جای خالی اسطوره‌های نجات بخش

شروین وكیلی از كمرنگ شدن امداد و نجات در داستان‌های امروز می‌گوید

جای خالی اسطوره‌های نجات بخش



 آن قدیم‌ها كه آدمیزاد دلایل علمی پدیده‌ها را كشف نكرده بود و در برابر اتفاقات مختلف هستی نمی‌توانست به تحیر خود پاسخ مناسبی بدهد به اسطوره‌سازی پناه برد. بعد هم این پدیده‌های ارجمند مدام
 پر و بال بیشتری گرفتند و زندگی بشر تحت‌الشعاع تعاریفش از اسطوره‌ها قرار گرفت. خلاصه كه از باران و آسمان و عشق گرفته تا هر پدیده دیگری صاحب شخصیت متفاوتی شدند كه خود را در قالب اسطوره نشان داد. جمعیت هلال‌احمر كه اقدام به برگزاری سلسله‌نشست‌هایی با عنوان امداد و اخلاق كرده است، در تازه‌ترین جلسه از این سلسله نشست‌ها رفته سراغ «اسطوره‌شناسی امداد و نجات» و دكتر شروین وكیلی نویسنده، جامعه‌شناس و اسطوره‌پژوه را هم دعوت كرده تا به تبیین مبانی فرهنگی سازمان هلال‌احمر با رویكرد اسطوره‌شناسی بپردازد.
او در ابتدا محورهای این نشست را مفهوم نجات دادن و یاری رساندن عنوان كرد و در ادامه به تشریح الگوها و مدل‌های روایت‌های نجات در اسطوره‌های تمدن ایران پرداخت و گفت: در حجم عظیمی از داستان‌های شاهنامه و داستان‌های سهروردی تا روایت‌های عامیانه، داستانی كه بسیار رایج بوده؛ داستان نجات است. بنابراین با توجه به بافت متنی موجود در ایران، دست‌كم از ۱۲۰۰ تا ۱۳۰۰ سال قبل، داستان نجات داریم.
وكیلی هم در این نشست به نكات ظریفی درباره مقوله نجات در میان اساطیر ایرانی اشاره كرده است. او در بخش‌هایی از سخنان خود می‌گوید: مفهوم نجات دادن در داستان‌های ایرانی موضوعی مورد توجه بوده كه امروزه كمرنگ شده است.  او در ادامه به داستان هفت خوان رستم اشاره كرده و می‌افزاید: در ادبیات كلاسیك ایران به دو ابرقهرمان شاهنامه می‌رسیم كه به هفت خوان می‌رسند؛ رستم و اسفندیار، دو ابرقهرمانی كه
 هر دو از هفت‌خوان می‌گذرند و اهمیت هفت‌خوان در نجات است. یعنی هم رستم و هم اسفندیار برای نجات دیگری وارد هفت‌خوان می‌شوند و در نهایت از نجات دیگری به تحول خود می‌رسند. بررسی مجموعه‌ میراث ادبی به‌جا مانده در فرهنگ ایران‌زمین نشان می‌دهد مفهوم نجات ركن اصلی تفكری در این فرهنگ است و به‌علاوه، جوهری اخلاقی هم در آن دیده می‌شود.
وكیلی با اشاره به این‌كه تمام داستان‌های نجات براساس تنش بنیادی شكل می‌گیرد، افزود: شكاف میان وضع موجود و وضع مطلوب، منجر به بروز تنش شده و قهرمان داستان در پی رفع تنش نسبت به كسی كه به او مهر دارد، دست به عمل نجات و یاری‌رسانی می‌زند. نجات؛ وضعیت مخاطره‌آمیز ضربتی، و یاری‌رسانی؛ كمك در وضعیت غیرضربتی همچون كمك به بیماران نیازمند و ... است. این جامعه‌شناس و مدرس دانشگاه در جمع‌بندی نشست گفت: مفهوم نجات و یاری‌رسانی در هلال‌احمر به لحاظ فرهنگی بسیار ریشه‌دار بوده و این پشتوانه فرهنگی و رمزپردازی غنی موجود حاصل تاریخ و تجربه است.