شبکه نوادگان مولود کعبه از مرزهای جغرافیایی جهان عبور کرده و امروز یکی از بزرگترین خانوادههای جهان هستند
سرزمین بیمرز سادات
جشن غدیر در کنار صدها میلیون مهمان، دهها میلیون میزبان دارد. میزبان جشن غدیر، سادات جهان هستند که روزگاری از عوامل اصلی گسترش اسلام در جهان بودهاند و ساماندهی و رهبری جنبشهای انقلابی علیه ظلم و بیعدالتی را در روزگاری که تشیع در اقلیت بوده، به انجام رساندهاند تا امروز که به یکی از مکاتب جریانساز جهان بدل شدهاست. اینکه سادات و شبکه سیدهای جهان را میزبان جشن غدیر میدانیم، صرفا از این بابت نیست که در جشن بزرگ غدیر پذیرای دوستداران اهلبیت(ع) میشوند و عیدی میدهند؛ آنها در هر سرزمینی در هر کجای جهان، از نسل پیامبر(ص) و از نوادگان حضرت علی(ع) و یگانه دختر پیامبر اسلام حضرت فاطمه(س) هستند. سیدهای جهان یک خانواده میلیونی هستند؛ جمعیت این جامعه به بیش از صد میلیون نفر رسیده و حضورشان به کشور ما و دیگر کشورهای مسلمان خلاصه نمیشود. سادات، ساکنان بیمرزترین سرزمین جهان هستند که ریشههای مشترک و محکم دارند. در این مطلب نگاهی کردهایم به خانوادههای سید و شبکه سادات در ایران و جهان که با میزبانهای جشن غدیر کمی بیشتر آشنا شویم.
میلیون نفر و بیشتر تعداد سیدهای جهان است. این جامعه آماری بزرگ نمیتواند ساکن یک کشور باشد اما سیدهای جهان در کدام کشورها زندگیمیکنند؟ اولین پاسخ روشن این سؤال، کشور خودمان است. خاندان سادات در تقریبا تمام استانهای ایران حضور دارند. بهجز ایران در کشورهای عراق، یمن، افغانستان، پاکستان، ازبکستان، لبنان، بنگلادش، کشمیر، عربستان، مصر، مراکش، اندونزی، هند، میانمار، یونان، سودان، آذربایجان، گرجستان و... حتی در چین، سوئد، ترکیه، استرالیا و اتریش خانوادههای سید شناسایی و آمارشان به ثبت رسیدهاست.
سیدهای ایران
میلیون نفر در ایران سید هستند. البته این طبق آخرین دستاوردهای آماری مربوط به چهار سال پیش است و امروز حتما این رقم بزرگتر شدهاست. از قدیم رسم بر این بوده که سیدها شجرهنامه خود را پشت قرآن ثبت میکردند و طبق همین دستاوردهای آماری بسیاری از سادات ایرانی فرزندان نوادگان امام موسی کاظم(ع) هستند که برای زیارت امام رضا(ع) در طوس راهی ایران شدهاند. برخی سادات ایران چند دهه قبل از نوادگان امام موسی کاظم(ع) در شهرهای شیعهنشین قم، دیلمان سابق یا همان مازندران امروز، ری و سبزوار ساکن بودهاند.
سرشاخههای سادات
سادات در جهان دو سر شاخه اصلی دارند: سادات علوی، سادات هاشمی.
سادات علوی: نوادگان حضرت علی(ع) هستند از پسرانی که خوله دختر قیس، امالبنین و صهباء ثعلبیه مادرانشان بودهاند.
سادات هاشمی: دسته دوم نوادگان حضرت علی(ع) از امام حسن(ع) و امام حسین(ع) که مادرشان حضرت فاطمه(س) بودهاند. سادات هاشمی بسته به انتسابشان به عنوان سادات حسنی یا حسینی شناخته میشوند.
