اولین نشست مجمع فناوری و نوآوری استان تهران با هدف هم‌افزایی بین اعضای زیست‌بوم فناوری و نوآوری استان تهران به میزبانی كارخانه نوآوری آزادی تشكیل شد
فناوران تهرانی سراغ استانداری نمی‌روند!
اگر از صاحبان كسب‌وكارهای نوپا یا شركت‌های دانش‌بنیان استان تهران هستید، چند لحظه فكر كنید و ببینید تا به حال چند درصد از مسائل و مشكلات كاری‌تان را از مسیر استانداری یا شهرداری تهران پیگیری كرده‌اید؟ فكر می‌كنم پاسخ‌تان این است كه كسب‌وكار من در حوزه فعالیت‌های شهرداری یا استانداری نیست و به خاطر همین ضرورتی نداشته كه برای مشكلاتم به چنین نهادهای اجرایی شهری مراجعه كنم. این تفكر غالب در میان فعالان حوزه فناوری و دانش‌بنیان استان تهران موجب شده كه زیست‌بوم فناوری و نوآوری استان تهران همبستگی سایر استان‌های كشور را نداشته باشد. واقعیت امر این است كه استانداری مسؤول اجرایی یك استان است و اتفاقا بسیاری از مسائلی كه ما فكر می‌كنیم باید از طریق وزارتخانه‌ها یا نهادهای ملی مانند معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، گمرك و... پیگیری كنیم چه‌بسا از مسیر چنین نهادی با سرعت بیشتری پیش برود. این خلأ موجب شد كه به پیشنهاد پارك علم و فناوری پردیس، روز یكشنبه 23 شهریور اولین نشست مجمع فناوری و نوآوری استان تهران با هدف هم‌افزایی بین اعضای زیست‌بوم فناوری و نوآوری استان تهران به میزبانی كارخانه نوآوری آزادی تشكیل شود. این نشست با حضور دكتر سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور، دكتر انوشیروان محسنی بندپی، استاندار و دكتر پیروز حناچی، شهردار تهران، روسا و مدیران مراكز رشد، پارك‌های علم و فناوری و دیگر فعالان زیست‌بوم فناوری و نوآوری تشكیل شد تا مدخلی برای آشنایی اعضای زیست‌بوم و مطرح شدن برخی از دغدغه‌های آنها باشد.
اولین نشست مجمع فناوری و نوآوری استان تهران در حالی برگزار شد كه شرایط شیوع كرونا اجازه برگزاری تجمعات بزرگ و بیش از سه ساعت را نمی‌داد. به همین جهت این نشست فقط با حضور برخی از رؤسای مراكز رشد و پارك‌های فناوری برگزار شد. به دلیل محدودیت زمانی برنامه نیز فرصتی برای معرفی و آشنایی كامل شكل نگرفت و فقط فرصت كوتاهی برای بیان برخی از مشكلات این حوزه در حضور مسؤولان فراهم شد.
اكبر قنبرپور، معاون توسعه نوآوری پارك فناوری پردیس و رئیس مركز فن بازار ملی ایران، در این نشست با اشاره به این كه ۵۰ تا ۶۰ درصد اقتصاد دانش‌بنیان كشور در استان تهران متمركز است، بیان كرد: «متاسفانه برخلاف سایر استان‌ها و شهرهای كوچك‌تر همكاری و ارتباط گسترده‌ای میان اجزای این زیست‌بوم در استان تهران وجود ندارد. این در حالی است كه 60 درصد صنایع یا بخش مركزی آنها در استان تهران متمركز است اما متأسفانه تاكنون از این ظرفیت بالای استانی در جهت ارتباط فناوران و دانش‌بنیان‌ها با صنایع استفاده نشده است.» رئیس مركز فن‌بازار ملی ایران علت این موضوع را آشنا نبودن اجزای زیست‌بوم با یكدیگر و از طرفی قرار گرفتن مسائل و مشكلات استانی تهران در سایه دستگاه‌ها و برنامه‌های ملی می‌داند.
حسین صابری، قائم‌مقام رئیس پارك فناوری پردیس نیز در تأیید صحبت‌های قنبرپور بیان كرد: «عدم مراجعه فناوران و دانش‌بنیان‌ها به مسیر استانداری موجب شده كه ساز و كار پیگیری كارها در این مسیر به‌درستی شكل نگیرد. در صورتی كه استاندار رئیس اجرایی استان است و ظرفیت خوبی برای رفع مسائل واحدهای فناور دارد.»
