گفتوگو باسفیر پیشین ایران در کرهجنوبی درباره ادامه کارشکنی سئول در پرداخت مطالبات ایران
باید باقدرت جلوی کره جنوبی بایستیم
ماهها از بلوکه شده پولهای کشورمان در کرهجنوبی میگذرد اما همچنان خبری از اینکه سئول تصمیمی برای پرداخت این پولها داشته باشد، نیست. بر اساس گزارشهای رسمی، حداقل هفت میلیارد دلار از داراییهای کشورمان که در قبال فروش نفت از کرهایها طلب داریم در این کشور مانده و مسؤولان کرهجنوبی به دلیل تحریمهای آمریکا حاضر به برگرداندن این پولها نیستند. فارغ از اینکه ادعاهای کرهجنوبی، چقدر به لحاظ حقوق بینالمللی قابل پذیرش است، این سوال مطرح است که آیا جمهوری اسلامی ایران از ابزارهای لازم برای متقاعد کردن سئول به بازپرداخت هفت میلیارد دلار برخوردار است یا خیر. پاسخ فریدون انتظاری، سفیر اسبق ایران در کرهجنوبی به این سوال مثبت است و میگوید، تهران از قدرت لازم برای برخورد با سئول برخوردار است، اما تاکنون از این قدرت استفاده نکردهایم.
استدلال آنها به لحاظ حقوق بینالملل، جایگاهی ندارد اما كرهجنوبی پیرو آمریكاست و از خود ارادهای ندارد.
آیا واقعا كرهایها جرات پرداخت پولهای ایران را ندارند یا اینكه مسائل دیگری هم پشتپرده است؟
درست است كه آمریكا به كرهجنوبی فشار وارد میكند، اما این كشور اگر میخواست، میتوانست از طرق دیگر عمل كند؛ به عنوان مثال نفت خریداری شده از ما را برگرداند. چطور آن زمان كه از ما نفت میخرید ترسی از آمریكا نداشت.در همین ارتباط معتقدم مانع مهم در زمینه عدم پرداخت بدهی كرهجنوبی به ایران، عدم قاطعیت مسؤولان مربوط در كشورمان است.
جمهوری اسلامی ایران از چه طرقی میتواند كرهجنوبی را وادار به پرداخت بدهیهایش كند؟
یكی از راهها دیپلماسی دوجانبه است، به این معنی كه یك طرح یك ساله از سوی وزارت خارجه، بانك مركزی، وزارت نفت و وزارت صمت تهیه شود تا در این مدت، كرهجنوبی پول نفت خریداری شده از ایران را بهاضافه بهره آن پرداخت كند یا امكانات مورد نیاز ایران را در ازای این پول در اختیارمان قرار دهد.
آیا به لحاظ حقوقی میتوان از طریق نهادهای بینالمللی برای گرفتن مطالبات از كرهجنوبی اقدام كرد؟
حتما مجامع بینالمللی باید ورود كنند و از آنها درخواست كنیم اقدامات لازم را انجام دهند، زیرا كرهجنوبی به نوعی كلاهبرداری كرده و در حقیقت نوعی راهزنی بینالمللی انجام داده است.
از سوی دیگر بدهیهای كرهجنوبی به كشورمان، پولهای مردم ایران است؛ پولی كه اكنون مردم و كشور بهشدت به آن نیاز دارند؛ بنابراین ما در این زمینه میتوانیم از دیپلماسی عمومی قوی و كنترل شدهای استفاده كنیم تا این موضوع به مطالبه عمومی تبدیل شود و كرهایها مجبور شوند به اجرای این مطالبه تن بدهند و به این ترتیب دادستانی نیز میتواند ورود كرده و در مجامع بینالمللی هم اقامه دعوی كنیم.
ایران در ماجرای توقیف محموله نفتی كشورمان از سوی انگلیس، دست به مقابله به مثل زد. باتوجه به اینكه ماجرای پولهای بلوكه شده در كرهجنوبی هم از جهاتی شبیه دزدی دریایی انگلیسیهاست آیا از نسخههای مشابه میتوان در این ماجرا استفاده كرد؟
رابطه ما و كرهجنوبی بر مبنای اصولی طراحی شده است و نفت خودمان را به آنها فروختهایم. حال از این زاویه به مساله نگاه كنیم كه اگر كرهجنوبی از ما طلب داشت و ما پول آنها را نمیدادیم چگونه رفتار میكرد. قطعا آنها توسط لابیهایشان در هر جایی كه میتوانستند هواپیماهای ما را متوقف میكردند، بنابراین ما نیز حق خود میدانیم كه هرگونه اقداماتی را انجام دهیم و البته قبل از آن به همه مجامع بینالمللی هم علت این نوع رفتار خود را اعلام میكنیم. در صورتی كه دست به چنین واكنشهایی بزنیم اقتصاد كرهجنوبی نیز دچار چالشهایی میشود از جمله اینكه سهامش در دنیا دچار ریزش میشود و این به هیچوجه برای مقامات این كشور قابل قبول نیست و سعی میكنند مانع از این اتفاق شوند.
