چرا جشنواره موسیقی فجر نتوانست مهم‌ترین رویداد موسیقایی بهمن‌ماه باشد؟
ساز ناکوک جشنواره فجر
بهمن، ماه عجیبی برای هنر ایران است؛ بله، درست حدس زده‌اید می‌خواهیم درباره جشنواره‌های مختلف هنری در این ماه حرف بزنیم اما اگر فكر كرده‌اید می‌خواهیم بگوییم این ماه، به همین اعتبار، پررونق‌ترین موعد هنر ایران است، سخت در اشتباه هستید. درست است كه جشنواره‌های مختلف فجر، حواسها را در این ماه به سینما، تئاتر، موسیقی، هنرهای تجسمی، مد و لباس و شعر جلب می‌كنند، اما این ماجرا هم قابل بررسی است كه همه فعالیت‌های هنری موازی با جشنواره‌ها، به ركودی عجیب گرفتار می‌آیند. اوج بروز این وضع، به سینما مربوط است؛ جایی كه فیلم‌های روی پرده، در ده روز برگزاری جشنواره، به كف فروش خود می‌رسند چون همه تماشاگران ترجیح می‌دهند فیلم‌های به‌نمایش‌درآمده در جشنواره را تماشا كنند و به دیگر فیلم‌ها به عنوان آثاری در فصل مرده اكران می‌نگرند. نشان به آن نشان كه حالا فیلم «مطرب» كه پیش از آغاز سی‌وهشتمین جشنواره فیلم فجر اكران شد و در روزهای برگزاری جشنواره فروش خود را تا حدود زیادی از دست داده بود، حالا و پس از اتمام كار اهالی فجر، دوباره پرفروش شده و حتی ركورد پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران را با پشت سر گذاشتن فروش 38میلیارد و 40میلیون‌تومانی فیلم «هزارپا» از آن خود كرده است.
این قاعده تا حدودی درباره دیگر هنرهایی كه جشنواره‌ای با عنوان فجر برایشان ترتیب داده می‌شود هم صدق می‌كند. اما در رابطه با جشنواره موسیقی فجر كه این روزها با اجرای گروه‌های مختلف در حال برگزاری است، ماجرا طور دیگری است. دیگر اجراهای بیرون از جشنواره در سطح پایتخت به همان كیفیت سابق در حال برپایی هستند و جشنواره سكه‌شان را از رونق نینداخته است. بروز این وضع، بر اساس مقدمه‌ای كه آوردیم می‌تواند مثبت و بهینه ارزیابی شود، اما ماجرا را از زاویه‌ای دیگر هم می‌شود دید؛ چرا وقتی جشنواره‌ای برای موسیقی برگزار می‌شود، نمی‌تواند حواسها را آن‌طور كه لازم است به خود جلب كرده و دیگر برنامه‌های موسیقی را به حاشیه ببرد؟ مگر جشنواره نیامده تا بگوید مهم‌ترین رویداد مرتبط با فلان هنر در بازه‌ای یك هفته‌ای یا ده روزه است؟
اما برگزاری سی‌وپنجمین جشنواره موسیقی فجر، امیدهایی را زنده كرده و نشان داده كه می‌توان همچنان به تاثیرگذاری آن بر برخی بخش‌ها چشم دوخت.
آیا جشنواره موسیقی فجر چیز بدی است؟!
