۲ روز مذاكره برای جذب سرمایه

در دومین نشست سرمایه‎گذاری فناوری 2020 چه گذشت؟

۲ روز مذاكره برای جذب سرمایه

دومین نشست سرمایه‎گذاری فناوری 2020  (TIM2020) با حضور صد سرمایه‎گذار داخلی، چهار شركت نو‌پای داخلی، 20 سرمایه‎گذار خارجی از 9 كشور نیجریه، لبنان، مصر، سوئیس، زیمبابوه، آلمان، تركیه، هند و هلند و یك شركت نوپا از هندوستان به همراه جمعی از كارآفرینان، فرشتگان كسب‎وكار و شركت‎های نوپا (استارت‌آپ‎ها) سه‌شنبه 15 بهمن در پارك فناوری پردیس افتتاح شد. برگزاری این نشست چهارشنبه 16 بهمن ۹۸ در محل صندوق نوآوری و شكوفایی ادامه و در پایان آن روز اختتامیه‌اش در همین محل برگزار شد. هدف از برگزاری دومین نشست سرمایه‌گذاری فناوری، تسهیل سرمایه‌گذاری در زیست‌بوم فناوری و نوآوری هشت كشور عضو گروه دی‌هشت (D8 شامل كشورهای در حال توسعه بنگلادش، مصر، اندونزی، ایران، مالزی، نیجریه، پاكستان و تركیه) به منظور تحقق مفهوم سرمایه‌گذاری مشترك بین سرمایه‌گذاران آنهاست.
نزدیك به 12 سال از راه‎اندازی شبكه تبادل و انتقال فناوری كشورهای عضو دی 8 با هدف افزایش تبادلات و تعاملات فناورانه می‏گذرد. در این مدت به دلیل عزم جدی كه جمهوری اسلامی ایران برای پیگیری در حوزه انتقال فناوری و سرمایه‎گذاری فناوری داشته، محل دبیرخانه دائمی این شبكه در پارك فناوری پردیس قرار گرفته است. در این شبكه تلاش بر آن است تا با ابزارهای مختلفی مانند برگزاری رویدادها، ارائه جایزه و برگزاری جلسات رسمی بین نمایندگان كشورها به افزایش تعاملات فناورانه كمك شود. نشست سرمایه‎گذاری فناوری (TIM) یكی از ابزارهای این شبكه است كه تلاش می‎كند علاوه بر دورهم جمع كردن سرمایه‎گذاران و به اشتراك گذاشتن اطلاعات و تجربیات‎شان و ایجاد سرمایه‎گذاری‎های مشترك بین سرمایه‎گذارها، بستر و پلتفرمی ایجاد كند كه شركت‌های نوپا نیز بتوانند از این سرمایه‎گذاری مشترك در طول سال استفاده كنند. همچنین این فرصت برای شركت‎های نوپا در این نشست فراهم شد تا ایده‎ها و توانمندی‎های خود را در مقابل فرشتگان كسب‎وكار و سرمایه‎گذار‎ان خطرپذیر (VC) ارائه و با شركت در كارگاه‎ها با روش‎های كسب‎وكار و مذاكره با سرمایه‎گذاران آشنا شوند تا به بازارهای فروش بزرگ‎تر و موفقیت‎های تجاری دست یابند.
علی ناظمی، معاون سرمایه‎گذاری صندوق نوآوری و شكوفایی، مهم‌ترین عنصر رشد و توسعه اقتصادی را پایداری یك اكوسیستم منسجم در عرصه نوآوری دانست و افزود: «بهبود جایگاه رقابت‎پذیری بدون نوآوری عملا امكان‎پذیر نیست. مجموعه كشورهای در حال توسعه و كشورهایی كه به دنبال توسعه فناوری هستند، همواره سرمایه را به عنوان مهم‌ترین عامل و مهم‌ترین گلوگاه رسیدن به اكوسیستم پویا مطرح می‌كنند. اما سرمایه لزوما مهم‌ترین و تنها نیاز داشتن یك اكوسیستم نیست و سایر شاخص‎ها مانند شاخص نوآوری بهبود عملكرد و شاخص دسترسی به سرمایه خطرپذیر را نیز باید در نظر گرفت. تجربه سایر كشورها نشان داده كه سرمایه‎گذاری خطرپذیر، فرآیندی آموزشی است و در بستر زمان و با تجربه به دست می‌آید.»
وی تأكید كرد: «كشورهای دی۸ بیش از آن‎كه نیازمند اتكا به سرمایه و انتقال سرمایه باشند باید متكی به فرآیندی باشند كه تجربه، دانش و مهارت‎های مربوط به سرمایه‎گذاری خطرپذیر در آنها برای رسیدن به اكوسیستمی پویا
تقویت شود.»
در ادامه دكتر حمیدرضا امیری نیا، رئیس كمیته اقتصاد دانش‌بنیان ستاد اجرایی فرمان امام (ره) بیان كرد: «نبود درك اهمیت سرمایه‎گذاری خطرپذیر در بین كشورهای اسلامی مسأله‌ای است كه وجود دارد. اقتصاد در كشور ما بر پایه نفت و گاز است و عبور از این اقتصاد سنتی و برداشتن موانع زیادی كه برای اعتماد سرمایه‎گذاران روی فعالیت‎های علمی و فناوری وجود دارد، كار سختی است. اما ما به دنبال تشویق و علاقه‏مندكردن آستان قدس رضوی، كمیته امداد امام خمینی، شركت‎های مخابراتی و اپراتورهای تلفن همراه برای سرمایه‎گذاری در این بخش هستیم.»