همه فعالان زیست‌بوم فناوری زیر یك سقف
در ادامه جلسه مهدی صفاری‌نیا، رئیس پارك فناوری پردیس، از ظرفیت بالای زیست‌بوم فناوری استان تهران سخن گفت. به عقیده وی ایجاد ارتباط و آشنایی میان اعضای بزرگ‌ترین زیست‌بوم فناوری و نوآوری كشور می‌تواند نقش پررنگی در رفع مشكلات استان و حتی كشور در زمینه فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ایفا كند. صفاری‌نیا در این نشست با ارائه آمارهایی از اجزای زیست‌بوم فناوری و نوآوری استان تهران گفت: «بیش از هزار شرکت نوپا و ۵۴ مركز رشد در استان تهران فعالیت می‌کند و همچنین ۱۹ شهرك صنعتی و ده پارك فناوری در تهران وجود دارد. بیش از 2800 شركت دانش‌بنیان و حدود ۲۰ درصد از صنایع كشور نیز در استان تهران مستقر است. اما نكته این است كه ما در تهران تا چه اندازه توانسته‌ایم میان عناصر زیست‌بوم علم و فناوری استان تهران ارتباط برقرار كنیم، از تجارب هم استفاده و دغدغه‌های مشترك را بیان كنیم.» وی این خلأ را عامل اصلی تشكیل مجمع فناوری و نوآوری استان تهران با استفاده از ظرفیت كارگروه آموزش، پژوهش، فناوری و نوآوری استان تهران ذكر كرد و افزود: «این گردهمایی برای اولین‌بار همه بازیگران زیست‌بوم فناوری استان را گرد هم آورد و امیدواریم در این مسیر جدید شاهد رشد و توسعه زیست‌بوم فناوری و نوآوری استان تهران باشیم.»
نواحی فناوری باید با مردم در تعامل باشد
گرچه قرار بود در ادامه نشست، گفت‌وگوی متقابلی میان رئیس ناحیه فناوری شریف، رئیس پارك علم و فناوری دانشگاه تهران، رئیس هیأت‌مدیره انجمن صنفی صندوق‌های خطرپذیر و مدیرعامل یكی از شتابدهنده‌های فعال استان تهران شكل بگیرد، به دلیل محدودیت زمانی به سخنرانی كوتاه هر یك از این افراد برای بیان دغدغه‌های‌شان تبدیل شد.
ناحیه نوآوری شریف یكی از مراكز مهم فناوری استان تهران است كه از سال 79 با شكل‌گیری مركز كارآفرینی دانشگاه شریف به‌تدریج در اطراف دانشگاه شریف در حال شكل‌گیری است. مهندس مجید دهبیدی‌پور، رئیس این ناحیه پس از ارائه آمارهایی از فعالیت‌های دانش‌بنیان این ناحیه فناوری، به مسؤولیت نواحی فناوری در زندگی مردم در سراسر دنیا اشاره كرد و افزود: «در تلاشیم تا از ظرفیت واحدهای فناور در جهت رفع چالش‌های ناحیه نیز كمك بگیریم. تعامل با مردم منطقه شریف و طرشت از برنامه‌های اصلی ماست و تاكنون ۱۱۰۰ نفر ساعت كارگاه آموزشی و وبینار برای این مردم منطقه برگزار كرده‌ایم.»
رئیس ناحیه نوآوری شریف در ادامه برخی از چالش‌های این ناحیه را مطرح كرد و از استاندار و شهردار برای افزایش ظرفیت برق منطقه و همچنین بهبود منظر شهری و نزدیكی آن به عناصر فناورانه و نوآورانه متناسب با نیاز ناحیه نوآوری خواستار همكاری بیشتر شد.
دكتر زارعی‌هنزكی، رئیس پارك علم و فناوری دانشگاه تهران، نیز با تأكید بر لزوم شكل‌گیری مناطق نوآوری در كشور بیان كرد: «امروز نسل چهارم پارك‌های علم و فناوری دیگر دیواری نمی‌شناسد. بنابراین مناطق نوآوری جدا از مردم نیستند و با مردم زندگی می‌كنند.»
وی افزود: «گرچه همیشه بیان می‌شد برای توسعه، كشورها باید در كنار یكدیگر قرار بگیرند. اما امروز می‌دانیم كه برای توسعه كشور، جامعه و رسانه نیز باید دوشادوش سه عنصر دولت، دانشگاه و صنعت قرار بگیرد. در این راستا شهرداری‌ها و استانداری می‌تواند نقش ویژه‌ای در برقراری ارتباط واحدهای فناور و جامعه و نمایان شدن فناوری در زندگی مردم اطراف این نواحی ایفا كند.»
