فشار تورم بنزینی روی محرومان

گزارش مرکز آمار از افزایش قیمت کالاهای اساسی برای اقشار کم‌درآمد در آذرماه خبر می‌دهد

فشار تورم بنزینی روی محرومان

گزارش مركز آمار از شاخص‌های نرخ تورم در اولین ماه پس از گرانی بنزین، گویای تأثیر شدید این موضوع بر سطح عمومی قیمت‌ها به‌خصوص كالاهای اساسی است؛ اما واقعیت نگران‌كننده آن است كه افزایش قیمت كالاهای اساسی و سبد مصرفی دهك‌های كم‌درآمد به شدت افزایش یافته، اما برای اقشار پردرآمد روند نزولی پیدا كرده است. از یك طرف بر اساس گزارش مركز آمار، هزینه حمل و نقل (كرایه) 15درصد بالا رفته و از طرف دیگر، قیمت كالاهای اساسی و مواد خوراكی هم با سرعت بیشتری گران شده است. قیمت مسكن هم خیلی فوری به گرانی بنزین واكنش نشان داده است. در حالی كه از اواسط امسال،‌ نرخ تورم ماهانه رو به كاهش گذاشته بود در آذرماه به شدت افزایش یافته است. منظور از نرخ تورم ماهانه،درصد تغییر عدد شاخص قیمت، نسبت به ماه قبل است. نرخ تورم ماهانه آذر ۹۸ به 2/3درصد رسیده كه در مقایسه با ماه قبل دو برابر شده است. تورم نقطه به نقطه هم كه از اردیبهشت‌ماه نزولی شده بود، از آذر دوباره صعودی شده است. منظور از نرخ تورم نقطه‌ای،درصد تغییر عدد شاخص قیمت، نسبت به ماه مشابه سال قبل است. نرخ تورم نقطه‌ای در آذر ۹۸ به عدد 8/27درصد رسیده است؛ یعنی خانوارهای كشور به طور میانگین 8/27درصد بیشتر از آذر ۹۷ برای خرید «مجموعه كالاها و خدمات یكسان» هزینه كرده‌اند. نرخ تورم نقطه‌ای آذر ۹۸ در مقایسه با ماه قبل 8/0 واحددرصد افزایش یافته است. نكته مهم‌تر آن‌كه نرخ تورم مناطق روستایی نسبت به مناطق شهری با شدت بیشتری افزایش یافته است. نرخ تورم ماهانه مناطق شهری در آذر امسال به 3درصد رسیده كه دو برابر نرخ تورم ماهانه آبان (5/1درصد) است. این در حالی است كه نرخ تورم ماهانه مناطق روستایی 3/2 برابر شد و از 8/1درصد در آبان به 2/4درصد در آذر افزایش یافت. نرخ تورم نقطه به نقطه مناطق روستایی هم با سرعت بیشتری نسبت به مناطق شهری افزایش یافته است. نرخ تورم نقطه به نقطه مناطق روستایی در آبان 3/27درصد بود كه در آذر به 9/28درصد افزایش یافت؛ یعنی 6/1 واحددرصد بیشتر شد. این در حالی است كه نرخ تورم نقطه به نقطه مناطق شهری در این مدت فقط 6/0درصد بیشتر شد و از 27درصد در آبان به 6/27درصد آذر افزایش یافت. این آمارها بیانگر آن است كه در مناطق حاشیه‌نشین و روستایی فشار تورم بنزین بیشتر از مناطق شهری بوده است. علت این تفاوت را می‌توان تمركز دولت بر كنترل بازار و قیمت‌ها در شهرها و مراكز استان‌ها دانست.

افزایش 15درصدی نرخ حمل‌ونقل
 نرخ تورم ماهانه حمل‌ونقل از 4/5درصد در آبان به 7/14درصد در آذر رسیده است. در نقاط مختلف كشور به‌تبع گرانی بنزین نرخ كرایه بار و مسافر با افزایش زیادی روبه‌رو بوده است به طوری كه هر از چند گاهی مردم یك نقطه از كشور از این افزایش قیمت كرایه‌ها گلایه
می‌كنند.
یكی از شهروندان اهوازی در این باره می‌گوید: در اهواز هر بار بی‌دلیل شاهد افزایش نرخ كرایه‌های تاكسی هستیم و رانندگان هم در مقابل اعتراض ما فقط یك عبارت تكراری كه «همه چیز گران شده» را به ما تحویل می‌دهند. او معتقد است كه تمام این بی‌قانونی‌ها به خاطر حیاط خلوتی است كه از نبود نظارت تاكسیرانی به روند فعالیت رانندگان شكل گرفته و بدون نظارت بازرسان این سازمان امكان ساماندهی وضعیت فعلی وجود ندارد.
وی در پایان می‌گوید: وعده مسؤولان امر مبنی بر عدم افزایش نرخ كرایه‌های حمل‌ونقل عمومی تاكنون محقق نشده و به نظر كار سختی نیست اگر در مسیرهای مختلف (خط‌های تردد تاكسی‌های شهری) یك بازرس برای بررسی و اقدام لازم مستقر كنند.
 نرخ كرایه تاكسی در بوشهر هم در برخی مسیرها از ۱۵۰۰ به ۲۰۰۰ تومان و كرایه‌های ۳۰۰۰ تومانی به ۵۰۰۰ هزار تومان افزایش یافته است. نرخ كرایه آژانس‌ها و تاكسی‌های اینترنتی هم كه قبلا 3000 تا 5000 تومان بوده به حدود ۸ تا ده هزار تومان افزایش داشته و این در حالی است كه تاكسیرانی و صنف هر گونه افزایش قیمت را ممنوع اعلام كرده
است.
به گفته یك شهروند نوشهری، نرخ كرایه‌های خودروهای شخصی در این شهر هم به صورت خودسرانه افزایش یافته و به عنوان نمونه كرایه نوشهر - نور از ده هزار تومان به ۱۵ هزار تومان، كرایه نوشهر به روستاهای حاشیه از جمله ملكار و سنگسرا از 4000 تومان به 5000تومان رسیده است.



