زمین نفس تازه کرد، با شروع اسفند و شیوع کرونا؛ ویروسی که همه جهان را آلوده و انسان‌ها را با چالش‌های عجیب و غریب رو به رو کرده که مهم‌ترین آنها، در خانه ماندن است. برای اولین بار است که آدم ها به منظور سالم و زنده ماندن باید در خانه بمانند و طبیعت را به حال خود رها کنند تا برای مدت کوتاهی هم که شده، نفسی تازه و خود را احیا کند. امروز روز جهانی زمین پاک است و به همین مناسبت با محمد درویش، فعال محیط زیست و کویرشناس هم‌صحبت شدم تا از تاثیر کرونا بر کره زمین بپرسم و این که این دوره استراحت چه تاثیری بر زمین خواهد داشت.
خدمت کرونا به بشریت
درویش می‌گوید: کرونا مردم دنیا را متوجه این نکته کرد که سبک زندگی‌شان تا چه میزان برای تاب‌آوری کره زمین ضرر دارد و وقتی انسان‌ها از طبیعت حذف می‌شوند، طبیعت نفس می‌کشد، آسمان آبی‌تر می‌شود، آلودگی‌های صوتی به حداقل می‌رسد. گزارشاتی منتشر شد مبنی بر این‌که به دلیل خلوتی محیط زیست، جفتگیری حیات‌وحش بیشتر شده که این نشانه بهبود حیات وحش و محیط زیست است.کرونا باعث شد حیات وحش به مکان‌هایی بیایند که باعث شگفتی است. در سواحل ونکوور نهنگ‌ها دیده شدند، در تنگه داردانل استانبول شنای دلفین‌ها را دیدیم، در کوچه‌های ونیز دلفین دیده شد، در رودخانه تایمز لندن، نهنگ سفید رفت و آمد کرد و این اتفاقات ثابت کرد طبیعت نفس عمیقی کشید هر چند نباید به این نفس دلخوش باشیم. انسان‌ها باید عمیقا متوجه سبک غلط زندگی خود شوند و آن را اصلاح کنند و گرنه بعد از لغو محدودیت‌های کرونایی دوره اوضاع به حالت قبل برمی‌گردد. امیدوارم حاصل خانه‌نشینی مردم جهان، این نکته را هم ثابت کند که در شرایط بحرانی مثل کرونا فرقی بین کشور قدرتمند و ضعیف وجود ندارد.کشوری مانند آمریکا که پیشرفته‌ترین ناوها و بمب‌افکن‌ها را دارد ، همان‌قدر در مقابل کرونا آسیب‌پذیر است که کشوری مانند بنگلادش.کرونا نشان داد انسان‌ها برای تامین امنیت و حفظ جانشان بهتر است روی پژوهش به منظور حفظ سلامت و محیط زیست اختصاص دهند تا تمرکز روی ابزار جنگ‌افروزی. اگر همین دستاورد به نتیجه برسد، خدمت بزرگی کرونا به بشریت کرده است.
ویروس‌ها آماده جهش
به درویش می‌گویم، آمریکا یکی از کشورهایی است که از کرونا بیشترین آسیب را دیده، آمریکا از معاهده پاریس خارج شد و بودجه‌ای که برای حفظ محیط زیست در نظر گرفته بود را لغو کرد به نظرتان دود این خروج الان به چشم خود این کشور رفته است؟
این فعال محیط زیست می‌گوید: بله! برای همین است که دولت آمریکا به‌شدت مورد انتقاد قرار گرفته، دولتی که حتی بودجه محیط زیست آمریکا را نصف و یک سوم افراد این سازمان را اخراج کرد. الان بیشترین آسیب را از این اهمال کاری می‌بینیم. گرم‌ شدن کره‌زمین یکی از مولفه‌هایی است که باعث جهش ویروسی می‌شود. ویروسی که در بدن خفاش‌های نعل‌اسبی وجود داشت به دلیل جهش و با کمک یک واسطه که پنگولین و مورچه‌خوار است وارد بدن انسان شده است.گازهای گلخانه‌ای زیاد شده‌اند و روند گرم شدن زمین بیشتر شده و فاجعه‌هایی مانند کرونا را شکل داده است. گزارش‌های جدی نشان می‌دهد یخ‌های میلیون ساله ایسلند تکان خورده‌اند و زیر یخ‌ها ویروس‌ها و باکتری‌هایی را کشف کرده‌اند که خیلی خطرناک‌تر از کرونا هستند. این ویروس‌ها قابلیت جهش دارند و مثلا رزمایش‌‌های می‌تواند باعث این جهش شده و این ویروس‌ها را وارد زیست آبزیان کرده و از این طریق وارد چرخه تغذیه انسان‌ها شود و آن زمان است که فاجعه‌های غیرقابل کنترل شکل می‌گیرد و باید شاهد انقراض انسان‌ها بود.
