جگرکی سیار، ایستگاه سنجش کیفیت هوای پاکدشت را به چالش کشید
جگر هوا کباب شد
شاید باورتان نشود، اما همین چند روز پیش یک جگرکی سیار هوای بخشی از پایتخت را آلوده کرده بود. این نکتهای است که دیروز محمد تقیزاده، معاون عمرانی استاندار تهران در گفتوگو با باشگاه خبرنگاران جوان دست روی آن گذاشت و از این خبر داد که چند روز پیش استقرار یک جگرکی سیار در مجاورت ایستگاه پاکدشت باعث شده شاخص آلودگی هوای این ایستگاه ناگهان به عدد 190 برسد و این منطقه وارد شرایط بنفش شود. ماجرایی که نشان میدهد جانمایی ایستگاههای سنجش کیفیت هوای پایتخت بسیار حرف دارد، چراکه یک جگرکی به راحتی میتواند شاخص این ایستگاهها را تا این حد تغییر دهد.
اتفاقا تقیزاده نیز ماجرای استقرار آن جگرکی در کنار ایستگاه سنجش کیفیت هوای پاکدشت را بهانهای کرد برای اثبات این ادعا که گاهی شرایط استقرار ایستگاههای سنجش و نزدیکی آنها به منابع آلاینده باعث بروز اشتباه در اعلام شاخص آلودگی هوا میشود. تقیزاده در این باره اتفاق دیگری را نیز مثال زد و گفت: چندی پیش در نقطهای از شهر تهران که دستگاه سنجش نصب شده است، شاهد بودیم یک کامیون برای مدت طولانی و به صورت روشن در کنار آن توقف کرده و باعث شده شاخص کیفیت هوای آن دستگاه از ۸۰ به ۱۴۵ برسد. در این میان، یوسف رشیدی که خود سالها مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران بوده و کاملا به عملکرد دستگاههای سنجش کیفیت هوا آشناست، معتقد است قصور ناشی از بروز این اشتباهات بر عهده نهادی است که مسؤولیت جانمایی و نظارت مداوم بر این ایستگاهها را برعهده دارد. این نهاد نیز یا ادارهکل حفاظت محیطزیست استان تهران است یا شهرداری پایتخت، چراکه دستگاههای سنجش کیفیت هوا از سوی یکی از این دو نهاد در سطح شهر نصب میشود. رشیدی در گفتوگو با ما توضیح میدهد که ایستگاههای سنجش آلودگی هوا نباید در نقاطی برپا شود که هر کسی بتواند به راحتی در کنارش آتش روشن کرده یا خودرویی به مدت طولانی توقف کند، زیرا دستگاههای موجود در ایستگاهها بسیار حساس هستند و از کوچکترین منبع آلایندهای که نزدیکشان باشد به راحتی تاثیر میپذیرند. مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران تاکید میکند برای جلوگیری از بروز اشتباهات مجدد در این زمینه باید نهادهای مسؤول ایستگاههای سنجش کیفیت هوا نیروهای خود را به صورت روزانه برای بازدید از این ایستگاهها اعزام کنند و این نیروها نیز وظیفه دارند ضمن بازرسی محیط اطراف ایستگاه، کارهایی مثل دادهبرداری و تنظیم دقت دستگاه را به طور متداول انجام دهند.
اشتباه اتفاقی
دو ایستگاهی که معاون عمرانی استاندار تهران از بروز اشتباه در آنها خبر داد، متعلق به ادارهکل حفاظت محیطزیست استان تهران است. این را محمد رستگاری، معاون نظارت و پایش این ادارهکل نیز تایید میکند. او درگفتوگو با ما اما تاکید دارد که این اشتباهات کاملا اتفاقی و در بازههای زمانی چند ساعته رخ داده است و چنین اشتباهاتی همیشگی نیست. رستگاری توضیح میدهد که بخش زیادی از ایستگاههای سنجش کیفیت هوا که از سوی ادارهکل متبوعش جانمایی شدهاند، کاربری ترافیکی دارند و اساسا وظیفه آنها اعلام شاخص کیفیت هوا در معابر پرتردد است. توقف طولانیمدت کامیون یا اتوبوس در این معابر نیز اتفاقی است که نمیتوان جلوی آن را گرفت و بنابراین از نظر او، احتمال بالا رفتن ناگهانی شاخص آلودگی هوا به دلیل وقوع چنین اتفاقاتی در کنار ایستگاههایی از این دست، بسیار است. معاون نظارت و پایش محیطزیست استان تهران در مجموع بروز این اشتباهات را اجتنابناپذیر میداند و میگوید به هر حال نمیتوان به صورت دائمی محیط اطراف چنین ایستگاههایی را زیر نظر داشت.
با این حال او تاکید میکند حتی اگر چنین اشتباهاتی زیاد هم رخ دهد، باز هم خطایی فاحش در اعلام شاخص کیفیت هوای تهران ایجاد نمیشود، چراکه در درجه اول بسیاری از شهروندان در خیابانهایی رفتوآمد میکنند که تردد اتوبوس و کامیون در آنها زیاد است و از این رو باید مواردی از این دست را نیز در تعیین شاخص کیفیت هوای تهران در نظر گرفت. در درجه دوم نیز از نظر رستگاری، چون شاخص کیفیت هوای پایتخت براساس میانگین اعداد اعلامشده در ایستگاهها مشخص میشود، در این میانگینگیری آمار ایستگاههای آلوده در کنار آمار ایستگاههایی که کمتر در معرض تردد خودروهای سنگین هستند، آورده میشود. بنابراین اگر اشتباهی در برخی ایستگاهها رخ داده باشد، در عمل تاثیر چندانی روی شاخص اعلامشده برای کیفیت هوای شهر
نمیگذارد.