مسكن پس از چند ماه دوباره  صعودی شد
بازار مسكن بعد از دو سال روند صعودی قیمت‌ها، بالاخره در اوایل تابستان امسال وارد دوره ركود شد. در این وضعیت، پیش‌بینی می‌شد ضمن تداوم ركود این بازار تا حدود یك سال آینده، میانگین قیمت مسكن نیز تعدیل شود.
حالا اما به دنبال موج جدید تنش قیمت‌ها كه بعد از اجرای طرح بنزینی دولت به راه افتاد، بازار مسكن نیز تغییر سریع و پرقدرتی داشته و ركورد، رشد 7/6درصدی قیمت در آذر را شاهد بوده
است.
بر اساس جدیدترین آمارهای منتشر شده از سوی دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسكن وزارت راه و شهرسازی، در آذر میانگین قیمت یك مترمربع زیربنای مسكونی در شهر تهران با افزایش 7/6درصدی مواجه شده و به ۱۳ میلیون ۴۷۴ هزار تومان رسید است.
كارشناسان پایان یافتن ماه صفر، افزایش 200درصدی نرخ بنزین، نزدیك شدن به ماه‌های پایانی سال و ورود تقاضا به بازار مسكن را از دلایل چرخش وضعیت در بازار مسكن می‌دانند.



 چرا نرخ تورم در روستاها بیشتر از شهرهاست
مهم‌ترین نكته‌ای كه در گزارش جدید مركز آمار آورده شده است شاید آن باشد كه نرخ تورم مناطق روستایی نسبت به مناطق شهری با شدت بیشتری افزایش یافته است.
نرخ تورم ماهانه مناطق شهری در آذرماه امسال به 3درصد رسیده كه دو برابر نرخ تورم ماهانه آبان (5/1درصد) است. این در حالی است كه نرخ تورم ماهانه مناطق روستایی 3/2 برابر شد و از 8/1درصد در آبان به 2/4درصد در آذر افزایش یافت.
این آمارها بیانگر آن است كه در مناطق حاشیه‌نشین و روستایی فشار تورم بنزین بیشتر از مناطق شهری بوده است. علت این تفاوت را می‌توان تمركز دولت بر كنترل بازار و قیمت‌ها در شهرها و مراكز استان‌ها دانست.
برخلاف آنچه در ذهن عموم مردم تصور می‌شود، نرخ تورم اعلام شده در روستاها معمولا اندكی بالاتر از نرخ تورم شهری است، اما دلیلش این است كه اولا تغییرات نرخ تورم رابطه خاصی با بالا یا پایین بودن نرخ اقلام ندارد، بلكه میزان تغییرات قیمتی اقلام خوراكی، غیرخوراكی و خدماتی به عنوان ملاكی برای محاسبه تورم در نظر گرفته
می‌شود.
نكته دوم این‌كه هركدام از اقلام در روستاها و شهرها از ضریب اهمیت خاصی برخوردارند كه ممكن است افزایش قیمت یك كالای مشابه در شهر و روستا تغییرات تورمی متفاوت ایجاد كند و در عین حال تغییرات قیمتی یكی از اقلام به صورت غیرمستقیم تاثیری بر اقلام مربوط به آن بگذارد.
به عنوان مثال حمل‌ونقل یكی از مهم‌ترین مؤلفه‌هایی است كه تأثیر زیادی در تورم روستاها دارد، بنابراین افزایش نرخ بنزین می‌تواند تورم حمل‌ونقل را در روستاها با سرعت بیشتری افزایش دهد، اما بررسی جزء به جزء اقلام خوراكی، غیرخوراكی و خدماتی در آذرماه به گونه‌ای روشن‌تر می‌تواند بیانگر این موضوع باشد.