نمونه‌ای از نوپاهای خارجی
گاهی ممكن است تصور كنیم شركت‌های نوپای خارجی ایده‌هایی ماورایی را به سرانجام می‌رسانند، در حالی كه گشتی میان نوپاهای خارجی و مقایسه‌شان با توانمندی داخلی نشان می‌دهد در بسیاری از موارد می‌توانیم با آنها
رقابت كنیم.
مهمان هندی شركت‌كننده در بخش شركت‌های نوپای (استارت‌آپ‎ها) این نشست، هانی باغچاندانی (Hunny Bhagchandani)  بنیانگذار شركت نوپای Torch-It بود. این شركت سازنده دستگاه‎هایی خلاقانه و مقرون به صرفه است كه به كمك افراد نابینا، ناشنوا، بی‎زبان (لال) و ناتوان در راه رفتن می‎آیند. برای مثال دستگاهی كوچك با چهار چشم الكترونیكی می‎تواند موانع و پله‏ها را تشخیص و از طریق لرزه فرد نابینا را نسبت به مسیر خود آگاه كند. در حال حاضر بیش از 35 هزار نفر در هند و آفریقا از این دستگاه استفاده می‏كنند. نمونه آمریكایی این دستگاه 800 دلار قیمت دارد در حالی كه باغچاندانی با یك بیستم این قیمت امیدوار است كه بازار فروش این محصول را در ایران نیز به دست آورد. دستگاه دومی كه وی به جام‌جم معرفی می‏كند برای افراد بی‌زبان است. آنها می‎توانند با پوشیدن دستكش‎های مخصوص به همراه یك ساعت هوشمند صفحه كلیدی برای برقراری ارتباط با همه در هر زمان و مكانی داشته باشند. دستگاه سوم برای استفاده افرادی است كه از ویلچر استفاده می‎كنند. استفاده از ویلچر بعضی مواقع سخت است و در بعضی مكان‎ها شاید غیرممكن باشد، بنابراین این افراد می‎توانند از یك تخته كوچك چرخدار استفاده كنند كه با پدال‎ها می‎توان مسیر حركت را كنترل كرد. باغچاندانی هدفش را از شركت در این نشست پیدا كردن همكاران خلاق، حمایت مالی و گسترش بازار فروش بیان كرد، زیرا ایران را مركز بازارهای خاورمیانه می‌داند.



