نبرد تــولید و کووید

روزگار تلویزیون در دوره کرونا چگونه می‌گذرد

نبرد تــولید و کووید

تلویزیون در این روزها و هفته‌هایی كه كرونا یك جهان را درگیر خودش كرده، با چالش عجیبی دست و پنجه نرم می‌كند. ستاد مبارزه با كرونا می‌گوید چاره پایان شیوع این ویروس، همان هشتگ معروف است: #در_خانه_بمانیم در خانه بمانیم و احتمالا تلویزیون ببینیم. واقعیت این است كه آنتن رادیو و تلویزیون ملی در بدترین شرایط هم نمی‌تواند خالی و بی‌برنامه باشد یا مثل قدیم در بعضی ساعت‌های شب و روز، برفك پخش كند! ضبط و پخش بعضی برنامه‌های همیشگی تلویزیون كه همچنان ادامه دارد؛ بخش‌های خبری، برنامه‌های اذانگاهی، مستندهای آرشیوی و... بعضی برنامه‌ها هم ویژه این روزها ساخته می‌شوند؛ كلیپ‌ها و موشن‌های كوتاه بهداشت عمومی، برنامه‌های آگاهی بخشی پزشكی و روان‌شناسی، برنامه‌های آموزش از راه دور برای دانش‌آموزان و دانشجویان، حتی آیتم‌های كوتاه معنوی با حضور روحانیون محبوب و... اما باید ببینیم در این روزهای اجبار به خانه‌نشینی، چه دلخوشی و سرگرمی ویژه‌ای برای مردم در تلویزیون یا همان «قوطی بگیر و بنشان» فراهم شده است؟ چالش همین‌جاست. حالا مدیران و برنامه‌سازان تلویزیون سر این دوراهی مانده‌اند كه سلامت آدم‌های حاضر در پشت صحنه برنامه‌ها مهم‌تر است یا تهیه آثار جذاب و اصطلاحا «خیابان خلوت كن» برای مردم؟ در این گزارش از برنامه‌های پربیننده و سریال‌های مهمی حرف می‌زنیم كه به دلیل این چالش نتوانستند روی آنتن را ببینند یا همچنان سر دوراهی مانده‌اند.

فاطمه باقری


برنامه‌های جدید تلویزیونی با پیش تولید سنگین و تعداد زیاد عوامل پشت صحنه، مهم‌ترین قربانیان كرونا بودند. مثل برنامه «اتفاق» كه قرار بود از اواخر اسفندماه 98، پنجشنبه و جمعه هر هفته با اجرای رضا رشیدپور روی آنتن شبكه سه سیما برود، اما این اتفاق نیفتاد. برنامه‌ای كه می‌خواست در اجرایی مشابه سخنرانی‌های «TED» در هر قسمت موضوعات متفاوت را از دیدگاه‌های مختلف روایت كند؛ اما به دلیل همزمانی ضبط با بحران كرونا، اعلام شد ضبط اتفاق تا رفع این بحران متوقف شده و عوامل این برنامه تازه نفس نتوانستند بیشتر از دو قسمت را روی آنتن بفرستند. 
بعضی برنامه‌ها مخاطبان جدی و پر و پاقرصی در خیلی از شهرها و روستاهای ایران دارند، اما كرونا شوخی بردار نیست. مثل فصل دوم مسابقه استعدادیابی عصر جدید كه قرار بود همزمان با ولادت امام علی (ع) روی آنتن شبكه سه برود و شبیه نوروز سال گذشته، هر شب عید از شبكه سه سیما پخش شود. كرونا از راه رسید و حتی سه قسمت از بخش راستی آزمایی و قسمت‌های ضبط شده را تحت تاثیر قرار داد؛ به این شكل كه احسان علیخانی مجری و تهیه‌كننده عصر جدید در چند پلاتوی مجزا بارها توضیح داد این قسمت‌ها قبل تر ضبط شده 
و ما از وقتی خبر شیوع كرونا منتشر شده، حسابی مراقب سلامت شركت‌كننده‌ها بوده‌ایم. همین موضوع چندین بار زیرنویس هم شد تا فاصله نزدیك آدم‌ها به هم یا روبوسی و در آغوش كشیدن‌های از سر شادی داوطلبان راه یافته به مسابقه، باعث اعتراض كسی نشود.
مشورت  تلویزیونی‌ها  با وزارت بهداشت
همان روزها علیرضا وهاب‌زاده، مشاور وزیر بهداشت در توییتی نوشت روزدوم شیوع كرونا احسان علیخانی تماس گرفت و برای ضدعفونی محل ضبط برنامه و‌ چك كردن تماشاگران عصر جدید درخواست كمك‌كرد. توضیح دادیم این‌روش ایمن نیست وسلامت مردم به خطر می‌افتد.رفت و برنامه را تعطیل كرد... و این‌طور شد كه چند قسمت دیگر عصر جدید بدون تماشاگر و تشویق‌كننده ضبط شد. قبل از پخش یكی از این قسمت‌ها، احسان علیخانی در صفحه مجازی‌اش نوشت: «درست است كه تماشاگر نداشتیم و مسابقه آن شور و هیجان سابق را ندارد؛ ولی شركت‌كننده‌های خیلی خوبی داشته‌ایم، حتما این قسمت‌ها را ببینید.»
ادامه پخش بعضی برنامه‌های پربیننده با وجود اعلام رسمی خطر كرونا دردسرهای عجیبی داشت؛ مثلا پخش برنامه محبوب دورهمی مثل سابق، كه انتقادها را به فضای توییتر هم كشاند؛ البته نه به دلیل به خطر افتادن جان عوامل نادیده پشت صحنه بلكه به دلیل حضور تعداد بالای تماشاگران.
اصلاح روند دورهمی 
مهم ترین توییت هم برای علیرضا وهاب‌زاده بود: «تناقض یعنی توی پیك بیماری كرونا، ۴۰۰ نفر رو از شهرهای مختلف كشور جمع كنی و توی «دورهمی» براشون از اصول پیشگیری از كرونا بگی! ظاهرا مهران مدیری واكسن پیشگیری از كرونا رو كشف كرده ما بی‌خبریم! می‌شد جوری برنامه ساخت كه سلامت چند صد نفر به خطر نیفته...»
طبق گفته مهران مدیری، از 24 اسفند قرار شد دورهمی بدون تماشاگر ضبط شود، ولی شاید چون تماشاگران دورهمی برخلاف دیگر برنامه‌ها نقش فعالی در ایده اصلی ساخت این برنامه دارند، كمی بعد تماشاگر‌ها با ماسك و دستكش برگشتند و مهران مدیری چندین بار توضیح داد كه ما اینجا پزشكان متخصص داریم و سلامت همه عوامل و مردم قبل از ورود به خوبی چك می‌شود و تازه همین تعداد كم تماشاگر هم چندصندلی در میان می‌نشینند. شوخ طبعی شخص مهران مدیری و طنز هوشمندانه استندآپ‌های او تا حدی زیادی تند و تیزی انتقادات به این اتفاق بی سابقه را 
كمتر كرد.
پایتخت بدون فینال
سریال بسیار پربیننده‌ای مثل پایتخت به كارگردانی سیروس مقدم به دلیل ضبط چندین ماه جلوتر از پخش توانست تا حد زیادی از شر كرونا و سنگ‌اندازی هایش جان سالم به در ببرد. پایتخت محبوب ترین سریال این چندسال اخیر تلویزیون است و همین باعث شد مدیران برای آگاهی بخشی رعایت‌های بهداشتی كرونا و تبلیغ  نرم‌افزار روبیكا از آن كمك بگیرند و یك آیتم كوتاه چند دقیقه‌ای به ابتدای هر قسمت سریال اضافه كنند. 
در آخرین روزهای پخش این سریال نوروزی هم آقای كارگردان اعلام كرد پایان سریال باز است و ما همزمان با خبر شكست كرونا دوباره به خانه‌های شما برمی‌گردیم.