روی بیلبوردهای شهر اتفاق عجیبی افتاده است؛ این روزها با دو گونه اعلان درباره موسیقی در پایتخت مواجهیم. دسته اول، پوستر رسمی جشنواره موسیقی فجر هستند و دسته دیگر بیلبوردهایی كه اجراهای مختلف جشنواره را تبلیغ می‌كنند. منتها نكته عجیب در این باره این است كه چرا در بیلبوردهای اجراها هیچ اشاره‌ای به این‌كه كنسرت‌های این گروه‌ها در قالب جشنواره موسیقی فجر اجرا می‌شود نشده است؟! این روزها اگر در تهران گروهی فارغ از جشنواره موسیقی فجر روی صحنه برود هیچ فرقی با گروه‌هایی كه در قالب این جشنواره برنامه برگزار می‌كنند ندارد، چرا كه هیچ اشاره‌ای در بیلبوردها به این ماجرا نمی‌شود؟ مگر نفس اجرای یك گروه موسیقی در قالب جشنواره كه رویدادی به‌روز است نباید در مخاطب آن انگیزه ایجاد كند همان‌طور كه مثلا جشنواره فیلم فجر چنین انگیزه‌ای را می‌سازد؟ نكند در موسیقی ماجرا برعكس شده و خود گروه‌های موسیقی ترجیح می‌دهند در تبلیغات اشاره‌ای به این‌كه كنسرت‌شان در قالب جشنواره موسیقی فجر قرار است روی صحنه برود نشود؟
تنوع هست، كیفیت نه!
یكشنبه‌شب، چهارمین شب از جشنواره موسیقی فجر با ۱۲ اجرا از ۱۱ گروه در شش سالن تهران به پایان رسید؛ در این شب اجراهایی با گستره اقلیم‌های ایرانی تا زبان‌های فراتر از مرزهای جغرافیایی به روی صحنه رفتند. این همان تنوعی است كه از جشنواره انتظار می‌رود؛ گروه‌های مختلف ایرانی و خارجی با سبك‌های گوناگون برای پاسخ‌دادن به نیازی وسیع‌تر با سلایق گوناگون. اما بروید برنامه‌های جشنواره امسال با همین چند سال پیش را مقایسه كنید تا ببینید چقدر از كیفیت گروه‌های خارجی كه به این رویداد می‌آیند كاسته شده است. هم اسم‌ها كوچك‌تر شده‌اند و هم موسیقی‌ای كه ارائه می‌دهند گاه در شأن جشنواره‌ای به نام فجر نیست.
نقص فنی و تاخیر
نقص فنی در برپایی برخی اجراهای این دوره از جشنواره موسیقی فجر، حاشیه‌ساز شده است. در تازه‌ترین مورد و در پنجمین شب از اجرای بخش پاپ جشنواره موسیقی فجر امیرعباس گلاب در سئانس نخست در سالن میلاد نمایشگاه به اجرای آثار خود پرداخت. در این اجرا تمامی صندلی‌ها توسط تماشاگران پر شده بود و او قطعاتی چون ساده‌س، گونه، بماند و... را اجرا كرد. گلاب كه سومین دوره از جشنواره موسیقی فجر است كه در این رویداد فرهنگی هنری شركت می‌كند، در تمامی آهنگ‌ها مخاطبان را دعوت به همخوانی كرد! اما نكته قابل توجه این اجرا، مشكلات فنی سالن بود كه كنسرت را در لحظاتی از تك و تا انداخت. او همچنین مهمان برخی اعضای گروه ماكان بند بود كه در سئانس بعدی اجرا داشتند. اجرای گروه ماكان بند هم كه با استقبال خوبی مواجه شده بود، برای دقایقی با مشكل فنی همراه شد و اجرای قطعات را به تاخیر انداخت.
آلوده به تبلیغات انتخاباتی
یكی دیگر از اتفاق‌های عجیب جشنواره موسیقی فجر سی‌وپنجم تا این‌جای كار، مربوط است به اتفاقی كه در یكی از اجراهای بخش موسیقی مقامی و محلی جشنواره افتاد؛ شامگاه یكشنبه ۲۷ بهمن سالن سوره حوزه هنری كه امسال نیز بیشتر میزبان اجراهای بخش موسیقی نواحی سی و پنجمین جشنواره موسیقی فجر است، میزبان گروه‌هایی از تركمن‌صحرا و كردستان (دالاهو) بود.
