بوسیدن روی سید
لباسهای آراسته به تن میکردند، در مقابل در اصلی مسجد روستا با هم قرار میگذاشتند؛ زنها جدا و مردها جدا. همه که از راه میرسیدند، مردها از یک طرف و زنها از طرف دیگر روستا راهی میشدند. برای دید و بازدید به خانه سیدهای روستا میرفتند و معتقد بودند باید روی حداقل هفت سید یا سیده را بوسید.
گاهی پیش میآمد که دو دسته زنان و مردان روستا در قالب مهمان در خانه یکی از سادات تلاقی کنند و با هم از راه برسند اما هر چه بود، در روزگار پیش از ابزارهای ارتباطی مانند تلفن، برنامهریزیها معمولا دقیق و نظاممند پیش میرفت. طوری که ظهر نشده، دید و بازدیدها تمام شده بود و اهالی از خانه آخرین سید محله، دوباره به سمت مسجد باز میگشتند و همانجا نماز ظهر و عصرشان را به جماعت میخواندند. عصرها فرصت دید و بازدیدهای فامیلی بود و معاشرت نزدیکان و خانوادهها.
آن سوی ماجرای عید غدیر، سادات روستا بودند که از شب قبل برای پذیرایی آماده میشدند. صبح که میشد تا پشت در خانه را هم آب و جارو کرده بودند. درها باز بود و میزبان منتظر. سماور قل میزد و پیش از رسیدن مهمانها که خبرش را چند دقیقه زودتر بچههای روستا به صاحبخانه رسانده بودند، چای خشک در قوری ریخته میشد. تا رسیدن و نشستن مهمانها، چای دم شده بود و آماده خوردن بود. بهجز چای، شیرینیهای محلی و آبنبات هم برای پذیرایی فراهم آمده بود و البته میوههایی که صاحبخانه از باغ میچید. میزبان اگر تمکن بیشتری داشت، سفره میانداخت و برای مهمانها نان تازه محلی، پنیر و کره و مربا هم میگذاشت اما معمولا چای و شیرینی اصل ماجرا بود. برنامه دید و بازدید شامل تبریک و بگو و بخند و احوالپرسیهای معمول بود. گاهی خبرهای خوب مثل نامزدی جوانهای روستا یا قصد سفر به اماکن متبرکه را اولین بار در همین دید و بازدیدهای عیدغدیر اعلام میکردند. در نهایت مهمانان فاتحهای برای درگذشتگان خانواده میزبان میخواندند و به خانه سید بعدی محله میرفتند.
این رسم با همین ساختار کلی و اندکی تفاوت در بیشتر روستاهای بخش کوهستانی دیلمان یا مازندران اجرا میشد و هنوز هم پابرجاست اما نه این چنین نظاممند و ساماندهی شده. مثل هر اتفاق دیگری در دید و بازدیدهای عید غدیر هم اقدامات فردی جایگزین سنتهای جمعی شده و حالا اگر قرار باشد اهالی روستا به دیدن یکی از سادات بروند، لابد قبل از هر چیز تماس میگیرند و بعد از هماهنگی به دیدنش میروند. شکل میزبانی هم تغییر کرده و تحت تاثیر سبک و سیاق مهماننوازی در شهرها قرار گرفته است.