انتخاب سرپرست غیرقانونی است
تازه جمعیت سازمان هلال احمر از شوك استعفا و بازداشت علی اصغر پیوندی درآمده بود كه بالاخره شورای عالی هلال احمر به عنوان عالی‌ترین مرجع تصمیم‌گیر و سیاستگذار این جمعیت 15 روز پیش با برگزاری انتخابات و از میان نامزدهای مختلف دو نفر را به عنوان منتخبان این شورا به رئیس جمهور معرفی كرد.  بر اساس قانون و البته اساسنامه این جمعیت، رئیس جمهور نیز باید از بین این دو نفر یكی را به عنوان رئیس جمعیت هلال احمر انتخاب كند. این صورت اولیه ماجرا بود اما پس از گذشت دو هفته از اعلام نام این دو نفر به رئیس جمهور خبری از انتخاب رئیس این جمعیت به گوش نمی‌رسد. تا جایی که زمزمه‌هایی در فضای رسانه‌ای جان گرفت مبنی بر انتخاب سرپرست برای این سازمان. فارغ از نام اعلام شده به عنوان سرپرست، این بار نقدهایی به غیرقانونی بودن انتخاب سرپرست برای این جمعیت به گوش می‌رسید.
فریدون نوری، عضو شورای عالی هلال احمر به صراحت به اساسنامه این جمعیت اشاره و اعلام كرد: «هلال‌احمر دارای یك اساسنامه قانونی مصوب مجلس شورای اسلامی است و مصوبات جلسات آن حكم قانون را دارد. همچنین باید انتخاب رئیس جمعیت براساس ماده۱۰ این اساسنامه انجام شود، ازطرفی در اساسنامه به موضوع تعیین سرپرست و بحث سرپرستی به هیچ عنوان اشاره‌ای نشده و اصولا هیچ تعریفی قانونی برای آن
 وجود ندارد.»
این انتقاد از قانونی نبودن انتخاب سرپرست محدود به این عضو شورای عالی هلال احمر نشد و این بار پای دیوان محاسبات را هم به موضوع باز كرد. دادستان دیوان محاسبات شنبه همین هفته انتخاب سرپرست برای جمعیت هلال احمر را غیرقانونی اعلام و تاكید كرد: «به لحاظ قانون اساسنامه جمعیت هلال‌احمر و ماهیت حقوقی آن جمعیت كه یك موسسه خیریه غیرانتفاعی و دارای شخصیت مستقل از دولت و قوه مجریه است، بالاترین ركن تصمیم‌گیری و سیاستگذاری جمعیت مذكور به عهده شورای عالی است.»


ریاست جمعیت هلال احمر  چه جذابیتی دارد؟
این كه انتخاب سرپرست برای جمعیت هلال احمر از سوی رئیس جمهور قانونی باشد یا نه را بگذارید كنار. این‌كه غلامرضا شریعتی، صلاحیت ریاست بر این سازمان را داشته باشد یا نه هم همین‌طور، سوال اینجاست كه ریاست جمعیتی مثل هلال احمر با سابقه و قدمتی ۹۷ ساله كه در مواقع بحران در خط مقدم امدادرسانی و نجات حضور دارد چه جذابیتی برای مدیران دارد كه چنین بلبشو و حواشی به همراه داشته است. برخی از فعالان این حوزه معتقدند متورم شدن ساختار این جمعیت و ورود آن به فعالیت‌های اقتصادی یكی از جاذبه‌های جمعیت هلال احمر است. آنها با استناد به فهرست شركت‌های تابعه سازمان هلال احمر می‌گویند مدت‌هاست این سازمان تبدیل به یك بنگاه اقتصادی شده است. در پایگاه خبری این جمعیت و زیرمجموعه شركت‌های تابعه نام پنج شركت به چشم می‌خورد. شركت تجهیزات پزشكی هلال احمر، شركت داروسازی سها، شركت پخش سها هلال، شركت بازرگانی سها كیش و شركت سها جیسا. البته وقتی حرف از فعالیت‌های اقتصادی به میان می‌آید پر واضح است همه این فعالیت‌ها در زیرمجموعه شركت‌های عنوان شده قرار نمی‌گیرد. موضوع فعالیت‌های اقتصادی هلال احمر هم موضوع تازه‌ای نیست و هستند افرادی كه مخالف چنین فعالیت‌هایی برای استقلال بیشتر مالی از دولت‌ها هستند. تورج جهانیان، کارشناس امداد و نجات در این ارتباط به جام‌جم می‌گوید: این موضوع چندان عجیب نیست. این استدلال كه فعالیت‌های اقتصادی جمعیت هلال احمر با روح رسالت این جمعیت كه امدادرسانی و فعالیت‌های بشردوستانه‌ است هم تناقض ندارد. این سازمان می‌تواند به حوزه‌های این چنینی ورود پیدا كند و درآمد حاصل از آن را به همان رسالت اصلی‌اش تزریق كند، اما ماجرا اینجاست چنین فعالیت‌هایی باید در زیر مجموعه یك مدیریت سالم صورت بگیرد. اما می‌دانیم با توجه به فسادهای اداری چنین كاری حداقل با توجه به مدیریت‌های پیشین كار سختی است!