آن‌طور كه ایسنا خبر داده، در وقت تنفس بین اجرای گروه‌ها وقتی مخاطبان حاضر در سالن، در فضای لابی، با تراكت‌های روی میز مخصوص بروشورهای گروه‌های موسیقی مواجه شدند، با همین تصور تصمیم گرفتند از آنها استفاده كنند، اما واقعیت این بود كه برگه‌های موجود، تراكت‌های تبلیغاتی یك ائتلاف خاص حاضر در انتخابات مجلس شورای اسلامی بود. هر چند شواهد گویای آن نبود كه این برگه‌های تبلیغاتی، سازمان یافته یا با اطلاع مسؤولان سالن در آنجا قرار گرفته بودند اما به هر حال، نفوذ تبلیغات و سوء استفاده سیاسی، تا گلوگاه هنر و بیخ متن جشنواره موسیقی فجر، برای علاقه‌مندانی كه با هدف استفاده از موسیقی مقامی در سالن سوره حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی حضور یافته بودند، تعجب‌آور و ناخوشایند بود.
یاد حاج‌قاسم در فجر موسیقی
شهادت سردار سلیمانی با این‌كه تنها چند روز پیش از آغاز جشنواره‌های هنری فجر روی داد، اما دست‌اندركاران این جشنواره‌ها به‌سرعت به فكر این افتادند كه در رثا و بزرگداشت این شهید كاری صورت دهند. اهالی فیلم فجر كه جایزه‌ای ویژه به نام او تدارك دیدند. فجری‌های تئاتر هم چند نمایش خیابانی به یاد حاج‌قاسم اجرا كردند. برای جشنواره موسیقی فجر هم پیشنهاد شد كه بخشی به عنوان جایزه حاج‌قاسم افزوده شود. این پیشنهاد را ماه گذشته سیدمحمد میرزمانی از آهنگسازان كشورمان پیش روی مدیران برگزاری جشنواره موسیقی فجر گذاشت اما ظاهرا مسؤولان جشنواره نتوانستند در این فرصت اندك چنین جایزه‌ای را طراحی كنند. اما جشنواره موسیقی فجر، خالی از یاد حاج‌قاسم نیز نبوده است. همان روز نخست برگزاری رسمی جشنواره، اركستر صداوسیما به یاد او روی صحنه رفت و قطعه «تشییع پیكر سهراب» را اجرا و آن را به مقام شهید سردار قاسم سلیمانی تقدیم كرد. اركستر سمفونیك صدا و سیما كه اولین اجرای جشنواره موسیقی فجر در تالار وحدت را به خود اختصاص داده بود، آن روز به رهبری آرش امینی و با حضور نوازنده مطرح روسی اولین اجرای رسمی
سی و پنجمین جشنواره موسیقی فجر را برگزار كرد و به نوعی افتتاح رسمی جشنواره موسیقی فجر با تقدیم اجرای قطعه «تشییع پیكر سهراب» به شهید سلیمانی انجام پذیرفت. قطعه «تشییع پیكر سهراب» اثری از لوریس چكناواریان است.
این قاعده تا حدودی درباره دیگر هنرهایی كه جشنواره‌ای با عنوان فجر برایشان ترتیب داده می‌شود هم صدق می‌كند. اما در رابطه با جشنواره موسیقی فجر كه این روزها با اجرای گروه‌های مختلف در حال برگزاری است، ماجرا طور دیگری است. دیگر اجراهای بیرون از جشنواره در سطح پایتخت به همان كیفیت سابق در حال برپایی هستند و جشنواره سكه‌شان را از رونق نینداخته است. بروز این وضع، بر اساس مقدمه‌ای كه آوردیم می‌تواند مثبت و بهینه ارزیابی شود، اما ماجرا را از زاویه‌ای دیگر هم می‌شود دید؛ چرا وقتی جشنواره‌ای برای موسیقی برگزار می‌شود، نمی‌تواند حواسها را آن‌طور كه لازم است به خود جلب كرده و دیگر برنامه‌های موسیقی را به حاشیه ببرد؟ مگر جشنواره نیامده تا بگوید مهم‌ترین رویداد مرتبط با فلان هنر در بازه‌ای یك هفته‌ای یا ده روزه است؟
اما برگزاری سی‌وپنجمین جشنواره موسیقی فجر، امیدهایی را زنده كرده و نشان داده كه می‌توان همچنان به تاثیرگذاری آن بر برخی بخش‌ها چشم دوخت.