رئیس پارك علم و فناوری دانشگاه تهران، با تقدیر از تلاش‌های صورت‌گرفته جهت شبكه‌سازی در اكوسیستم كارآفرینی، نوآوری فناوری در معاونت علمی بیان كرد: «هم‌اكنون باید به ایجاد شبكه شبكه‌ها بپردازیم تا بتوانیم میان عناصر اصلی اكوسیستم مانند مراكز نوآوری، مناطق نوآوری، دانشگاه‌ها و مراكز رشد، پارك‌های علم و فناوری و ... ارتباطات مشخص‌تری را شكل دهیم.»
شهرداری باید ظرفیت‌های كسب‌وكاری‌اش را شناسایی كند
پس از مطرح شدن برخی دغدغه‌ها از سوی فعالان فناوری و نوآوری استانی، معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور با اشاره به نقش مثبتی كه این نشست برای ایجاد هم‌افزایی میان بازیگران زیست‌بوم فناوری می‌تواند داشته باشد، بیان كرد: «شهر نوآور، شهری است كه شهرداری آن شتاب‌دهنده‌ای برای كسب‌وكار شهرش باشد. در شهری مانند تهران كه حدود ده میلیون جمعیت دارد خدمات مختلف در حوزه‌های متفاوتی قابلیت عرضه دارد. ما باید بدانیم اگر برای ارائه خدمات به جامعه نخواهیم از ایده‌های نوآورانه و فناورانه جوانان استفاده كنیم چند سال دیگر نمی‌توانیم با آنها رقابت كنیم.»
سورنا ستاری، اتفاقی كه در مورد خدمات تاكسیرانی آنلاین افتاد را مثالی از اهمیت توجه به ایده‌های جدید برای تحول خدمات دانست و افزود: «همین اتفاق در مورد تمام سرویس‌های شهری می‌تواند رخ دهد. شهرداری به جای اجرای همه خدمات باید نقش مدیریتی و نظارتی بر ارائه خدمات شهری به شكل نوآورانه و فناورانه داشته باشد. توسعه فناوری‌های روز در خدمات شهری می‌تواند به درآمدزایی شهرداری‌ها نیز كمك كند.»
ستاری تصریح كرد: «من خوشحالم كه این نگاه اكنون در شهرداری و استانداری تهران شكل گرفته است و این دو نهاد همیشه آماده همكاری با طرح‌های فناورانه مانند همین راه‌اندازی كارخانه نوآوری آزادی، ناحیه فناوری شریف و توسعه ناحیه فناوری پردیس هستند.»
روحیه بازآفرینی فناورانه مراكز متروك باید ادامه‌دار باشد
پیروز حناچی، در پاسخ به معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور در زمینه همكاری شهرداری با دانش‌بنیان‌ها و ایده‌های فناورانه جدید، بیان كرد: «در شرایط تحریم نقش شركت‌های دانش‌بنیان در همكاری با نهادهای دولتی و شهری برای رفع نیازهای كشور جدی شده است. در همین راستا با همكاری معاونت علمی و فناوری در حوزه حمل و نقل پیشرفته كارهای خوبی صورت گرفته است. امیدواریم اولین رام قطار شهری را كه توسط شركت‌های دانش‌بنیان با محوریت جهاد دانشگاهی داخلی‌سازی شده است، تا پایان سال به بهره‌برداری برسد. پس از موفقیت در این طرح، توسعه خودروها و موتورسیكلت‌های برقی به كمك شركت‌های دانش‌بنیان، به آسانی محقق خواهد شد.»
شهردار تهران در ادامه افزود: «ما در شهرداری می‌کوشیم تا جایی که می‌توانیم نه‌تنها مانع فعالیت‌های این مجموعه‌ها نشویم، بلكه تا جای ممکن نیازهای مجموعه‌های خود را نیز با كمك این مجموعه‌های فناور مرتفع كنیم. همچنین نیازهای خود را نیز از طریق وبگاه باهم در اختیار مجموعه‌های دانش‌بنیان و فناور قرار داده‌ایم. مراكز فناوری و نوآوری شهرهای هوشمند، ارتقای تاكسی‌های اینترنتی در سازمان تاكسیرانی و همچنین استفاده از فناوری هوش مصنوعی برای تحلیل كلان‌داده‌ها از طرح‌های دیگری است كه در مجموعه شهرداری با همكاری 20 دانشگاه در حال پیشبرد آن هستیم.» وی با اشاره به تبدیل مكان‌های متروكه به فضاهای فناورانه و نوآورانه افزود: «كارخانه نوآوری آزادی نمونه موفقی از مكان‌های متروك است كه به جای تبدیل شدن به برج به مراكز فرهنگی، تاریخی، هنری و نوآور و دانش‌بنیان تبدیل شده و باید این روند را ادامه دهیم.»