در دوره‌ای البته این فعالیت‌ها بسیار مورد انتقاد قرار گرفت تا حدی كه روابط عمومی جمعیت هلال احمر به آن واكنش نشان داد و با انتشار بیانیه‌ای اعلام كرد این فعالیت‌ها با هدف كسب سود نیست. در بخشی از این بیانیه آمده است:« فعالیت‌های اقتصادی در جمعیت هلال احمر فی نفسه اصل نیست و صرفاً با اهداف تجاری و كسب سود انجام نمی‌شود. جمعیت هلال احمر یك سازمان امدادی عام المنفعه است كه فعالیت‌های اقتصادی محدودی دارد و اغلب در راستای ارائه خدمات و وظایف قانونی این نهاد انجام می‌شود.»



خسارت میلیاردی تعلل انتخاب رئیس
12 آذر امسال علی اصغر پیوندی از ریاست جمعیت هلال احمر استعفا كرد. با این حساب تقریبا یك ماه است جمعیت هلال احمر فرمانده ندارد. جمعیت هلال‌احمر بدون رئیس، هر روز میلیارد‌ها تومان خسارت می‌بیند. حوادث طبیعی در كشورمان بسیار است و زمان مشخصی هم برای وقوع آنها وجود ندارد و ممكن است مانند سال گذشته سیل در گلستان، خوزستان و مازندران اتفاق بیفتد. در حقیقت در تمام نقاط كشور حوادث غیرمترقبه، تهدیدی برای كشور بوده و تاخیر در تصمیم‌گیری در این مورد گناه و ظلم به مردم و هلال‌احمر است.  فریدون نوری، عضو شورای عالی هلال احمر می‌گوید: در حال حاضر فقط بحث موارد امدادی مطرح نیست، بلكه بحث پروژه‌های جمعیت هلال احمر نیز مطرح است. اگر برخی پروژه‌ها تا یك ماه دیگر تعیین تكلیف نشود، ممكن است برای یك پروژه میلیارد‌ها تومان ضرر به منافع جمعیت وارد شود. جمعیت در تمام مناطق سرزمینی كشور و همچنین در حدود ۱۷ مركز درمانی در خارج از كشور فعالیت دارد. همچنین با فدراسیون بین‌المللی و كمیته بین‌المللی در ارتباط است و نباید این‌گونه با جمعیت رفتار شود كه زیان چنین رفتار‌هایی زیاد است.  این عضو شورای عالی هلال‌احمر با اشاره به انبار‌های هلال احمر می‌گوید: در حال حاضر نیز همه باید به فكر شارژ انبارهای جمعیت، امدادگران، نجاتگران و بدنه زحمتكش و سامان دادن به وضعیت فعلی هلال احمر باشیم، زیرا اگر حادثه‌ای اتفاق بیفتد، مردم توقع دارند، این تشكیلات امدادی اولین سازمان و یگانی باشد كه به آنها كمك می‌كند و نباید دست هلال احمر خالی باشد.




انتخاب سرپرست قانونی است!