در این مدت عملكرد وزارت خارجه كشورمان و دستگاههای مسؤول چگونه بوده است. آیا با هشدارهای رسمی و دیپلماتیك، كرهایها متقاعد به بازپرداخت پولهای ایران میشوند؟
متاسفانه وزارت خارجه در این زمینه عملكرد ضعیفی دارد و اراده قوی در این وزارتخانه برای احقاق حقوق خود نمیبینیم و مشابه این وضعیت در خصوص وزارت نفت و اقتصاد نیز مشاهده میشود. این در حالی است كه دنیای كنونی دنیای قدرت است و صرفا باید با قدرت با كرهجنوبی برخورد كرده و حق خود را بگیریم. البته ما به دنبال ایجاد مشكل نیستیم و صرفا در پی احقاق حق خود هستیم.جمهوری اسلامی به اندازه كافی قدرت دارد؛ چراكه دیدیم ظرف چند هفته گذشته، كشتیهای خود را به ونزوئلا فرستادیم و آمریكا كه پدر معنوی كشورهایی مانند كرهجنوبی است جرات دستاندازی به كشتیهای ما را در مسیر ونزوئلا نداشت بنابراین نباید خودمان را دستكم بگیریم.
برای ایجاد قاطعیت بیشتر در برخورد با كرهجنوبی چه میشود كرد؟
رسانهها باید از نهادها و متولیان مربوطه بپرسند كه تاكنون دقیقا چه اقداماتی را در مورد گرفتن بدهیهای ایران از كرهجنوبی انجام دادهاند. وزارت اقتصاد، بانك مركزی و وزارت خارجه تاكنون چند نامه به كرهجنوبی نوشته و مذاكره كردند. نكته مهم این است كه باید هر اقدامی را در برخورد با كرهجنوبی با قاطعیت انجام دهیم در این صورت كشورهایی مثل هند و حتی چین نیز حواسشان جمع میشود. وقتی برای حق خود بجنگیم دیگر كشورها نیز سر تعظیم فرود خواهند آورد.
حال كه به چین اشاره كردید توافق با كشورهایی نظیر چین و روسیه چقدر میتواند به عنوان تهدیدی بالای سر كرهایها باشد و آنها را به همكاری با كشورمان متقاعد كند. بهخصوص اینكه پس از انتشار خبرهای مرتبط با توافق 25ساله ایران و چین، گفته میشود چراغ سبزهایی از سوی كرهایها در خصوص پرداخت مطالبات داده شده است؟
معتقدم این نوع توافقها خوب است و با همه دنیا بهجز اسرائیل و آمریكا میتوان این گونه توافقها را صورت داد، اما در عین حال باید عاقلانه رفتار كرده و در امضای این قراردادها دقت لازم را داشته باشیم و در ابتدا از آنها تضمینهای لازم را بگیریم. بنابراین اگر بتوانیم با قدرت، قراردادی را با چین امضا كرده و تضمینهای لازم نیز گرفته شود در آن زمان میتوان ادعا كرد كه چنین قراردادهایی میتواند به عنوان تهدیدی برای كرهجنوبی باشد اما اگر با قراردادهای دیگر نیز مانند برجام عمل كرده و صرفا با لبخند آن را امضا كنیم در این صورت هیچ كشوری از جمله كرهجنوبی از باب انعقاد این گونه توافقها میان ایران و سایر كشورها تهدیدی احساس نخواهند كرد.اگر قراردادهای خود را قاطعانه و محكم ببندیم كشورهای دیگر نیز با توجه به قاطعیت ما برخوردی درست با ایران خواهند داشت.
چگونه میتوان با كشورهایی نظیر كرهجنوبی و ژاپن كه متحد آمریكا هستند تعامل كرد كه در صورت تهدید شدن این كشورها از سوی آمریكا اینگونه متضرر نشویم؟
باید با كشورهای دیگر صریح صحبت كرد اما معمولا دیپلماتها حرفهایشان را با لبخند و در لفافه میگویند. این در حالی است كه اگر ضعیف برخورد كنیم ممكن است از این به بعد نیز شاهد اتفاقاتی مانند رفتار كرهجنوبی باشیم. متاسفانه شجاعتی كه در حوزه عملكرد منطقهای كشورمان وجود دارد در حوزه دیپلماسی وجود ندارد.