تشكیل مجمع فناوری و نوآوری استان تهران ضروری بود
دكتر انوشیروان محسنی بندپی، استاندار تهران با اشاره به نقش مهم رشد و توسعه مراكز علمی و فناوری در توسعه كشورها بیان كرد: «ما هم زمانی احساس كردیم كه باید بین نیاز جامعه و مراكز دانشگاهی و پژوهشی پیوندی باشد. بنابراین رابطه بین دانشگاه و صنعت را تعریف كردیم، اما خیلی موفق نبودیم. خروجی آن طرح پایان‌نامه‌هایی است كه در كتابخانه‌های دانشگاه‌ها خاك می‌خورد. بنابراین مراكز فناور و نوآوری با این ایده شكل گرفت كه پیوند كاربردی‌تری را ایجادكنند.»
دكتر محسنی‌بندپی، با اشاره به ظرفیت بالای زیست‌بوم فناوری و نوآوری استان تهران، افزود: «برگزاری این مجمع در تهران یك ضرورت بود. با صحبت‌هایی كه در این نشست مطرح شد، استانداری تهران آمادگی دارد در جلسه‌ای مشكلات و مسائل مربوط به فعالان اكوسیستم نوآوری را جویا و در جهت حل مشكلات اقدام كند.»
منابع مالی دانش‌بنیان‌ها متناسب با وسعت‌شان نیست
دكتر علیرضا فریدوند رئیس هیأت‌مدیره انجمن صنفی صندوق‌های خطرپذیر نیز پس از ارائه گزارشی از عملكرد اعضای انجمن شامل صندوق‌های پژوهش و فناوری، شركت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر، شتابدهنده‌ها، صندوق‌های جسورانه بورسی و سرمایه‌گذاران فرشته در طی سال‌های 91 تا 98، به چالش‌های موجود در بحث تأمین مالی زیست‌بوم فناوری استان تهران پرداخت و تصریح كرد: «متأسفانه منابع تخصیص داده‌شده به حوزه فناوری و شركت‌های دانش‌بنیان متناسب با رشد و توسعه این مجموعه‌ها نیست. همچنین محدودیت قوانین حمایتی برای سرمایه‌گذاری و حمایت مالی از دانش‌بنیان‌ها، عدم تسری مزایای بانكی به صندوق‌ها از دیگری مشكلاتی است كه در حال حاضر با آن روبه‌رو هستیم.»
رضا كلانتری‌نژاد، مدیرعامل مجموعه شتابدهنده هم‌آوا، نیز نبود ارتباط میان شركت‌های نوپا و دانش‌بنیان و شركت‌های بزرگ را مهم‌ترین مشكلات توسعه فناوری استان دانست و تصریح كرد: «شركت‌های بزرگی كه در استان تهران ورشكست شدند، مشكل‌شان نادیده گرفتن فناوری بود كه با سرعت زیادی در حال تغییر محصولات است. این جریانی است كه تمام شركت‌های بزرگ دنیا باید با آن همراه شوند وگرنه توان تاب‌آوری در بازار را نخواهند داشت. دانش‌بنیان‌ها می‌توانند امكان این همگام‌سازی را برای شركت‌های بزرگ ایجاد كنند. »
هنوز یخ فناوران باز نشده است
گرچه این نشست اولین تجربه گردهمایی اعضای زیست‌بوم فناوری استان تهران به شمار می‌رفت، اما آنچه از ایجاد ارتباط و هم‌افزایی و ارائه راه‌حل برای رفع موانع موجود در این زیست‌بوم توقع می‌رفت چندان برآورده نشد.
مهندس صفاری‌نیا، میزبان این نشست در پاسخ به جام‌جم درخصوص علت این ازهم‌گسیختگی و نبودن تعامل متقابل میان صحبت‌های مطرح شده و جمع‌بندی كاربردی از آنها بیان كرد: «اولین مشكلی كه در این زیست‌بوم با آن روبه‌رو هستیم نبود آشنایی كامل میان اعضای این زیست‌بوم است. بنابراین در قدم اول یك تا دو نشست نیاز داریم تا این اعضا یكدیگر را بشناسند و به عبارتی یخ‌شان آب شود.»
