همه با هم در برابر بحران

همه با هم در برابر بحران

حسن موسوی‌چلك رئیس انجمن مددكاران اجتماعی

   وقتی بحرانی اتفاق می‌افتد، اولین انتظار از دولت این است كه حمایت‌ها را از مردم و افراد درگیر بحران از لحاظ كمی و كیفی گسترش دهد؛ موضوعی كه در اصل 29 قانون اساسی هم به‌صراحت آمده است. در واقع در این اصل به یكی از مؤلفه‌هایی كه وظیفه حاكمیت و دولت است، اشاره شده و حمایت از افراد هنگام بروز سوانح یاد شده است. چراكه مردم باید امنیت همه‌جانبه را در چنین مواقعی احساس كنند.  اصلا به همین دلیل است كه پیش از این ستاد حوادث غیرمترقبه داشتیم و بعد هم سازمان ستاد مدیریت بحران شكل گرفت. واقعیت این است كه اولین انتظار از مدیران در شرایط امروز كه همه مردم با بحران روبه‌رو شده‌اند این است كه دولت میزان حمایتش از مردم را افزایش بدهد؛ رویكردی كه می‌تواند در قالب حمایت‌های اقتصادی و اجتماعی انجام شود.
بدون شك انتظار برقراری این حمایت‌ها، انتظاری بسیار طبیعی و البته بدیهی از دولتی است كه مردمش گرفتار بحران شده‌اند؛ چراكه اصلی‌ترین موضوع این است كه دولت نشان بدهد در این شرایط پا پس نمی‌كشد و وسط گود ایستاده است.
در این میان البته تصمیم‌گیری و سیاستگذاری‌های صحیح و عاقلانه هم شكلی دیگر از حمایت‌هایی است كه در این مقطع حساس، دولت باید آن را اجرایی كند تا صدمات بحران برای مردم كم و كمتر شود. هماهنگی بین دستگاه‌ها برای جبران خسارت‌های ناشی از بحران اعم از مالی و روانی و اجتماعی هم نوعی دیگر از حمایت‌هاست كه این روزها جای خالی‌اش احساس می‌شود. برای مثال در شرایط فعلی برخی از خانواده‌ها، سرپرست خود را از دست داده‌اند. برخی دیگر از سرپرستان خانواده به‌واسطه تبعات ناشی از همه‌گیری ویروس كرونا بیكار شده‌اند و شغل‌شان را از دست داده‌اند. اما در این میان دولت چه‌كرده است؟ نهایتا مبلغی از یارانه‌های مردم به آنها پرداخته، به عبارت دیگر از جیب خود مردم به مردم كمكی شد.
اما در كنار انتظاراتی كه از دولت برای این شكل از كمك‌ها وجود دارد، تجربه نشان داده كه معمولا مردم هم در بحران‌ها حواس‌شان به هم‌نوعان خودشان هست. از حوادث طبس و بم و قزوین و گیلان تا همین كرونا مردم همیشه در حد توان‌شان تلاش و همكاری كرده‌ و دست همدیگر را گرفته‌اند آنقدر كه بتوانند بخشی از خلأهای ایجادشده در جامعه كه دولت نتوانسته آن را پر كند، پوشش بدهند.
گاهی این حضور مردم می‌تواند به شكل كمك‌های مالی باشد، گاهی قدم برداشتن برای همدیگر به اندازه حمایت‌هایی بسیار كوچك، حتی به قدر این‌كه حواس‌مان باشد در میان این حجم از مشكلات، خود ما كمتر یكدیگر را دلخور كنیم.
در این میان فراموش نكنیم كه وقتی بحرانی طولانی می‌شود، ممكن است مقداری از حجم كمك‌ها‌ كاسته ‌شود، چنان كه دیدیم در شروع بحران كرونا مردم با تمام انرژی به میدان آمدند و هركسی گوشه‌ای از كار را به دست گرفت. اما وقتی زمان پیش رفت، از شدت این همیاری‌ها كاسته شد. به هر حال امروز ما در چنینی بحرانی قرار گرفته‌ایم و از آن عبور نخواهیم كرد، مگر با كمك به همدیگر.