به همكاری با ایران علاقه‌مندیم
از جمله مهمانان خارجی این بخش آندریاس شوایتزر (Andreas Schweitzer) مدیر عامل شركت Arjan Capital بود. این شركت بزرگ در لندن به شركت‎های اروپایی برای همكاری و تجارت با كشورهای آسیای میانه و كشورهای آفریقایی كمك می‎كند و تحت نظارت FCA یا مرجع راهبرد امور مالی انگلستان فعالیت دارد.
شوایتزر از علاقه‏مندی‌اش به همكاری با شركت‎های نوپای ایرانی به جام‌جم می‎گوید و آنها را بسیار با استعداد و ایده‎هایشان را هیجان‎انگیز ارزیابی كرده است. وقتی كه از او درباره نگرانی برای تحریم‎ها و راهكارش برای مبادلات تجاری با ایران پرسیدم، در پاسخ می‌گوید: «همه كسب‎وكارها سختی خود را دارند و ما بیشتر از آن‎كه نگران این موضوعات باشیم، علاقه‎مند به همكاری هستیم. گرچه در این مسیر مشكلات و سختی‏هایی هم وجود دارد، اما هر سرمایه‎گذاری كه نمی‎تواند با شرایط فعلی در ایران همكاری كند بهتر است این كشور را ترك كند. البته امیدواریم دولت ایران نیز حمایت‎های بیشتری از شركت‎های نوپا داشته باشد و مسیر مبادلات تجاری هموارتر شود.»



در پی حامی برای تولید محصولات
به طور میانگین سالانه هر فرد به چهار تا شش لوله برای خونگیری نیاز دارد. شركت دانش‌بنیان فرزانه آرمان تولیدكننده لوله‎های خونگیری وكیوم و غیروكیوم است كه در سال‎های گذشته موفق شده است گام مهمی در فناوری و صنعت برداشته و خط تولید لوله‎های خون‎گیری و قالب‎های تزریق پلاستیك لوله‎های خون‎گیری را كه جزو دانش‎های پیشرو (high tech) محسوب می‎شود، توسط محققان داخلی محقق كند.  مدیر بازرگانی این شركت، احمد همایون از آمادگی این شركت برای راه‎اندازی و احداث خط تولید حدود 200 میلیون لوله خون‎گیری در سال و اتوماسیون‎سازی تولید لوله‎های وكیوم در كشورهای مختلفی مثل اندونزی، نیجریه و پاكستان كه بازارهای هدف و جذابی دارد، در صورت جذب سرمایه‎گذار به جام‌جم خبر داد. تولید محصولات باكیفیت وابسته به داشتن فناوری خوب و تسلط بر آن است، به همین دلیل این شركت آماده صادرات است. گواهی ایزو 13485 و گواهی اداره تجهیزات پزشكی ایران (IMED) از جمله گواهی‎های دریافت شده برای محصولات این شركت  است.
سامانه جراحی رباتیك از راه دور سینا محصول استراتژیك تولیدی شركت نوآوران رباتیك و پزشكی سینا یكی دیگر از شركت‎های نوپای شركت‌كننده در این نشست بودند. شركت آمریكایی سازنده این دستگاه نزدیك به 20 سال است كه در بازارهای جهانی درخشیده و به تنهایی سالانه بیش از ۵/۳ میلیارد دلار درآمد دارد كه این نشان از بازار بزرگ این محصول دارد و سرمایه‎گذاران خارجی بسیاری علاقه‎مند به سرمایه‎گذاری در این حوزه هستند. اما به‌دلیل نگرانی‎هایی كه بابت تعامل با كشور به علت تحریم‎ها ایجاد شده است این روند به سختی پیش می‎رود. علیرضا میرباقری، مدیرعامل این شركت، از آمادگی‎شان برای ورود به بازارهای جهانی و نشست با سرمایه‎گذارانی كه ریسك سرمایه‎گذاری در ایران را پذیرفته‎اند به جام‌جم می‎گوید. مزیت رقابتی نمونه داخلی این ربات نسبت به نمونه آمریكایی هزینه یك سومی آن است. علت كاهش هزینه این است كه در نمونه ایرانی توانسته‎ هزینه‎های ابزارهای مصرفی جراحی را به شدت كاهش دهد، زیرا این ابزارها یك‌بار مصرف بوده و نمونه خارجی ابزارهای گران قیمتی دارد. چالش‎های اصلی شركت‎های نوپا معمولا مشكلات مربوط به واردات قطعات اولیه و انتقال وجه است. قانون حمایت از شركت‎های دانش بنیان در راستای واردات قطعات اولیه برای ساخت نمونه‎هاست و از سوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری پیگیری می‎شود، مشكل اول را برطرف كرده اما آنچه هنوز به صورت مشكل باقی مانده عدم حواله كردن ارز و عدم تخصیص ارز نیمایی (نظام یكپارچه معاملات ارزی) به شركت‎های دانش‌بنیان است كه ستاد حمایت از شركت‎های دانش بنیان هنوز راهكار اجرایی برای آن پیدا نكرده است.