رئیس پارك فناوری پردیس افزود: «از سوی دیگر نیاز داریم تا این فرهنگ را در میان اجزای زیست‌بوم جا بیندازیم كه مشكلات‌شان را از طریق نهادها و سازمان‌های استانی و شهری دنبال كنند و در پی حل مشكل از ادارات بالادستی نباشند. در این یك جلسه هنوز این تفكر ایجاد نشده است.» وی شرایط شیوع كرونا و به دنبال آن محدودیت زمانی و مكانی و تعداد افراد حاضر را معضل دیگر این جلسه دانست و تصریح كرد: «از این زمان محدود نمی‌توان توقع خروجی بیشتری داشته باشیم. اما هدف اصلی این بود كه ضرورت این ارتباطات مشخص شود و الزاما همه مسائل هم قرار نیست در همین جلسه پاسخ بگیرد بلكه نیاز به بررسی و پیگیری ریشه‌ای‌تری بعد از این جلسات دارد.» به گفته صفاری‌نیا قرار است ستادی متشکل از چهار تا پنج نماینده از این اعضا شكل بگیرد كه بتواند پیگیر مشكلات و موضوعات مطرح‌شده از سوی ستاد باشد. نتایج این پیگیری‌ها نیز قرار است در نشست‌های بعدی كه هر شش ماه یا یك سال به میزبانی یكی از اعضای زیست‌بوم فناوری انجام می‌شود، ارائه گردد.
اكبر قنبرپور، معاون توسعه نوآوری پارك فناوری پردیس و رئیس مركز فن بازار ملی ایران، در این نشست با اشاره به این كه ۵۰ تا ۶۰ درصد اقتصاد دانش‌بنیان كشور در استان تهران متمركز است، بیان كرد: «متاسفانه برخلاف سایر استان‌ها و شهرهای كوچك‌تر همكاری و ارتباط گسترده‌ای میان اجزای این زیست‌بوم در استان تهران وجود ندارد. این در حالی است كه 60 درصد صنایع یا بخش مركزی آنها در استان تهران متمركز است اما متأسفانه تاكنون از این ظرفیت بالای استانی در جهت ارتباط فناوران و دانش‌بنیان‌ها با صنایع استفاده نشده است.» رئیس مركز فن‌بازار ملی ایران علت این موضوع را آشنا نبودن اجزای زیست‌بوم با یكدیگر و از طرفی قرار گرفتن مسائل و مشكلات استانی تهران در سایه دستگاه‌ها و برنامه‌های ملی می‌داند.
حسین صابری، قائم‌مقام رئیس پارك فناوری پردیس نیز در تأیید صحبت‌های قنبرپور بیان كرد: «عدم مراجعه فناوران و دانش‌بنیان‌ها به مسیر استانداری موجب شده كه ساز و كار پیگیری كارها در این مسیر به‌درستی شكل نگیرد. در صورتی كه استاندار رئیس اجرایی استان است و ظرفیت خوبی برای رفع مسائل واحدهای فناور دارد.»
همه فعالان زیست‌بوم فناوری زیر یك سقف
در ادامه جلسه مهدی صفاری‌نیا، رئیس پارك فناوری پردیس، از ظرفیت بالای زیست‌بوم فناوری استان تهران سخن گفت. به عقیده وی ایجاد ارتباط و آشنایی میان اعضای بزرگ‌ترین زیست‌بوم فناوری و نوآوری كشور می‌تواند نقش پررنگی در رفع مشكلات استان و حتی كشور در زمینه فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ایفا كند. صفاری‌نیا در این نشست با ارائه آمارهایی از اجزای زیست‌بوم فناوری و نوآوری استان تهران گفت: «بیش از هزار شرکت نوپا و ۵۴ مركز رشد در استان تهران فعالیت می‌کند و همچنین ۱۹ شهرك صنعتی و ده پارك فناوری در تهران وجود دارد. بیش از 2800 شركت دانش‌بنیان و حدود ۲۰ درصد از صنایع كشور نیز در استان تهران مستقر است. اما نكته این است كه ما در تهران تا چه اندازه توانسته‌ایم میان عناصر زیست‌بوم علم و فناوری استان تهران ارتباط برقرار كنیم، از تجارب هم استفاده و دغدغه‌های مشترك را بیان كنیم.» وی این خلأ را عامل اصلی تشكیل مجمع فناوری و نوآوری استان تهران با استفاده از ظرفیت كارگروه آموزش، پژوهش، فناوری و نوآوری استان تهران ذكر كرد و افزود: «این گردهمایی برای اولین‌بار همه بازیگران زیست‌بوم فناوری استان را گرد هم آورد و امیدواریم در این مسیر جدید شاهد رشد و توسعه زیست‌بوم فناوری و نوآوری استان تهران باشیم.»