کاهش 14 میلیون تنی پلاستیک
از درویش می‌پرسم، کرونا باعث شد مصرف نایلون و پلاستیک در کشور ما زیاد شود به‌خصوص با توجه به استفاده زیاد از دستکش‌های یکبار مصرف. این روند را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
می‌گوید: کرونا یک سری چالش‌های نگران‌کننده را به وجود آورده که جدی‌تر از استفاده بی‌رویه از نایلون، استفاده بیش از اندازه از شوینده، مواد ضدعفونی کننده و آب شرب است. مصرف دستکش یکبار مصرف و کیسه‌‌های نایلونی بیشتر شده، اما در کنارش بیش از 80 درصد حمل و نقل هوایی، قطارها، اتوبوس‌های بین‌شهری و برگزاری مجالس کم شده و دیگر ظروف یکبار مصرف به زباله تبدیل نمی‌شود و مصرف کیسه‌های نایلونی در این موارد تقریبا به صفر رسید، به همین دلیل مصرف پلاستیک در ایران هم مثل دیگر نقاط جهان کاهش یافته است. آمار نشان می‌دهد کرونا باعث شده مصرف پلاستیک 14 میلیون تن کاهش پیدا کند که این رقم چشمگیر است. اما در مصرف آب شرب و شوینده‌ها، زنگ خطر به صدا درآمده و باید به مردم مدام یادآوری کرد از شوینده‌‌های سازگار با محیط زیست استفاده کنند و رسانه‌ها این شوینده ها را به مردم معرفی کنند. از طرفی باید به مردم گوشزد کرد اگر قرار است 20 ثانیه دست‌هایتان را با صابون بشویید در این مدت لازم نیست شیر آب باز باشد. مصرف بی‌رویه آب شرب باعث می‌شود در تابستان با کمبود آب رو به رو شویم.
کرونا باعث شده مردم از وسایل نقلیه عمومی کمتر استفاده کنند. اگر این شرایط مدیریت نشود، آلودگی هوا و ترافیک زیاد می‌شود مگر این که دولت‌ها این تهدید را به فرصت تبدیل و فرهنگ استفاده از دوچرخه را ترویج کنند. وسیله نقلیه کاملا سالمی که هم فاصله‌گذاری اجتماعی به درستی رعایت می‌شود و هم هوا سالم می‌ماند و هم ترافیک کم می‌شود. طبق برآورد‌ها انسان‌ها حدود دو سال باید زیستن کنار کرونا را تاب بیاورند و این زمان مناسبی است تا مسیر دوچرخه‌سواری بیشتر و فرهنگ استفاده از این وسیله نقلیه همگانی شود.
خطرناک‌تر از کرونا
درویش به این نکته هم اشاره می‌کند که آلودگی هوا باعث معلولیت‌های زیادی می‌شود و ترافیک‌ و نبود جاده‌های استاندارد هر ساله تعداد زیادی از آدم‌ها را به کشتن می‌دهد. آماری که اگر مانند آمار کرونا هر روز از سوی مسوولان اعلام شود، عمق فاجعه مشخص می‌شود. اما چون آمار ماهی، سالی یکبار اعلام می‌شود، مردم روی آن حساس نشده و آن را جدی نمی‌گیرند و گرنه به اندازه کرونا از آنها می‌ترسیدند.کرونا فقیر و غنی و سیاستمدار و مردم عادی نمی‌شناسد. به همین دلیل قدرتمندان را به فکر انداخته تا با آن مبارزه و راهی برای درمانش پیدا کنند؛ در حالی که آمار مرگ و میر روزانه بر اثر گرسنگی خیلی بیشتر از تلفات کروناست. با اختصاص بودجه‌ای خیلی کمتر از بودجه کرونا قدرتمندان جهان می‌توانند جلوی از گرسنگی مردن را بگیرند، اما این کار را نمی‌‌کنند چون برای خودشان خطری ندارد. امیدوارم کرونا با همه خطراتی که دارد انسان‌ها را به تفکر وادارد تا دنیایی بهتر بسازیم.