موضوع غیرقانونی بودن انتخاب سرپرست برای جمعیت هلال احمر با ورود دیوان محاسبات هم پایان نیافت. این ماجرا وقتی داغ‌تر شد كه نام غلامرضا شریعتی، استاندار كنونی خوزستان برای سرپرستی احتمالی جمعیت هلال احمر به گوش رسید. روایت‌های ریز و درشت منتشر شده در حاشیه اخبار رسمی هم از جدل وزیر كشور و رئیس جمهور برای این انتخاب حكایت داشت. فارغ از صلاحیت غلامرضا شریعتی برای چنین پستی این بار بسیاری معتقد بودند روند انتخاب سرپرست برای جمعیت هلال احمر آن طور كه دیوان محاسبات و اعضای شورای عالی این جمعیت هم باور دارند غیر قانونی نیست! جالب این كه استناد این افراد هم قانون بود. بسیاری هم طولانی شدن روند تصمیم‌گیری برای انتخاب رئیس جمعیت هلال احمر را دقیقا در این تفاوت نگاه می‌دانستند. علی صارمیان، كارشناس حقوقی و نماینده كارشناسان بدنه جمعیت هلال احمر است. او یكی از افرادی است كه باور دارد؛ «بر اساس اساسنامه جمعیت هلال‌احمر، شخص رئیس جمهور چون می‌تواند رئیس دائم جمعیت را انتخاب كند در تعیین سرپرست موقت هم بعد از قبول استعفای رئیس قبلی حق دارد.» این كارشناس حقوق در یادداشتی كه منتشر كرده است نوشته؛ « تفسیر خلاف نص قانون را از طریق قانوندانان قانون شكن باب نكنیم. رئیس جمهور چون می‌تواند رئیس جمعیت دائم نصب كند، در تعیین سرپرست موقت هم بعد از قبول استعفای رئیس قبلی، مقام قانونی ناصب است‌ تا انتخابات شكل قانونی بگیرد. كجای قانون آمده است كه در غیاب رئیس جلسات شورای عالی قانونی است؟»



راهی برای نجات هلال احمر
در این میان بسیاری رسانه‌ای شدن نام غلامرضا شریعتی برای ریاست جمعیت هلال احمر را محل اختلافات - عمدتا سیاسی - می‌دانند و تخلفات قانونی مطرح شده برای تعیین سرپرستی او را به نوعی پوششی بر این اختلافات تصور می‌كنند. آنها معتقدند چون غلامرضا شریعتی صلاحیت ریاست این جمعیت را ندارد پس به شیوه انتخاب او نقد قانونی وارد شده است! البته از همان زمان رسانه‌ای شدن نام استاندار فعلی خوزستان برای ریاست جمعیت، انتقادهای فراوانی هم از این انتخاب شد. اغراق نیست بگوییم تقریبا كسی جز دولت موافق انتخاب او نبوده است. این ماجرا حتی به ساخت هشتگ نجات هلال احمر در توییتر هم رسید. كاربران فعال رسانه‌ای انتخاب غلامرضا شریعتی را حتی به دهن كجی دولت به مردم تعبیر می‌كنند و مصداق‌های فراوانی برای صلاحیت نداشتن او رو كرده‌اند. البته مصداق‌ها فراتر از انتشار ویدئویی از او پس از گذشت پنج روز از سیل خوزستان به نحوه عملكرد او در این حوزه بر می‌گشت. كارشناسانی هم در این میان بودند كه با ادله مختلف عقیده داشتند او هیچ كدام از معیارهای ثابت این جمعیت را ندارد. فریدون نوری عضو شورای عالی جمعیت هلال احمر البته بدون نام بردن از او به ایلنا گفته است؛ «خیلی از اسامی مطرح شده برای ریاست سازمان، هیچ آشنایی با ساختار هلال احمر ندارند، در حالی كه از شرایط اختصاصی برای نامزد‌های سمت ریاست جمعیت این است كه رئیس باید از بدنه مدیریتی جمعیت بوده و نسبت به ساختار جمعیت آشنا باشد و همچنین مسؤولیتی در مدیریت عالی جمعیت داشته باشد كه خیلی از افراد مطرح شده اگرچه از زحمت‌كشان بدنه دولت هستند، اما هیچ كدام این شرایط را ندارند.» دلایل دیگری هم برای عدم صلاحیت او مطرح شده است. به عنوان مثال تورج جهانیان، کارشناس امداد و نجات به جام‌جم می‌گوید: « تقریبا همه آنها كه تا به حال ریاست این جمعیت را به عهده داشتند، پزشك بودند و سابقه چندساله در مدیریت بحران داشتند.» برخی دیگر هم در این میان انتقادهایی را به خود این فرد وارد كردند و معتقدند در بحبوحه سیل خوزستان او مشغول لابی‌گری برای تصدی جمعیت بوده است. البته كه خود او خیلی زود به این ادعا واكنش نشان داد و اعلام كرد آن را « قرین به صحت نمی‌داند.» او در واكنش به این اخبار ضد و نقیض به خبرگزاری میزان گفته است؛ « در جریان اخبار حكم سرپرستی ام برای سازمان هلال احمر هستم و اگر بگویم نه، دروغ است؛ اما درباره این كه چه زمانی حكم صادر می‌شود، اطلاعی ندارم و باید از مسؤولان مربوط پرسیده شود.»