شیوع کرونا خیلی‌ها را ترسانده اما پیش از این ویروس‌های کشنده دیگری هم بوده که جهان را ناامن کرده‌اند
کارنامه 4 ویروس مرگبار
در امتداد جاده ابریشم بودن و قرارگرفتن در كریدور ارتباطی شرق وغرب عالم، گرچه همیشه برای ما یك مزیت و حتی افتخار بوده، ولی این روزها این موقعیت سوق الجیشی فقط یك دلهره دارد؛ دلهره از سر رسیدن یك ویروس و غافلگیر شدنمان. ویروسی كه توانست از آخرین روزهای سال 2019 تا امروز نزدیك به 12 هزار نفر را زمینگیر كند و بیش از250 نفر را به كام مرگ بكشاند. ویروسی كه اخبار غیررسمی لعنتی دم به دم هشدار می‌دهند كه چه نشسته اید، ایران نیز آلوده شده است! كشور اما فعلا امن و امان است. لااقل اخبار رسمی كه مرجعش وزارت بهداشت است كه این‌گونه می‌گوید. وزارتخانه حتی شناسایی دو مبتلا به كرونای نسل جدید در تبریز را شایعه دانسته و ورود این ویروس به استان مركزی را تكذیب كرده، درحالی كه مواجهه اش با خبر ورود دو مسافر خارجی مبتلا به كرونا به شهر آستارا نیز از بیخ و بن كذب بوده است.
شایعات ولی همچنان دست به دست می‌شود آن هم در سایه دو اتفاق؛ این كه وزیركشور بعد از جلسه اضطراری هیات دولت گفت بعید نیست كرونای جدید به ایران بیاید و دیگر این كه سازمان بهداشت جهانی نیز قبل از این اظهارنظر، وضعیت فوق‌العاده جهانی اعلام كرد.
این سازمان تا به حال شش بار جهان را درحالت فوق‌العاده كه نوعی آماده باش بین المللی است قرار داده كه قدیمی ترین اش مربوط است به سال 2009 و در بحبوحه همه گیری آنفلوآنزای خوكی. دومین و سومین وضعیت فوق‌العاده پنج سال پس از آن یعنی سال 2014 و به خاطر دو بیماری مهلك بود. یكی بیماری كهنه فلج اطفال و دیگری مرض ویروسی ابولا. پس از آن جهان فقط دو سال از بابت ویروس‌های كشنده در امنیت بود، زیرا سال 2016 ویروس زیكا به جان مردم دنیا افتاد و دو سال بعد در سال 2018 ویروس ابولا سر بلند كرد. حالا نیز كه نوبت ویروس كرونای جدید است كه فعلا همین اسم كلی را دارد و نام ویژه‌ای برایش انتخاب نشده است.
آنفلوآنزای خوكی، سوغات اروپا و آمریكا
سال 2009بود، تقریبا 11 سال قبل یعنی سال 88 خودمان كه آنفلوآنزای خوكی به واژه‌ای ترسناك برای ما ایرانی‌ها تبدیل شد. منشا این بیماری مكزیك بود، یكی از كشورهای آمریكای شمالی كه فاصله زیادی با خاستگاه اولیه این بیماری یعنی اسپانیا داشت. اسپانیا در گیر و دار جنگ جهانی اول به خاطر آنفلوآنزای خوكی تلفات زیادی داده بود.
بعد از آن نیز سال 1976 این بیماری در نیوجرسی آمریكا طغیان كرد و 12 سال بعد در ویسكانسین. سال 2009 اما آنفلوآنزای خوكی در جهان حسابی گرد و خاك كرد تا جایی كه سازمان بهداشت جهانی، وضعیت فوق‌العاده بین المللی اعلام كرد. ماجرای این بیماری دركشورمان اما ماجرایی خاص داشت، زیرا آن روزها نیز مثل این روزها، همچنان اخبار غیررسمی از طغیان آن در كشور خبر می‌داد، ولی وزارت بهداشت اخباری از این دست را تكذیب می‌كرد. البته آنفلوآنزای خوكی خیلی زود صاحب واكسن شد و هراس ناشی از همه گیری و كشتار آن فروكش كرد.