خرده مشکلات  کرونا برای سایرین
سریال عیدانه «دوپینگ» با بازی هادی حجازی‌فر، مینا جعفرزاده، شبنم مقدمی، نیما شعبان‌نژاد و... هم قربانی دیگر كرونا بود.
سید امیر پروین حسینی، تهیه‌كننده این سریال مناسبتی در مصاحبه‌ای گفت: «همه چیز در كنار مشكلات معمول پروژه‌های سریال‌سازی پیش می‌رفت تا مشكل ناشناخته و تجربه نشده‌ای به نام ویروس كرونا، كشور را درگیر خود كرد و نگرانی و اضطراب سلامت و بیمار نشدن عوامل گروه و خانواده‌هایشان از یك طرف و مشكلات تولیدی از قبیل عدم در اختیار گذاشتن لوكیشن‌های فیلمبرداری و تعطیل شدن اماكن عمومی و محدودیت‌های تجمع و تردد شهری و... از طرف دیگر باعث شد مشكلات افزایش یابد، تا جایی كه در مقطعی، به احترام خواست اعضای گروه ناچار به تعطیل كردن پروژه شدیم و همین امر سبب برهم خوردن روند تولید و ایجاد اشكال در برنامه‌ریزی و زمان بندی كار شد ولی در نهایت با همكاری عوامل و استفاده از روش‌های پیچیده تولیدی تصویربرداری به پایان رسید.» 
دوپینگ به كارگردانی رضا مقصودی قرار بود در ۳۰ قسمت روی آنتن برود. اما تصویربرداری این سریال ۱۲ فروردین‌ماه به پایان رسید و با چند قسمت كمتر مهمان تلویزیون بلاتكلیف نوروز امسال بود.
كسی نمی‌داند! این وضعیت تولید نصفه و نیمه و پخش ناقص برنامه‌ها و سریال‌ها شاید اصلا بهترین وضعیت پخش در این چندماه باشد، چون پایان قطعی كرونا برای هیچ‌كس هنوز معلوم نیست. حالا باید دید سریال‌ها و برنامه‌هایی كه قرار بود همین روزها ساخته شوند و در تابستان و پاییز مهمان خانه مردم باشند، چه وضعیتی خواهند داشت.