با این که كارد به استخوان فعالان دارو رسیده و آنها از بی‎مهری برخی از نهادها گله دارند، اما رئیس سازمان غذا و دارو، گزارش وضعیت ارز دارو و تجهیزات پزشكی از ابتدای سال 99 تا نیمه شهریورماه را امیدواركننده می‏داند. طبق آمار او تا روز 15 شهریورماه امسال، ۱۹۶۴ میلیون دلار ثبت سفارش شده است. از این تعداد ثبت سفارش، تنها 1402 میلیون دلار به ارز دارو و تجهیزات پزشكی، تخصیص داده شده كه نسبت به مشابه سال گذشته 21 درصد كاهش داشته است. ‌او در این باره می‏گوید: «در مورد تامین ارز بانكی دولتی، كاهش ۵۱ درصدی مشاهده می‎شود.» هرچند نمكی به فعالان دارویی و واردكنندگان قول مساعد می‏دهد و از به‌كارگیری حداكثر توان وزارتخانه برای تامین ارز دارو و تجهیزات پزشكی می‏گوید اما برخی از آنها همچنان نگران تامین دارو در كشور هستند.
ضرر مالی عظیم
 احمد شیبانی، رئیس سندیكای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران، یكی از كسانی است كه از تامین داروهای وارداتی اظهار نگرانی می‎كند. او نگرانی‏اش را به طور خاص متوجه بانك مركزی و وزارت صمت می‏كند و می‌گوید: «از بانك مركزی و وزارت صمت درخواست داریم كه حتما توجه ویژه‌ای در این زمینه داشته باشند.» ناصر ریاحی، رئیس اتحادیه واردكنندگان دارو هشدار هم می‏دهد كه اگر هرچه سریع‌تر مشكلات ارز حل نشود، كشور در تامین دارو، به مشكل و كمبود برمی‏خورد. او می‏گوید: «واردات دارو از لحاظ عددی 3 درصد مصرف داروی كشور است، اما عمدتا داروهای پیچیده و برای بیماری‌های خاص است.» تخصیص ارز دارویی هم به همین دلیل اهمیت، دارد. به گفته او، ارز واردات دارو امسال حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد كاهش یافته است. به خاطر همین هم، آنها انتظار داشتند تخصیص‌ها سریع‌تر انجام شود. ریاحی می‌افزاید: «هشدار را می‌دهیم كه توان محدود است. از وزیر بهداشت درخواست كردیم این مشكل ارز حل شود، زیرا در غیر این صورت برای تولید دارو و واردات دچار مشكل می‌شویم.» فرامرز اختراعی، رئیس سندیكای مواد موثره و بسته‌بندی دارو نیز سخن ریاحی را كامل می‎كند. این كه اگر ارز دارو و تجهیزات پزشكی تامین نشود، در اوایل سال آینده كشور با مشكل رو‌به‌رو خواهد شد. او می‏گوید: «میزان نیاز ارزی ما كمتر از ۷۵۰ میلیون دلار در سال است. اگر به نیازهای ارزی توجه نشود، دچار بحران می‌شویم. اگر نسبت به تامین بخش ارزی برای تولید صنعت داخلی تعلل كنیم، باید خسارت آن را با ۴۰ میلیارد دلار جبران كنیم كه فشار سنگینی بر اقتصاد كشور خواهد بود.»
ارز دولتی تولیدی
درست است كه به گفته مدیران صنعت دارویی كشور، حدود 97 درصد داروهای مورد نیاز مردم داخل ایران تولید می‏شود، اما هنوز مواد اولیه بسیاری از داروها را باید از خارج كشور تامین كرد. نكته مهم در اینجا شیوه ارزدهی به داروهاست. دولت ارز دولتی را به مواد اولیه داروها، تخصیص می‏دهد و ارز كمی به داروهایی كه به كشور وارد می‏شود، تخصیص داده می‏شود. حرف عباس كبریایی‌زاده، نایب‌رئیس هیأت‌مدیره سندیكای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران هم همین است. او در گفت‌وگو با مهر، با اشاره به این‌كه دولت فقط برای مواد اولیه تولید دارو، ارز ۴۲۰۰ تومانی اختصاص می‌دهد، گفته است: «مواد جانبی تولید دارو با ارز آزاد تامین می‌شود و این ظلم به این صنعت و مردم است كه چند برابر ارز دولتی برای واردات دارو، از كشور خارج می‌شود.» در این شرایط هم اغلب شركت‌های بیمه‌ نمی‌توانند داروهای وارداتی را پوشش دهند، قیمت آنها گران‌تر هم می‌شود، مشكلی كه متوجه بخش زیادی از مردم كشور می‏شود و البته جیب آنها را هم نشانه رفته است. اتفاقی كه مشابه آن در تامین مواد جانبی دارو، مانند بسته‏بندی یا حتی كاغذ دارو در ماه‏های قبل پیش آمد و باعث مشكلاتی در قیمت‎گذاری دارو شد.