به دنبال ایده‌های آینده‌دار
محمد سپهر، مدیر عامل صندوق پژوهش و نوآوری استان یزد درباره هدفش برای شركت در این نشست به جام‌جم می‎گوید: «هدف اول ما برقراری ارتباط، همكاری و بررسی امكان سرمایه‏گذاری مشترك با سایر سرمایه‎گذاران داخلی و خارجی و درنهایت شبكه‏سازی است و این نشست فرصت بسیار خوبی را فراهم آورده است، هدف دوم ما انتخاب و همكاری با شركت‎های نوپایی است كه می‎توانند مزیت و ارزش افزوده‎ای برای ظرفیت‎های استان یزد در حوزه سلامت، گردشگری، فناوری‎های مرتبط با معدن و نساجی داشته باشند، علاوه بر خوب بودن پروپوزال طرح، قابل اعتماد بودن و توانمند بودن تیم نیز برای ما اهمیت دارد و در صورت همكاری مسیر توسعه بازار شركت منتخب را هموار می‎كنیم و مبلغی كه برای سرمایه‎گذاری در نظر گرفته‎ایم محدودیتی نداشته و تا 8 یا 9 میلیارد تومان هم خواهد رسید كه برای شركت‌‎های نوپا عدد قابل توجهی محسوب می‎شود. ولی تعداد طرح‎هایی كه در این نشست دو روزه ارائه می‎شود پنج شش مورد است، لذا بیشتر بر هدف اول متمركز هستیم.» این سرمایه‌گذار داخلی در ادامه یادآور می‌شود: « نشست امسال نسبت به دو سال گذشته افت داشته است. دوره قبل هم جمعیت بیشتری از سرمایه‎گذاران و شركت‏های نوپا شركت كرده بودند و هم مهمانان خارجی بیشتری داشتیم. امسال برنامه كم رونق‎تری را شاهد هستیم.»
از جمله دیگر سرمایه‎گذاران داخلی شركت كننده در این نشست شركت فیتكو با هدف پیوستن به سرمایه‌گذارن خطرپذیر بود. این شركت با هدف ورود به بازارهای خارج از ایران عدد سرمایه‏گذاری قابل توجهی را مد نظر قرار داده بود. كاظم شریفی، نماینده این شركت در این رابطه به جام‌جم می‎‌گوید: از هر طرحی كه ظرفیت ورود به بازارهای جهانی را داشته باشد حمایت می‎كنیم و محدودیتی در حوزه كاری شركت‎های نوپا نداریم. اما واقعیت این است كه 80 تا 90 درصد شركت‎های نوپا شكست می‎خورند، ولی ما سعی می‎كنیم با بررسی دقیق، طرحی مناسب را انتخاب كنیم تا علاوه بر افزایش سرمایه و بازگشت سرمایه قابل توجه، به معرفی ایران و ایده‎پردازان ایرانی در سطح جهانی نیز كمك كنیم. اما این نشست درخور یك سمینار بین‎المللی در حوزه سرمایه‎گذاری فناورانه نبود و نقاط ضعفی وجود دارد كه باید مرتفع گردد. حداقل كاری كه می‎توانستند انجام دهند شروع به موقع برنامه و رعایت زمان‏بندی‎ها بود. جدا از این، محتوای سخنرانی‎های بخش‎های دولتی با پنج سال پیش تفاوتی پیدا نكرده و صحبت جدیدی نمی‎شود. این موضوعی است كه برای نشست‌های بعدی به تحول جدی نیاز دارد.