سرشاخههای اصلی سادات در ایران بهجز سادات هاشمی، حسنی و حسینی چند سرشاخه دیگر هم دارد که از آن جمله میتوان به سادات موسوی و رضوی اشاره کرد.
سادات موسوی: از نسل فرزندان امام موسی کاظم(ع) هست و ازجمله مهمترین خاندانهای این دسته از سادات میتوان خاندانهای علمی آیتاللهی شیرازی، آیتاللهی یزد، اصفهانی، بجنوردی، بهبهانی، جزایری، خمینی، خوانساری، زنجانی، شهرستانی، شیرازی، صدر، کشفی، گلپایگانی، مشعشعی و میرلوحی اشاره کرد.
سادات رضوی: این سادات که به رضویان هم شهرت دارند، از نسل محمد الاعرج بن احمد بن موسی مبرقع فرزند امام محمدتقی(ع) هستند و بیشتر حضور این سادات در مشهد، قم و همدان است، گرچه در شهرهای دیگر نیز کم و بیش میتوان سادات رضوی را دید.
در پژوهشهایی که انجام شده به این چهار سرشاخه اصلی چند سرشاخه دیگر هم اضافه شده که عبارتند از: سادات علوی غیرفاطمی که از نسل حضرت عباس و محمدحنفیه پسران حضرت علی(ع) هستند، سادات طالبی غیر علوی که از نسل عبدا... جعفرو عقیلبن ابی طالب هستند. سادات نقوی از نسل امام هادی(ع) و سادات جعفری که از نسل امام صادق(ع) هستند.
سرشاخهها و خاندان سادات
خاندان معروف سادات در کشورمان از سرشاخههای اصلی به وجود آمدهاند و در طول قرون متمادی شبکه بزرگی از سادات را شکل دادهاند که شاید شناختن برخی از مهمترینها خالی از لطف نباشد.
بهعنوان نمونه خاندان طباطبایی، شجریان، گلستانه، حکیم و عبدالوهابی از سادات حسنی هستند. از سرشاخه سادات حسینی نیز میتوان به خاندان حسینی آقامالی، پورسروقد، میرحسینی، حسینی میرزایی، حسینی نامی و سجادی تفرش اشاره کرد و بد نیست بدانید که رهبر معظم انقلاب، گوهرشاد حسابی، مادر پروفسور سیدمحمود حسابی و نیز خود پروفسور سیدمحمود حسابی و پروفسور سیدعبدالحسین میرسپاسی از پیشگامان آموزش روانشناسی ایران و مؤسس بیمارستان میمنت نیز ازجمله سادات این سلسله هستند.
سادات حسینی در ایران بسیار هستند و از جمله فامیلهای زیرمجموعه خاندانهای سرشاخه ساداتحسینی میتوان به این فامیلها اشاره کرد: اشکذری، رکنالدینی، شمسالدینی، خاتمی، مدرس، بحرالعلومی، علمی، امامی، اشکوری، گلستانه، بروجردی، خاتون آبادی، دیباجی، دستغیب، خسروشاهی، فاضلی، طالقانی، غرابی، دشتکی، زاهدی اقدم، سدهی، میردامادی، شهیدی، شهرستانی، قزوینی، حاجی سیدجوادی، شریعت، ابوترابی، کاشانی، میلانی، میرزای شیرازی، مرعشی، ترابی، فرخی، هدایتی، ریوندی، قلمکاریان و کلی فامیل دیگر.
از سادات موسوی هم بد نیست به چند فامیل مشهور از جمله بجنوردی، بهبهانی، جزایری، خمینی، خوانساری، کشفی، صدر، گلپایگانی، مشعشعی، میرلوحی، جزایری، صدرعاملی، ابطحی، سیدرضی، علمالهدی و جمالزاده اشاره کرد که ازجمله معروفترین شخصیتهای این خانوادهها سیدمحمدعلی جمالزاده، مهران مدیری، رسول صدرعاملی و دکتر حسابی را میشود نام برد.