آیا جشنواره موسیقی فجر چیز بدی است؟!
روی بیلبوردهای شهر اتفاق عجیبی افتاده است؛ این روزها با دو گونه اعلان درباره موسیقی در پایتخت مواجهیم. دسته اول، پوستر رسمی جشنواره موسیقی فجر هستند و دسته دیگر بیلبوردهایی كه اجراهای مختلف جشنواره را تبلیغ می‌كنند. منتها نكته عجیب در این باره این است كه چرا در بیلبوردهای اجراها هیچ اشاره‌ای به این‌كه كنسرت‌های این گروه‌ها در قالب جشنواره موسیقی فجر اجرا می‌شود نشده است؟! این روزها اگر در تهران گروهی فارغ از جشنواره موسیقی فجر روی صحنه برود هیچ فرقی با گروه‌هایی كه در قالب این جشنواره برنامه برگزار می‌كنند ندارد، چرا كه هیچ اشاره‌ای در بیلبوردها به این ماجرا نمی‌شود؟ مگر نفس اجرای یك گروه موسیقی در قالب جشنواره كه رویدادی به‌روز است نباید در مخاطب آن انگیزه ایجاد كند همان‌طور كه مثلا جشنواره فیلم فجر چنین انگیزه‌ای را می‌سازد؟ نكند در موسیقی ماجرا برعكس شده و خود گروه‌های موسیقی ترجیح می‌دهند در تبلیغات اشاره‌ای به این‌كه كنسرت‌شان در قالب جشنواره موسیقی فجر قرار است روی صحنه برود نشود؟
تنوع هست، كیفیت نه!
یكشنبه‌شب، چهارمین شب از جشنواره موسیقی فجر با ۱۲ اجرا از ۱۱ گروه در شش سالن تهران به پایان رسید؛ در این شب اجراهایی با گستره اقلیم‌های ایرانی تا زبان‌های فراتر از مرزهای جغرافیایی به روی صحنه رفتند. این همان تنوعی است كه از جشنواره انتظار می‌رود؛ گروه‌های مختلف ایرانی و خارجی با سبك‌های گوناگون برای پاسخ‌دادن به نیازی وسیع‌تر با سلایق گوناگون. اما بروید برنامه‌های جشنواره امسال با همین چند سال پیش را مقایسه كنید تا ببینید چقدر از كیفیت گروه‌های خارجی كه به این رویداد می‌آیند كاسته شده است. هم اسم‌ها كوچك‌تر شده‌اند و هم موسیقی‌ای كه ارائه می‌دهند گاه در شأن جشنواره‌ای به نام فجر نیست.
نقص فنی و تاخیر
نقص فنی در برپایی برخی اجراهای این دوره از جشنواره موسیقی فجر، حاشیه‌ساز شده است. در تازه‌ترین مورد و در پنجمین شب از اجرای بخش پاپ جشنواره موسیقی فجر امیرعباس گلاب در سئانس نخست در سالن میلاد نمایشگاه به اجرای آثار خود پرداخت. در این اجرا تمامی صندلی‌ها توسط تماشاگران پر شده بود و او قطعاتی چون ساده‌س، گونه، بماند و... را اجرا كرد. گلاب كه سومین دوره از جشنواره موسیقی فجر است كه در این رویداد فرهنگی هنری شركت می‌كند، در تمامی آهنگ‌ها مخاطبان را دعوت به همخوانی كرد! اما نكته قابل توجه این اجرا، مشكلات فنی سالن بود كه كنسرت را در لحظاتی از تك و تا انداخت. او همچنین مهمان برخی اعضای گروه ماكان بند بود كه در سئانس بعدی اجرا داشتند. اجرای گروه ماكان بند هم كه با استقبال خوبی مواجه شده بود، برای دقایقی با مشكل فنی همراه شد و اجرای قطعات را به تاخیر انداخت.
