام ثبتنام و یا درخواست مجوز، شماره و مشخصات آن و گواهی بانک مربوطه را در این خصوص ارائه دهند.
احزاب و گروههای سیاسی و داوطلبان شرکت در انتخابات موظفند تمامی مصارف و مخارج مرتبط با فعالیتهای انتخاباتی و هزینههای تبلیغاتی خود و منابع تأمین مالی این هزینهها و میزان کمکهای مالی نقدی و غیر نقدی دریافتی را به نحو شفاف و با رعایت روشهای استاندارد حسابداری در سامانه مالی انتخابات ثبت نمایند، به گونهای که از طریق کمیسیون ماده (10) قانون نحوه فعالیت احزاب و گروههای سیاسی و هیأتهای اجرائی و نظارت حسب مورد قابل دسترس، حسابرسی و رسیدگی باشد.
شفافیت رای
علیرضا سلیمی / نماینده محلات
مجلس دیروز به دوفوریت طرح «شفافیت هزینههای تبلیغات انتخاباتی» رای مثبت داد. با توجه به ایام باقی مانده به برگزاری یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی با توجه به دوفوریتی بودن این طرح در صورت تصویب آن در مجلس و طی روال قانونی آن برای تایید شورای نگهبان و ابلاغ، امید زیادی میرود که این طرح برای انتخابات امسال شکل اجرایی پیدا کند. طرح مذکور مزایای فراوانی دارد و بر اساس مواردی که در این طرح اعلام شده نامزدهای انتخاباتی باید حسابی باز کنند تا هزینههای مربوط به تبلیغات به این حساب واریز شود تا مشخص شود چقدر پول وارد این حساب شده و چگونه هزینه شده است. طبعا در این صورت میتوان هزینههای صورت گرفته در کار انتخابات را مورد محاسبه قرار داد. در این شرایط مشخص خواهد شد که هر کدام از بنگاهها و مراکزی که نامزدها کمک مالی میکنند چه مقدار پول به حساب نامزد ریختند. از این رو اگر نامزدی امکان حضور در مجلس را پیدا کرد و درصدد ارائه خدماتی به بنگاهها و مراکز یاریرسان مالی خود در ایام انتخابات بود با توجه به این تمهید، بده بستان احتمالی میان نماینده و موسسات، افراد یا مراکزی که کمک مالی کردند معلوم خواهد شد.
ورود دیرهنگام به یک موضوع مهم
بیژن نوباوه/ نماینده پیشین مجلس
طرح شفافیت هزینههای تبلیغات انتخاباتی که به موضوع شفافسازی منابع تامین مالی تبلیغات و فعالیتهای انتخاباتی مجلس شورای اسلامی میپردازد و دو فوریت آن به تصویب رسید اقدام خوبی است. اما با این وصف بسیار دیرهنگام مطرح شده است. در بسیاری از کشورهای پیشرفته سالهاست که براساس قوانینی که دارند به موضوع شفافیت منابع مالی نامزدها میپردازند. در این کشورها موضوع پرداخت پول به نامزدها برای هزینههای تبلیغاتی کاملا قانونمند است. پولهای هزینه شده باید از شفافیت برخوردار باشد و حتی نکته قابل تامل اینکه پرداخت پول مشروع هم در انتخابات برابر با معیارهای کاملا مشخص است. پولهای هزینهشده در انتخابات نباید از مقدار معینی فراتر رود. اردوهای انتخاباتی هم باید منابع و میزان هزینههای خود را به صورت شفاف بیان کنند. با اینکه مساله هزینههای تبلیغاتی بسیار مهم است و از ملزومات برگزاری انتخابات سالم است اما در کشور ما تاکنون به این مساله توجه کافی نشده و در برخی موارد شاهدیم که در بعضی شهرستانها هزینههای فراوانی برای تبلیغات در انتخابات صورت میگیرد و طبعا چنین روندی باعث وابستگی نامزدها به منابع قدرت و ثروت می شود. این مساله در ادامه روندی فعالیت نامزدی که امکان حضور در مجلس را پیدا کند تاثیرگذار خواهد بود و زمینه را برای برخی تعاملات مشکوک فراهم میآورد.