نواحی فناوری باید با مردم در تعامل باشد
گرچه قرار بود در ادامه نشست، گفت‌وگوی متقابلی میان رئیس ناحیه فناوری شریف، رئیس پارك علم و فناوری دانشگاه تهران، رئیس هیأت‌مدیره انجمن صنفی صندوق‌های خطرپذیر و مدیرعامل یكی از شتابدهنده‌های فعال استان تهران شكل بگیرد، به دلیل محدودیت زمانی به سخنرانی كوتاه هر یك از این افراد برای بیان دغدغه‌های‌شان تبدیل شد.
ناحیه نوآوری شریف یكی از مراكز مهم فناوری استان تهران است كه از سال 79 با شكل‌گیری مركز كارآفرینی دانشگاه شریف به‌تدریج در اطراف دانشگاه شریف در حال شكل‌گیری است. مهندس مجید دهبیدی‌پور، رئیس این ناحیه پس از ارائه آمارهایی از فعالیت‌های دانش‌بنیان این ناحیه فناوری، به مسؤولیت نواحی فناوری در زندگی مردم در سراسر دنیا اشاره كرد و افزود: «در تلاشیم تا از ظرفیت واحدهای فناور در جهت رفع چالش‌های ناحیه نیز كمك بگیریم. تعامل با مردم منطقه شریف و طرشت از برنامه‌های اصلی ماست و تاكنون ۱۱۰۰ نفر ساعت كارگاه آموزشی و وبینار برای این مردم منطقه برگزار كرده‌ایم.»
رئیس ناحیه نوآوری شریف در ادامه برخی از چالش‌های این ناحیه را مطرح كرد و از استاندار و شهردار برای افزایش ظرفیت برق منطقه و همچنین بهبود منظر شهری و نزدیكی آن به عناصر فناورانه و نوآورانه متناسب با نیاز ناحیه نوآوری خواستار همكاری بیشتر شد.
دكتر زارعی‌هنزكی، رئیس پارك علم و فناوری دانشگاه تهران، نیز با تأكید بر لزوم شكل‌گیری مناطق نوآوری در كشور بیان كرد: «امروز نسل چهارم پارك‌های علم و فناوری دیگر دیواری نمی‌شناسد. بنابراین مناطق نوآوری جدا از مردم نیستند و با مردم زندگی می‌كنند.»
وی افزود: «گرچه همیشه بیان می‌شد برای توسعه، كشورها باید در كنار یكدیگر قرار بگیرند. اما امروز می‌دانیم كه برای توسعه كشور، جامعه و رسانه نیز باید دوشادوش سه عنصر دولت، دانشگاه و صنعت قرار بگیرد. در این راستا شهرداری‌ها و استانداری می‌تواند نقش ویژه‌ای در برقراری ارتباط واحدهای فناور و جامعه و نمایان شدن فناوری در زندگی مردم اطراف این نواحی ایفا كند.»
رئیس پارك علم و فناوری دانشگاه تهران، با تقدیر از تلاش‌های صورت‌گرفته جهت شبكه‌سازی در اكوسیستم كارآفرینی، نوآوری فناوری در معاونت علمی بیان كرد: «هم‌اكنون باید به ایجاد شبكه شبكه‌ها بپردازیم تا بتوانیم میان عناصر اصلی اكوسیستم مانند مراكز نوآوری، مناطق نوآوری، دانشگاه‌ها و مراكز رشد، پارك‌های علم و فناوری و ... ارتباطات مشخص‌تری را شكل دهیم.»
شهرداری باید ظرفیت‌های كسب‌وكاری‌اش را شناسایی كند
پس از مطرح شدن برخی دغدغه‌ها از سوی فعالان فناوری و نوآوری استانی، معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور با اشاره به نقش مثبتی كه این نشست برای ایجاد هم‌افزایی میان بازیگران زیست‌بوم فناوری می‌تواند داشته باشد، بیان كرد: «شهر نوآور، شهری است كه شهرداری آن شتاب‌دهنده‌ای برای كسب‌وكار شهرش باشد. در شهری مانند تهران كه حدود ده میلیون جمعیت دارد خدمات مختلف در حوزه‌های متفاوتی قابلیت عرضه دارد. ما باید بدانیم اگر برای ارائه خدمات به جامعه نخواهیم از ایده‌های نوآورانه و فناورانه جوانان استفاده كنیم چند سال دیگر نمی‌توانیم با آنها رقابت كنیم.»