آلوده به تبلیغات انتخاباتی
یكی دیگر از اتفاق‌های عجیب جشنواره موسیقی فجر سی‌وپنجم تا این‌جای كار، مربوط است به اتفاقی كه در یكی از اجراهای بخش موسیقی مقامی و محلی جشنواره افتاد؛ شامگاه یكشنبه ۲۷ بهمن سالن سوره حوزه هنری كه امسال نیز بیشتر میزبان اجراهای بخش موسیقی نواحی سی و پنجمین جشنواره موسیقی فجر است، میزبان گروه‌هایی از تركمن‌صحرا و كردستان (دالاهو) بود.
آن‌طور كه ایسنا خبر داده، در وقت تنفس بین اجرای گروه‌ها وقتی مخاطبان حاضر در سالن، در فضای لابی، با تراكت‌های روی میز مخصوص بروشورهای گروه‌های موسیقی مواجه شدند، با همین تصور تصمیم گرفتند از آنها استفاده كنند، اما واقعیت این بود كه برگه‌های موجود، تراكت‌های تبلیغاتی یك ائتلاف خاص حاضر در انتخابات مجلس شورای اسلامی بود. هر چند شواهد گویای آن نبود كه این برگه‌های تبلیغاتی، سازمان یافته یا با اطلاع مسؤولان سالن در آنجا قرار گرفته بودند اما به هر حال، نفوذ تبلیغات و سوء استفاده سیاسی، تا گلوگاه هنر و بیخ متن جشنواره موسیقی فجر، برای علاقه‌مندانی كه با هدف استفاده از موسیقی مقامی در سالن سوره حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی حضور یافته بودند، تعجب‌آور و ناخوشایند بود.
یاد حاج‌قاسم در فجر موسیقی
شهادت سردار سلیمانی با این‌كه تنها چند روز پیش از آغاز جشنواره‌های هنری فجر روی داد، اما دست‌اندركاران این جشنواره‌ها به‌سرعت به فكر این افتادند كه در رثا و بزرگداشت این شهید كاری صورت دهند. اهالی فیلم فجر كه جایزه‌ای ویژه به نام او تدارك دیدند. فجری‌های تئاتر هم چند نمایش خیابانی به یاد حاج‌قاسم اجرا كردند. برای جشنواره موسیقی فجر هم پیشنهاد شد كه بخشی به عنوان جایزه حاج‌قاسم افزوده شود. این پیشنهاد را ماه گذشته سیدمحمد میرزمانی از آهنگسازان كشورمان پیش روی مدیران برگزاری جشنواره موسیقی فجر گذاشت اما ظاهرا مسؤولان جشنواره نتوانستند در این فرصت اندك چنین جایزه‌ای را طراحی كنند. اما جشنواره موسیقی فجر، خالی از یاد حاج‌قاسم نیز نبوده است. همان روز نخست برگزاری رسمی جشنواره، اركستر صداوسیما به یاد او روی صحنه رفت و قطعه «تشییع پیكر سهراب» را اجرا و آن را به مقام شهید سردار قاسم سلیمانی تقدیم كرد. اركستر سمفونیك صدا و سیما كه اولین اجرای جشنواره موسیقی فجر در تالار وحدت را به خود اختصاص داده بود، آن روز به رهبری آرش امینی و با حضور نوازنده مطرح روسی اولین اجرای رسمی
سی و پنجمین جشنواره موسیقی فجر را برگزار كرد و به نوعی افتتاح رسمی جشنواره موسیقی فجر با تقدیم اجرای قطعه «تشییع پیكر سهراب» به شهید سلیمانی انجام پذیرفت. قطعه «تشییع پیكر سهراب» اثری از لوریس چكناواریان است.
ضمیمه قفسه کتاب