اتفاقا تقیزاده نیز ماجرای استقرار آن جگرکی در کنار ایستگاه سنجش کیفیت هوای پاکدشت را بهانهای کرد برای اثبات این ادعا که گاهی شرایط استقرار ایستگاههای سنجش و نزدیکی آنها به منابع آلاینده باعث بروز اشتباه در اعلام شاخص آلودگی هوا میشود. تقیزاده در این باره اتفاق دیگری را نیز مثال زد و گفت: چندی پیش در نقطهای از شهر تهران که دستگاه سنجش نصب شده است، شاهد بودیم یک کامیون برای مدت طولانی و به صورت روشن در کنار آن توقف کرده و باعث شده شاخص کیفیت هوای آن دستگاه از ۸۰ به ۱۴۵ برسد. در این میان، یوسف رشیدی که خود سالها مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران بوده و کاملا به عملکرد دستگاههای سنجش کیفیت هوا آشناست، معتقد است قصور ناشی از بروز این اشتباهات بر عهده نهادی است که مسؤولیت جانمایی و نظارت مداوم بر این ایستگاهها را برعهده دارد. این نهاد نیز یا ادارهکل حفاظت محیطزیست استان تهران است یا شهرداری پایتخت، چراکه دستگاههای سنجش کیفیت هوا از سوی یکی از این دو نهاد در سطح شهر نصب میشود. رشیدی در گفتوگو با ما توضیح میدهد که ایستگاههای سنجش آلودگی هوا نباید در نقاطی برپا شود که هر کسی بتواند به راحتی در کنارش آتش روشن کرده یا خودرویی به مدت طولانی توقف کند، زیرا دستگاههای موجود در ایستگاهها بسیار حساس هستند و از کوچکترین منبع آلایندهای که نزدیکشان باشد به راحتی تاثیر میپذیرند. مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران تاکید میکند برای جلوگیری از بروز اشتباهات مجدد در این زمینه باید نهادهای مسؤول ایستگاههای سنجش کیفیت هوا نیروهای خود را به صورت روزانه برای بازدید از این ایستگاهها اعزام کنند و این نیروها نیز وظیفه دارند ضمن بازرسی محیط اطراف ایستگاه، کارهایی مثل دادهبرداری و تنظیم دقت دستگاه را به طور متداول انجام دهند.
اشتباه اتفاقی
دو ایستگاهی که معاون عمرانی استاندار تهران از بروز اشتباه در آنها خبر داد، متعلق به ادارهکل حفاظت محیطزیست استان تهران است. این را محمد رستگاری، معاون نظارت و پایش این ادارهکل نیز تایید میکند. او درگفتوگو با ما اما تاکید دارد که این اشتباهات کاملا اتفاقی و در بازههای زمانی چند ساعته رخ داده است و چنین اشتباهاتی همیشگی نیست. رستگاری توضیح میدهد که بخش زیادی از ایستگاههای سنجش کیفیت هوا که از سوی ادارهکل متبوعش جانمایی شدهاند، کاربری ترافیکی دارند و اساسا وظیفه آنها اعلام شاخص کیفیت هوا در معابر پرتردد است. توقف طولانیمدت کامیون یا اتوبوس در این معابر نیز اتفاقی است که نمیتوان جلوی آن را گرفت و بنابراین از نظر او، احتمال بالا رفتن ناگهانی شاخص آلودگی هوا به دلیل وقوع چنین اتفاقاتی در کنار ایستگاههایی از این دست، بسیار است. معاون نظارت و پایش محیطزیست استان تهران در مجموع بروز این اشتباهات را اجتنابناپذیر میداند و میگوید به هر حال نمیتوان به صورت دائمی محیط اطراف چنین ایستگاههایی را زیر نظر داشت.
با این حال او تاکید میکند حتی اگر چنین اشتباهاتی زیاد هم رخ دهد، باز هم خطایی فاحش در اعلام شاخص کیفیت هوای تهران ایجاد نمیشود، چراکه در درجه اول بسیاری از شهروندان در خیابانهایی رفتوآمد میکنند که تردد اتوبوس و کامیون در آنها زیاد است و از این رو باید مواردی از این دست را نیز در تعیین شاخص کیفیت هوای تهران در نظر گرفت. در درجه دوم نیز از نظر رستگاری، چون شاخص کیفیت هوای پایتخت براساس میانگین اعداد اعلامشده در ایستگاهها مشخص میشود، در این میانگینگیری آمار ایستگاههای آلوده در کنار آمار ایستگاههایی که کمتر در معرض تردد خودروهای سنگین هستند، آورده میشود. بنابراین اگر اشتباهی در برخی ایستگاهها رخ داده باشد، در عمل تاثیر چندانی روی شاخص اعلامشده برای کیفیت هوای شهر
نمیگذارد.