سورنا ستاری، اتفاقی كه در مورد خدمات تاكسیرانی آنلاین افتاد را مثالی از اهمیت توجه به ایده‌های جدید برای تحول خدمات دانست و افزود: «همین اتفاق در مورد تمام سرویس‌های شهری می‌تواند رخ دهد. شهرداری به جای اجرای همه خدمات باید نقش مدیریتی و نظارتی بر ارائه خدمات شهری به شكل نوآورانه و فناورانه داشته باشد. توسعه فناوری‌های روز در خدمات شهری می‌تواند به درآمدزایی شهرداری‌ها نیز كمك كند.»
ستاری تصریح كرد: «من خوشحالم كه این نگاه اكنون در شهرداری و استانداری تهران شكل گرفته است و این دو نهاد همیشه آماده همكاری با طرح‌های فناورانه مانند همین راه‌اندازی كارخانه نوآوری آزادی، ناحیه فناوری شریف و توسعه ناحیه فناوری پردیس هستند.»
روحیه بازآفرینی فناورانه مراكز متروك باید ادامه‌دار باشد
پیروز حناچی، در پاسخ به معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور در زمینه همكاری شهرداری با دانش‌بنیان‌ها و ایده‌های فناورانه جدید، بیان كرد: «در شرایط تحریم نقش شركت‌های دانش‌بنیان در همكاری با نهادهای دولتی و شهری برای رفع نیازهای كشور جدی شده است. در همین راستا با همكاری معاونت علمی و فناوری در حوزه حمل و نقل پیشرفته كارهای خوبی صورت گرفته است. امیدواریم اولین رام قطار شهری را كه توسط شركت‌های دانش‌بنیان با محوریت جهاد دانشگاهی داخلی‌سازی شده است، تا پایان سال به بهره‌برداری برسد. پس از موفقیت در این طرح، توسعه خودروها و موتورسیكلت‌های برقی به كمك شركت‌های دانش‌بنیان، به آسانی محقق خواهد شد.»
شهردار تهران در ادامه افزود: «ما در شهرداری می‌کوشیم تا جایی که می‌توانیم نه‌تنها مانع فعالیت‌های این مجموعه‌ها نشویم، بلكه تا جای ممکن نیازهای مجموعه‌های خود را نیز با كمك این مجموعه‌های فناور مرتفع كنیم. همچنین نیازهای خود را نیز از طریق وبگاه باهم در اختیار مجموعه‌های دانش‌بنیان و فناور قرار داده‌ایم. مراكز فناوری و نوآوری شهرهای هوشمند، ارتقای تاكسی‌های اینترنتی در سازمان تاكسیرانی و همچنین استفاده از فناوری هوش مصنوعی برای تحلیل كلان‌داده‌ها از طرح‌های دیگری است كه در مجموعه شهرداری با همكاری 20 دانشگاه در حال پیشبرد آن هستیم.» وی با اشاره به تبدیل مكان‌های متروكه به فضاهای فناورانه و نوآورانه افزود: «كارخانه نوآوری آزادی نمونه موفقی از مكان‌های متروك است كه به جای تبدیل شدن به برج به مراكز فرهنگی، تاریخی، هنری و نوآور و دانش‌بنیان تبدیل شده و باید این روند را ادامه دهیم.»
تشكیل مجمع فناوری و نوآوری استان تهران ضروری بود
دكتر انوشیروان محسنی بندپی، استاندار تهران با اشاره به نقش مهم رشد و توسعه مراكز علمی و فناوری در توسعه كشورها بیان كرد: «ما هم زمانی احساس كردیم كه باید بین نیاز جامعه و مراكز دانشگاهی و پژوهشی پیوندی باشد. بنابراین رابطه بین دانشگاه و صنعت را تعریف كردیم، اما خیلی موفق نبودیم. خروجی آن طرح پایان‌نامه‌هایی است كه در كتابخانه‌های دانشگاه‌ها خاك می‌خورد. بنابراین مراكز فناور و نوآوری با این ایده شكل گرفت كه پیوند كاربردی‌تری را ایجادكنند.»
دكتر محسنی‌بندپی، با اشاره به ظرفیت بالای زیست‌بوم فناوری و نوآوری استان تهران، افزود: «برگزاری این مجمع در تهران یك ضرورت بود. با صحبت‌هایی كه در این نشست مطرح شد، استانداری تهران آمادگی دارد در جلسه‌ای مشكلات و مسائل مربوط به فعالان اكوسیستم نوآوری را جویا و در جهت حل مشكلات اقدام كند.»
