به تماشای خشونت
ژانر اکشن یکی از محبوبترین گونههای سینمایی در همه عمر بیش از صدساله این هنر است. اگر در دورهای فیلمهای موزیکال رونق بیشتری داشت و حالا این گونه دچار رکود تماشاگر است. فیلمهای اکشن از همان ابتدا مخاطبان ثابتی برای خود دست و پا کرده بود. در کنار آن ژانر اکشن به دلیل ماهیت خشونتبارش، یکی از جنجالیترین ژانرهای تاریخ سینما هم است. از اوایل دهه ۱۹۳۰، نفوذ فیلمهای خشن گانگستری که آن زمان ساخته میشد، یکی از اصلیترین عوامل مؤثر بر نظامنامه ساخت فیلم بود. فیلمهای اکشن در طول سالها به دلایل متعددی جنجالی بودهاند، از جمله سطح بالای خشونت بیدلیل، تکریم فعالیتهای جنایی و جنایاتی که با تقلید از فیلمهای خشن رواج پیدا میکردند. با این که فیلمهای اکشن و جنجالی بحثبرانگیزند، اما بسیاری از آنها محبوب مخاطبان و منتقدان واقع شده است. این ژانر در طول همه این سالها تغییرات شگفتی هم داشته است، تغییراتی که دلیل اصلی آن پیشرفت تکنولوژی در سینما بوده است، آنقدر که حالا پروداکشنهای عظیم در استودیوهای بزرگ وظیفه تهیه این فیلمها را به عهده گرفتهاند و حتی باعث تولد استودیوهایی همچون مارول شدهاند که به نوعی سینما را از روح واقعیت آن خالی کردهاند. با این همه هنوز هم میتوان به فهرستی اصیل از فیلمهای معتبر این گونه دست یافت، فهرستی که به برخی از آنها اشاره کردهایم.
«من شیطان را دیدم»، فیلم بسیار شرورتبار کیم جیوون، یک اکشن هیجانی انتقامجویانه است که بعضی از تکاندهندهترین صحنههای خشن تاریخ سینما را به نمایش میگذارد. کمیته ردهبندی رسانه کره در ابتدا اکران سینمایی فیلم را رد کرد، تا زمانی که بسیاری از صحنههای آن حذف شدند. کیم برای اکران جهانی تمام صحنههای حذفشده در اکران کره را بازگرداند، اما سکانسهای دیگری را حذف کرد. ماهیت جنجالی و اختلافبرانگیز «من شیطان را دیدم» باعث شد عدهای فیلم را توهینآمیز بدانند و عدهای دیگر به آن لقب شاهکار بدهند.
کارتر را بگیرید
در فیلم «کارتر را بگیرید» مایکل کین در نقش خلافکاری بازی میکند که پس از مرگ برادرش، مصمم میشود انتقام بگیرد. این فیلم در زمان اکرانش نظرات متفاوتی دریافت کرد و منتقدان بسیاری از خشونت شدید فیلم، جنسیتزدگی واضح آن و بیاخلاقی شخصیت اصلیاش شکایت داشتند. «کارتر را بگیر» در آمریکا ردهبندی X را دریافت کرد و در سطح بینالملل درگیر سانسورهای زیادی شد. وقتی به گذشته نگاه میکنیم، میبینیم «کارتر را بگیرید» یکی از برترین شاهکارهای سینمای بریتانیاست. انستیتوی فیلم بریتانیا، توتالفیلم و تایم اوت لاندن همگی «کارتر را بگیرید» را یکی از برترین فیلمهای تاریخ بریتانیا دانستهاند.
صورتزخمی
اوایل دهه ۱۹6۰ شاهد ظهور فیلمهای ژانر گانگستری از جمله «دشمنان ملت»،«سزار کوچک» و «صورتزخمی» بود. «صورتزخمی» جنجالیترین فیلم این ژانر بود و برای اکران خود با موانع زیادی مواجه شد. اگرچه اداره نظارت بر فیلم قدرت حذف سکانسهای فیلم را نداشت، اما توانست اکران «صورتزخمی» را آنقدر به تعویق بیندازد که خشونت آن کمتر شده و سکانسهایی به آن اضافه شود که زندگی جنایتکارانه را محکوم میکردند. اکران «صورتزخمی» در بسیاری از شهرها و ایالتهای آمریکا ممنوع شد و خشم سازمانهای ایتالیایی ـ امریکایی زیادی را برانگیخت. دو سال پس از اکران فیلم، نظامنامه تولید فیلم تصویب شد تا اجازه ندهد فیلمهای دیگر، خشونتی در حد «صورتزخمی» داشته باشند.
این گروه خشن
«این گروه خشن» به کارگردانی سام پکینپا یک وسترن تجددگرایانه بود که خشونتی بیسابقه را در داستانی درباره زوال غرب وحشی در اوایل قرن بیستم به نمایش میگذاشت. «این گروه خشن» پیشتاز تکنیکهای مدرن تدوین، فیلمبرداری چنددوربینه و حرکات آهسته بود و خشونتی را به نمایش گذاشت که پیش از آن هرگز بر پرده سینما دیده نشده بود. محققان بسیاری به ارتباط بین «این گروه خشن» و خشونت شدید جنگ ویتنام اشاره کردهاند. «این گروه خشن» در اولین روزهای سیستم ردهبندی انجمن سینمایی آمریکا به نمایش درآمد، که ابتدا به فیلم رتبه X داده بودند و در نهایت تصمیم گرفتند که به آن رتبه R بدهند. در اوایل دهه۱۹۹۰ قرار بود یک نسخه بازبینیشده با صحنههای اضافی پخش شود که در کمال تعجب در ردهبندی بالای 17 سال قرار گرفت. پس از تجدیدنظر، دوباره به آن رتبه R داده شد.