تورم كالاهای اساسی برای فقرا بیشتر شد، برای ثروتمندان كمتر
نكته مهم در آمار شاخص قیمت‌ها در آذرماه، این است كه نرخ تورم كالاهای اساسی (مواد غذایی) برای دهك‌های پردرآمد در آذرماه نسبت به آبان نزولی شده است! مثلا تورم نقطه‌به‌نقطه مواد غذایی برای دهك دهم در آبان امسال 1/29درصد بود اما در آذرماه به 4/28درصد كاهش یافته است.
همچنین تورم نقطه به نقطه مواد غذایی برای دهك نهم در آبان امسال 7/30درصد بود اما در آذرماه به 6/28درصد كاهش یافته است. در دهك هشتم هم همین روند حاكم بوده به طوری كه تورم نقطه به نقطه مواد غذایی از 7/29درصد در آبان به 2/28درصد در آذر كاهش یافته است.
در سوی مقابل، تورم نقطه به نقطه مواد غذایی برای دهك اول (فقیرترین دهك جامعه) در آذرماه نسبت به آبان‌ماه بیشتر شده و از 25درصد به 6/27درصد رسیده است. در دهك دوم هم تورم نقطه به نقطه مواد غذایی از 26درصد به 2/27درصد و در دهك‌سوم از 7/26درصد به 4/27درصد افزایش یافته است.
نكته نگران‌كننده‌تر آن كه ضریب اهمیت مواد غذایی در سبد مصرفی دهك اول 43درصد است، یعنی كم‌درآمدترین قشر جامعه 43درصد از درآمد ماهانه خود را صرف تهیه مواد غذایی می‌كند. این در حالی است كه در دهك دهم (پولدارترین دهك جامعه) ضریب اهمیت مواد غذایی فقط 17درصد است؛ بنابراین هرگونه افزایش قیمت در مواد غذایی، به شدت بر سبد مصرفی دهك‌های پایین تأثیر می‌گذارد و كاملا مشخص است كه گرانی بنزین موجب كاهش قدرت خرید اقشار كم‌درآمد شده است.



وعده‌های روی کاغذ
مسؤولان كشور از جمله وزیر صنعت بعد از گرانی قیمت بنزین و شوك حاصل از آن در اقتصاد كشور اعلام كردند كه از تسری افزایش قیمت این حامل انرژی به سایر كالاها خصوصا كالاهای اساسی و مصرفی مردم جلوگیری می‌كنیم.
این در حالی است كه بسیاری از كارشناسان اقتصادی معتقد بودند بنزین به دلیل اثرگذاری در حمل‌ونقل و به عنوان یك كالای راهبردی در این حوزه قطعا روی قیمت بسیاری از كالاها اثرگذار خواهد بود. در حالی كه روزهای ابتدایی گران شدن بنزین، مسؤولان یكصدا می‌گفتند كه نخواهیم گذاشت افزایش قیمت بنزین موجب گرانی كالاها در بازار شود. گزارش مركز آمار نشان می‌دهد در اولین ماه پس از گرانی بنزین، اكثر كالاهای اساسی با افزایش قیمت مواجه شده‌اند.
 گزارش مركز آمار حاكی از آن است كه در جای‌جای كشور گرانی بنزین تأثیر گسترده‌ای بر برخی از بازارها و كالاها داشته است به طوری كه بازار مسكن، خودرو، كفش و پوشاك و مواد خوراكی از افزایش قابل ملاحظه‌ای برخوردار بوده است.
از طرف دیگر مسؤولان نیز می‌گویند كه افزایش قیمت‌ها در بازار به خاطر گرانی بنزین كاملا طبیعی است. گویی این همان مسؤولانی نبودند كه شعار و وعده می‌دادند نخواهیم گذاشت كالایی به خاطر بنزین گران شود.


افزایش قیمت خوراكی‌ها
بر اساس آخرین گزارش مركز آمار ایران، نرخ ماهانه تورم خوراكی‌ها از 4/1درصد در آبان‌ماه به 2/4درصد در آذر امسال رسیده است.
با وجود این كه ستاد تنظیم بازار اعلام كرد، هیچ‌گونه مجوزی بابت افزایش قیمت كالا و خدمات بعد از اصلاح قیمت بنزین نداده است ولی مردم به شدت از افزایش قیمت این كالاها گلایه دارند.
 در استان‌های آذربایجان غربی، قزوین، كرمان، خراسان جنوبی، بوشهر، البرز، ایلام، اردبیل و آذربایجان شرقی نیز نرخ مواد مختلف خوراكی با افزایش 15 الی 40درصدی روبه‌رو شده‌اند.
 نرخ آبزیان نیز در استان‌های ساحلی كشور از جمله خوزستان، بوشهر، هرمزگان و سیستان به علت ‌اختصاص نیافتن سهمیه بنزین 1500 تومانی به قایق‌های صیادی در آذرماه با افزایش بی‌سابقه‌ای روبه‌رو بود.