ابولا؛ بیماری آفریقایی
شش سال پیش نگاه مردم جهان سمت قاره سیاه بود، زمانی كه بیماری ابولا جهان را در وضعیت آماده باش قرار داد. با این كه این بیماری اولین بار در دهه 70 میلادی در آفریقا دیده شد و به واسطه شیوع در روستایی در نزدیكی رودخانه ابولا در كنگو به این نام مشهور شد، اما سال 2014 به طرز خطرناكی به سایر نقاط جهان سرایت كرد.
ویژگی خاص این بیماری، تب خونریزی دهنده‌ای بود كه عارض مبتلایان می‌شد كه همچنین با تب و استفراغ و ضعف و بثورات پوستی نیز همراه بود.
در مورد این كه ابولا به ایران آمد یا نه شش سال پیش نیز مثل امروز اخبار رسمی و غیررسمی در دو جهت مخالف پیش می‌رفتند به طوری كه غیررسمی شنیده می‌شد مواردی از ابتلا به این بیماری در تهران، اهواز و تبریز دیده شده اما اخبار رسمی به نقل از مسؤولان سلامت كشور این را قویا تكذیب می‌كرد. نتیجه این كه ابولا هیچ وقت به كشورمان وارد نشد .
زیكا؛ متولد آمریكای جنوبی
سال 2016 كه بیماری مرموز زیكا در آمریكای جنوبی همه گیر شد، پای پشه آئدس به میان آمد. این پشه كه افراد را نیش می‌زد، بیماری نیز آغاز می‌شد كه علائم مشخصه اش تب و ضایعات پوستی به ویژه التهاب چشم بود. ظاهرا این پشه هوشمند، عمل گزش را صبح یا غروب انجام می‌دهد و قادر است یك نفر از هر پنج انسانی را كه می‌گزد بیمار كند. البته اگر زنی باردار گزیده شود خطر فوق‌العاده می‌شود چون حاصل آن تولد نوزاد با بیماری میكرو سفالی است كه در واقع نوعی تولد با سری كوچك و مغزی رشد نیافته است.
زمانی كه زیكا در آمریكای جنوبی شایع شد و حتی در ایالات متحده نیز مواردی از مرگ و میر گزارش شد، در ایران نیز هول و هراس متولد شد مخصوصا میان زنان باردار. البته هیچ‌گاه پای زیكا به كشورمان باز نشد ولی پشه ناقل این بیماری در بخش‌هایی از كشور شناسایی شد.
از آنجا كه برای مقابله با این بیماری ویروسی هنوز واكسنی وجود ندارد، گفته می‌شود مهم ترین اقدام برای پیشگیری و كنترل این بیماری در گرو كاهش پشه‌ها و كاهش تماس بین پشه و انسان است.
فلج اطفال؛ همسایه‌های كم كار
مبتلایان به بیماری فلج اطفال كه گرفتار ویروس پولیو شده اند و قدرت راه رفتن را از دست داده‌اند، حتما جزو بدشانس ترین افراد بشر بوده اند چون دانشمندان می‌گویند ازهر صد نفری كه این ویروس به جانشان می‌افتد فقط یك نفر فلج می‌شود. فلج اطفال حتی در دنیای مدرن امروز نیز داروی قطعی ندارد و تنها راه مقابله با آن همچنان واكسن است و بس. جالب این كه جهان از بابت ریشه كنی فلج اطفال نوع 2 و 3 به خود می‌بالد در حالی كه هنوز به خاطر وجود فلج اطفال نوع یك نگران است.