برخی نمایندگان مجلس از طرحهایی برای ممنوع كردن واردات از كرهجنوبی صحبت میكنند. برخی هم معتقدند باید در سطح عالیتری ( مثلا در سطح رئیسجمهور) موضوع را پیگیری كرد. اینگونه طرحها میتواند مثمرثمر باشد؟
چنین راهكارهایی نادرست است و نمیتواند منجر به نتیجهای شود. در صورت ممنوعیت واردات كالاهای كرهجنوبی به ایران، این كالاها به صورت قاچاق وارد كشور شده و به این ترتیب قاچاقچیان سودهای بسیاری كسب خواهندكرد.بنابراین باید بهجای اینگونه اقدامات، این موضوع را برای كرهایها تبیین كنیم كه رابطه اروپا و واشنگتن ربطی به رابطه تهران - سئول ندارد و آنها باید تحت هر شرایطی طلب ایران را پرداخت كنند.
موضوع دیگر این كه رئیسجمهور خوان آخر است. همانطور كه گفتم در ابتدا باید در سطوح معاونتهای نهادهای مربوطه و سپس وزرا، نسبت به پیگیری موضوع بدهیهای كرهجنوبی به كشورمان عمل كنیم و نیازی به پیگیری از سوی رئیسجمهور وجود ندارد. در این ارتباط باز هم تاكید میكنم كه وزارت خارجه نقش مهمی دارد؛ چرا كه پیشانی انتقال دادهها و جمعبندیهای نهادهای مربوطه است و باید این جمعبندیها را به طرف مقابل انتقال دهد.
دولت با قاطعیت بیشتری عمل كند
جواد منصوری، سفیر اسبق ایران در چین
در ارتباط با توقیف داراییهای نقدی ایران از طرف كرهجنوبی، یكی از مباحثی كه مطرح است عملكرد نهچندان مناسب برخی از مسؤولان كشورمان در این زمینه است. در این زمینه اصولا نباید اجازه داده میشد میزان اموال ما در كرهجنوبی به این حد برسد كه اكنون بهدلیل ممانعت سئول از برگرداندن آن، دچار مشكل شویم. ایران باید از همان روزهای اول كه كارشكنیهای كرهجنوبی را مشاهده كرد، تصمیم قاطع خود را در مورد روابط اقتصادی با این كشور میگرفت. سئول یكی از متحدان آمریكا در شرق آسیاست و دولت كرهجنوبی، بیچون و چرا اوامر آمریكا را عمل میكند؛ بنابراین نباید بیپروا با این كشور مبادلات تجاری میكردیم و اجازه میدادیم اموال ایران در چنین كشوری به این میزان برسد. به عبارت دیگر از سالهای قبل مشخص بود این دولت چگونه با ما رفتار خواهد كرد، زیرا حتی در سالهای گذشته به اتباع عادی ایرانی هم كوچكترین خدمات بانكی ارائه نمیكردند و بهصراحت اعلام میكردند كه دلیل این مساله، تحریمهای آمریكاست.
حالا كه به دلیل برخی بیتوجهیها موجودی ایران در بانكهای كره به چند میلیارد دلار رسیده طبعا كرهجنوبی تمایلی به پرداخت آنها ندارد و به بهانه تحریمهای آمریكا از برگرداندن آن امتناع میكند، زیرا درآمد هنگفتی از سود این پول نصیب آنها میشود.
برای مقابله با این رفتار كرهجنوبی، یكی از اقدامات شكایت به دادگاه بینالمللی است كه روندی طولانی دارد و با توجه به وابسته بودن نهادهای بینالمللی، نتیجه این شكایت هم قابل پیشبینی نیست.
در موقعیت فعلی به نظر میرسد بهترین كار این است كه دولت ایران بهصورت قاطعی با دولت كرهجنوبی برخورد كند و به نوعی اولتیماتوم دهد و بهطور جدی مساله قطع روابط اقتصادی و حتی تحریم كالاهای كرهجنوبی را پیگيری كند. توقیف داراییهای ایران از سوی كرهجنوبی نه بهدلیل تحریم سازمان ملل صورت گرفته و نه بهدلیل مشكلات در روابط دوجانبه، بلكه صرفا به دلیل فشارهای آمریكاست و بههیچوجه قابل قبول نیست كه دولت یك كشور به دستور دولت ثالث، اموال یك كشور دیگر را توقیف كند.
بنابراین به نظر میرسد دولت تاكنون در برخورد باچنین پدیدهای با مسامحه برخورد كرده و باید قاطعیت بیشتری از خود نشان دهد.