داروی آن 3 درصد
اولین سوالی كه پیش می‏آید این است، كمبود دارو در كشور متوجه چه كسانی می‏شود؟ سر زدن به داروخانه‏های كشور و صحبت با بیماران خاص، ما را به این جواب می‌رساند. داروخانه 13 آبان مثل همیشه شلوغ است، این‌قدر كه جایی برای نشستن وجود ندارد. در میان شلوغی و رفت‏وآمد ممتد مراجعان و صدای یكنواخت خواندن شماره‎های نوبت، دختری جوان که روی یكی از صندلی‏ها نشسته، می‏گوید دو قلم از داروهایش را داروخانه ندارد. دارویی كه برای تقویت سیستم عصبی است و پزشك برای مادرش تجویز كرده و ناچار است كه حتما این دارو را تهیه كند، دارویی كه نه در این داروخانه مرجع و نه در داروخانه‎های دیگر پایتخت، یافت نمی‌شود. دارویی كه خارجی است و این روزها نایاب شده است. حال شاید نایاب بودن، داروی تقویت سیستم عصبی را بتوان قبول كرد. اما درباره داروهای بیماران خاص و بیماران مبتلا به دیابت كه هر روز نیازمند دارو هستند، چطور می‎توان بی‌تفاوت بود؟ پیرمرد دیگری چند قدم آن‌طرف‌تر روی صندلی‌های انتظار نشسته و در حال شمارش داروهای انسولینش است، دارویی كه برای او حكم شیشه عمر را دارد، می‏گوید تمام داروخانه‎های پایتخت را زیرورو كرده و حالا در این داروخانه، دوای دردش را پیدا كرده است.حالا یك سالی می‏شود كه بیماران مبتلا به دیابت، با مشكلات پیدا كردن انسولین روبه‏رو هستند، هرچند شانه‏ساز همیشه از انبارهای پر و سهمیه‏بندی داروی انسولین می‏گوید. او البته امیدوار است با افتتاح دو كارخانه تولید داروی انسولین در كشور، مشكلات بیماران حل شود. مشكلی كه البته هنوز به قوت خود باقی است. یك بخش از جامعه ایرانی اما همیشه نیاز به دارو دارند، كسانی كه بیماری‏شان خاص است. عبدالحسین هوشمند، مدیرعامل انجمن بیماری ام‏اس نیز در گفت‌وگو با جام‌جم از نایاب بودن داروها در ماه‎های اخیر می‏گوید. از این كه به یكباره، داروهای‌شان در دو هفته نایاب شد. یونس عرب، مدیرعامل انجمن تالاسمی ایران هم از این‌كه بیماران تالاسمی، باید هر روز و در این روزهای سخت كرونایی، داروخانه‏های كشور را به دنبال داروهای نایاب‌شان بگردند، ناراحت است. داروهایی كه برای بیماران خاص است و از قضا، جزو همان 3 درصدی است كه در كشور تولید نمی‏شود و باید ارز دولتی به آن اختصاص داده شود.
هرچند كشور به خاطر تحریم‏ها با مشكلات تامین داروهای خارجی مواجه است، اما مدیران سلامت تا حد توان سعی می‏كنند با روش‏هایی داروی موردنیاز را تامین كنند، اما هر دارویی كه وارد كشور می‏شود، نیاز به هزینه‏ای دارد كه این بار به خاطر تحریم‏های داخلی، هزینه لازم برای آن‌ تامین نمی‌شود و این داروها اجازه ورود پیدا نمی‏كند.