نوع یك این بیماری از سال 2016 میلادی حتی در قاره آفریقا دیده نشده ولی از بد حادثه این قسم از فلج اطفال در همسایگی ما و در دو كشور پاكستان و افغانستان همچنان وجود دارد و قربانی می‌گیرد. بهار پارسال بود كه هشدارهای جهانی و مشخص شدن نام این كشورها به عنوان دو منشا بیماری، باعث آغاز واكسیناسیون برای یك میلیون و صد هزاركودك - ایرانی و غیرایرانی- در كشورمان شد كه همگی در استان‌های هرمزگان، كرمان و سیستان و بلوچستان زندگی می‌كردند. نوعی از مدل‌سازی اقتصادی نشان می‌دهد اگر تا سال 2035 میلادی فلج اطفال درجهان ریشه کن شود حداقل ۴۰ تا ۵۰ میلیارد دلار صرفه جویی خواهد شد؛ البته اگر دو همسایه ما موضوع را جدی بگیرند.
این سازمان تا به حال شش بار جهان را درحالت فوق‌العاده كه نوعی آماده باش بین المللی است قرار داده كه قدیمی ترین اش مربوط است به سال 2009 و در بحبوحه همه گیری آنفلوآنزای خوكی. دومین و سومین وضعیت فوق‌العاده پنج سال پس از آن یعنی سال 2014 و به خاطر دو بیماری مهلك بود. یكی بیماری كهنه فلج اطفال و دیگری مرض ویروسی ابولا. پس از آن جهان فقط دو سال از بابت ویروس‌های كشنده در امنیت بود، زیرا سال 2016 ویروس زیكا به جان مردم دنیا افتاد و دو سال بعد در سال 2018 ویروس ابولا سر بلند كرد. حالا نیز كه نوبت ویروس كرونای جدید است كه فعلا همین اسم كلی را دارد و نام ویژه‌ای برایش انتخاب نشده است.
آنفلوآنزای خوكی، سوغات اروپا و آمریكا
سال 2009بود، تقریبا 11 سال قبل یعنی سال 88 خودمان كه آنفلوآنزای خوكی به واژه‌ای ترسناك برای ما ایرانی‌ها تبدیل شد. منشا این بیماری مكزیك بود، یكی از كشورهای آمریكای شمالی كه فاصله زیادی با خاستگاه اولیه این بیماری یعنی اسپانیا داشت. اسپانیا در گیر و دار جنگ جهانی اول به خاطر آنفلوآنزای خوكی تلفات زیادی داده بود.
بعد از آن نیز سال 1976 این بیماری در نیوجرسی آمریكا طغیان كرد و 12 سال بعد در ویسكانسین. سال 2009 اما آنفلوآنزای خوكی در جهان حسابی گرد و خاك كرد تا جایی كه سازمان بهداشت جهانی، وضعیت فوق‌العاده بین المللی اعلام كرد. ماجرای این بیماری دركشورمان اما ماجرایی خاص داشت، زیرا آن روزها نیز مثل این روزها، همچنان اخبار غیررسمی از طغیان آن در كشور خبر می‌داد، ولی وزارت بهداشت اخباری از این دست را تكذیب می‌كرد. البته آنفلوآنزای خوكی خیلی زود صاحب واكسن شد و هراس ناشی از همه گیری و كشتار آن فروكش كرد.
ابولا؛ بیماری آفریقایی
شش سال پیش نگاه مردم جهان سمت قاره سیاه بود، زمانی كه بیماری ابولا جهان را در وضعیت آماده باش قرار داد. با این كه این بیماری اولین بار در دهه 70 میلادی در آفریقا دیده شد و به واسطه شیوع در روستایی در نزدیكی رودخانه ابولا در كنگو به این نام مشهور شد، اما سال 2014 به طرز خطرناكی به سایر نقاط جهان سرایت كرد.
ویژگی خاص این بیماری، تب خونریزی دهنده‌ای بود كه عارض مبتلایان می‌شد كه همچنین با تب و استفراغ و ضعف و بثورات پوستی نیز همراه بود.