منابع مالی دانش‌بنیان‌ها متناسب با وسعت‌شان نیست
دكتر علیرضا فریدوند رئیس هیأت‌مدیره انجمن صنفی صندوق‌های خطرپذیر نیز پس از ارائه گزارشی از عملكرد اعضای انجمن شامل صندوق‌های پژوهش و فناوری، شركت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر، شتابدهنده‌ها، صندوق‌های جسورانه بورسی و سرمایه‌گذاران فرشته در طی سال‌های 91 تا 98، به چالش‌های موجود در بحث تأمین مالی زیست‌بوم فناوری استان تهران پرداخت و تصریح كرد: «متأسفانه منابع تخصیص داده‌شده به حوزه فناوری و شركت‌های دانش‌بنیان متناسب با رشد و توسعه این مجموعه‌ها نیست. همچنین محدودیت قوانین حمایتی برای سرمایه‌گذاری و حمایت مالی از دانش‌بنیان‌ها، عدم تسری مزایای بانكی به صندوق‌ها از دیگری مشكلاتی است كه در حال حاضر با آن روبه‌رو هستیم.»
رضا كلانتری‌نژاد، مدیرعامل مجموعه شتابدهنده هم‌آوا، نیز نبود ارتباط میان شركت‌های نوپا و دانش‌بنیان و شركت‌های بزرگ را مهم‌ترین مشكلات توسعه فناوری استان دانست و تصریح كرد: «شركت‌های بزرگی كه در استان تهران ورشكست شدند، مشكل‌شان نادیده گرفتن فناوری بود كه با سرعت زیادی در حال تغییر محصولات است. این جریانی است كه تمام شركت‌های بزرگ دنیا باید با آن همراه شوند وگرنه توان تاب‌آوری در بازار را نخواهند داشت. دانش‌بنیان‌ها می‌توانند امكان این همگام‌سازی را برای شركت‌های بزرگ ایجاد كنند. »
هنوز یخ فناوران باز نشده است
گرچه این نشست اولین تجربه گردهمایی اعضای زیست‌بوم فناوری استان تهران به شمار می‌رفت، اما آنچه از ایجاد ارتباط و هم‌افزایی و ارائه راه‌حل برای رفع موانع موجود در این زیست‌بوم توقع می‌رفت چندان برآورده نشد.
مهندس صفاری‌نیا، میزبان این نشست در پاسخ به جام‌جم درخصوص علت این ازهم‌گسیختگی و نبودن تعامل متقابل میان صحبت‌های مطرح شده و جمع‌بندی كاربردی از آنها بیان كرد: «اولین مشكلی كه در این زیست‌بوم با آن روبه‌رو هستیم نبود آشنایی كامل میان اعضای این زیست‌بوم است. بنابراین در قدم اول یك تا دو نشست نیاز داریم تا این اعضا یكدیگر را بشناسند و به عبارتی یخ‌شان آب شود.»
رئیس پارك فناوری پردیس افزود: «از سوی دیگر نیاز داریم تا این فرهنگ را در میان اجزای زیست‌بوم جا بیندازیم كه مشكلات‌شان را از طریق نهادها و سازمان‌های استانی و شهری دنبال كنند و در پی حل مشكل از ادارات بالادستی نباشند. در این یك جلسه هنوز این تفكر ایجاد نشده است.» وی شرایط شیوع كرونا و به دنبال آن محدودیت زمانی و مكانی و تعداد افراد حاضر را معضل دیگر این جلسه دانست و تصریح كرد: «از این زمان محدود نمی‌توان توقع خروجی بیشتری داشته باشیم. اما هدف اصلی این بود كه ضرورت این ارتباطات مشخص شود و الزاما همه مسائل هم قرار نیست در همین جلسه پاسخ بگیرد بلكه نیاز به بررسی و پیگیری ریشه‌ای‌تری بعد از این جلسات دارد.» به گفته صفاری‌نیا قرار است ستادی متشکل از چهار تا پنج نماینده از این اعضا شكل بگیرد كه بتواند پیگیر مشكلات و موضوعات مطرح‌شده از سوی ستاد باشد. نتایج این پیگیری‌ها نیز قرار است در نشست‌های بعدی كه هر شش ماه یا یك سال به میزبانی یكی از اعضای زیست‌بوم فناوری انجام می‌شود، ارائه گردد.