در مورد این كه ابولا به ایران آمد یا نه شش سال پیش نیز مثل امروز اخبار رسمی و غیررسمی در دو جهت مخالف پیش می‌رفتند به طوری كه غیررسمی شنیده می‌شد مواردی از ابتلا به این بیماری در تهران، اهواز و تبریز دیده شده اما اخبار رسمی به نقل از مسؤولان سلامت كشور این را قویا تكذیب می‌كرد. نتیجه این كه ابولا هیچ وقت به كشورمان وارد نشد .
زیكا؛ متولد آمریكای جنوبی
سال 2016 كه بیماری مرموز زیكا در آمریكای جنوبی همه گیر شد، پای پشه آئدس به میان آمد. این پشه كه افراد را نیش می‌زد، بیماری نیز آغاز می‌شد كه علائم مشخصه اش تب و ضایعات پوستی به ویژه التهاب چشم بود. ظاهرا این پشه هوشمند، عمل گزش را صبح یا غروب انجام می‌دهد و قادر است یك نفر از هر پنج انسانی را كه می‌گزد بیمار كند. البته اگر زنی باردار گزیده شود خطر فوق‌العاده می‌شود چون حاصل آن تولد نوزاد با بیماری میكرو سفالی است كه در واقع نوعی تولد با سری كوچك و مغزی رشد نیافته است.
زمانی كه زیكا در آمریكای جنوبی شایع شد و حتی در ایالات متحده نیز مواردی از مرگ و میر گزارش شد، در ایران نیز هول و هراس متولد شد مخصوصا میان زنان باردار. البته هیچ‌گاه پای زیكا به كشورمان باز نشد ولی پشه ناقل این بیماری در بخش‌هایی از كشور شناسایی شد.
از آنجا كه برای مقابله با این بیماری ویروسی هنوز واكسنی وجود ندارد، گفته می‌شود مهم ترین اقدام برای پیشگیری و كنترل این بیماری در گرو كاهش پشه‌ها و كاهش تماس بین پشه و انسان است.
فلج اطفال؛ همسایه‌های كم كار
مبتلایان به بیماری فلج اطفال كه گرفتار ویروس پولیو شده اند و قدرت راه رفتن را از دست داده‌اند، حتما جزو بدشانس ترین افراد بشر بوده اند چون دانشمندان می‌گویند ازهر صد نفری كه این ویروس به جانشان می‌افتد فقط یك نفر فلج می‌شود. فلج اطفال حتی در دنیای مدرن امروز نیز داروی قطعی ندارد و تنها راه مقابله با آن همچنان واكسن است و بس. جالب این كه جهان از بابت ریشه كنی فلج اطفال نوع 2 و 3 به خود می‌بالد در حالی كه هنوز به خاطر وجود فلج اطفال نوع یك نگران است.
نوع یك این بیماری از سال 2016 میلادی حتی در قاره آفریقا دیده نشده ولی از بد حادثه این قسم از فلج اطفال در همسایگی ما و در دو كشور پاكستان و افغانستان همچنان وجود دارد و قربانی می‌گیرد. بهار پارسال بود كه هشدارهای جهانی و مشخص شدن نام این كشورها به عنوان دو منشا بیماری، باعث آغاز واكسیناسیون برای یك میلیون و صد هزاركودك - ایرانی و غیرایرانی- در كشورمان شد كه همگی در استان‌های هرمزگان، كرمان و سیستان و بلوچستان زندگی می‌كردند. نوعی از مدل‌سازی اقتصادی نشان می‌دهد اگر تا سال 2035 میلادی فلج اطفال درجهان ریشه کن شود حداقل ۴۰ تا ۵۰ میلیارد دلار صرفه جویی خواهد شد؛ البته اگر دو همسایه ما موضوع را جدی بگیرند.
